سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

(مقدمه‌ای بر کتاب بحران فکری معاصر)
نویسنده‌: عثمان ایزدپناه‌*

یکی از بزرگترین نعمت‌های خداوند، ارسال پیامبرانی است که در طول تاریخ بشر، نقش عمده‌ای در شکوفایی استعدادهای خدادادی بشر داشته‌اند. آنان، بیدارگران واقعی نسل بشرند. اگر تلاش و کوشش آنان نبود، چه‌بسا آدمیان، دچار گمراهی می‌شدند و هرگز به کمال واقعی‌شان نمی‌رسیدند؛ همان‌طور که مخالفان و معاندان معاصرشان، دچار این نگون‌بختی وذلّت شدند. تلاش بی‌وقفه‌ی پیام‌آوران، این بود که همه‌ی نیروهای خدادادی انسان به ویژه نیروی «فکر» را در او بیدار کنند. آنان چون خودشان به آن مقام والا از کمال، رسیده بودند، از سردرگمی و جهلِ امّت‌هایشان به شدّت رنج می‌بردند. لذا در این مسیر از آنچه که در توان داشتند، دریغ ننمودند.

مولف: اصغر علی انجینیر
مترجم: مهدی حجت

چرا آزادسازی و از چه، پرسش‌های مهمی هستند که باید قبل از اینکه به حضرت محمد(ص) و نهضت آزادیبخش او بپردازیم به آنها پاسخ گوییم.
برای هر نهضت آزادیبخش وضعیت اجتماعی، سیاسی، مذهبی، فرهنگی یا اقتصادی موجود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا نهضت عملاً از دل همین وضعیت سر بر می‌آورد. بنابراین ضرورت دارد که از بررسی وضعیت اجتماعی ـ فرهنگی و سیاسی ـ اقتصادی موجود مکه قبل از ظهور پیامبر اسلام(ص) آغاز نماییم. تنها پس از آن است که می‌توانیم به اهمیت شخصیت پیامبر آزادیبخش پی ببریم.

مقایسه‌ای بین اندیشه‌های پست مدرن و سنت گرایی
نویسنده: حسین شقاقی

در این مقاله درصدد آنیم که سنت‌گرایی و پست مدرنیسم را از دو جهت با یکدیگر مقایسه کند: اول از حیث توجه هر کدام به سنت و آموزه‌های سنتی و ارجاع به گذشته و دوم از حیث نگاه انتقادی‌ای که هر کدام از آنها به مدرنیته و نگرش مدرن دارند. در مورد اول سنت را از نگاه سنت گرایی تعریف می‌کنیم و به تفاوت سنت در اندیشه پست مدرن و سنت‌گرایی اشاره می‌کنیم. به طور خلاصه می‌توان گفت مهمترین این تفاوت‌ها در این است که در نگرش پست مدرن سنت در کنار خرده روایت‌های دیگر مطرح می‌شود، بر خلاف سنت‌گرایی که سنت در آن محوریت دارد. در مورد دوم نیز خاطرنشان خواهیم کرد که انتقاد هر دو گرایش فکری به مدرنیته ناظر به وقایع و پدیده‌های یکسانی است که مولود نگرش مدرن و روشنگری است ولی در نهایت راه حل ارائه شده هر کدام از آنها (سنت‌گرایان و پست مدرن‌ها) تفاوت‌هایی دارد که منبعث از تفاوت در هستی‌شناسی‌ای است که سنت‌گرایان اختیار کرده‌اند.

در آغاز رمضان مسلمانان به مساجد روی می‌آورند و مفاهیم ایمان در دل‌هایشان جان می‌گیرد. از این‌رو، روان‌ها شفاف، سینه‌ها گشوده، روح‌ها متعالی و اشک‌ها سرازیر می‌شوند و مسلمان روزه‌دار در متعالی‌ترین لحظه‌های ایمان و خشنودی به سر می‌برد. اما سپس به تدریج شمار نمازگزاران رو ‌به کاهش می‌گذارد و چون رمضان پایان یابد، مساجد به وضعیت پیش از رمضان باز می‌گردند. این وضعیت علی‌رغم هشدارهایی است که سخنرانان همه ساله سر می‌دهند: «ربانی باشید نه رمضانی. اگر رمضان سپری شده، اما پروردگار رمضان و سایر ماه‌ها خداوند است.»

پاسخ من به این مجموعه مقالات با ارزش با نقل یک واقعه‌ی نسبتاً کم‌اهمیت آغاز می‌شود. چند هفته قبل، در حالی که یک بار دیگر صفحه‌ی نمایش‌های فوق امنیتی همیشگی، نگاه‌های مظنونانه نیروهای امنیتی، و نگرانی در مورد تبدیل شدن به قربانی ناخواسته یک حمله تروریستی مرا احاطه نموده بود، از لس‌آنجلس به نیویورک پرواز کردم تا در مورد تساهل در اسلام سخنرانی کنم.

ایمان‌ و عنصر خطر کردن
نویسنده‌: حسین شقاقی

اشاره‌: رابطه عقل و ایمان و سؤال تقدّم و تأخر هر یک نسبت به دیگری، همواره برای فلاسفه و متألّهان مطرح بوده است. در سلسه نوشتارهای عقل و ایمان، پاسخ‌های عمده فلاسفه غربی جدید و متالهان اسلامی و غربی را به این مسئله بررسی می‌کنیم.
در نوشتار قبلی، عقل‌گرایی حداکثری را که از جمله پاسخ‌های فلسفی به مسئله مذکور است بررسی کردیم. در این نوبت به بررسی ایمان‌گرایی که برخی فیلسوفان غربی آن را به عنوان پاسخی به مسئله رابطه عقل و ایمان مطرح کردند، بررسی می‌کنیم.

گفت‌و‌گوی حسین شقاقی و سلمان اوسطی با دکتر احد فرامرز قراملکی_ استاد الهیات دانشگاه تهران

اشاره‌: به دلیل بستر دینی جامعه ما، مطالعات دین‌پژوهی اهمیت خاصی در کشور ما دارند، اما به نظر می‌رسد وجوه خاصی از دین‌پژوهی در ایران مورد عنایت بیشتر قرار گرفته و به برخی از وجوه، اصلا توجه نشده است.
مثلا در رشته فلسفه دین، کتاب‌ها و مقالات بسیاری در معرفی مباحث این رشته به چاپ رسیده و حتی برخی از اساتید وطنی در این رشته به عنوان صاحب‌نظر مطرح شده‌اند، ولی از جامعه‌شناسی دین و روان‌شناسی دین تقریبا هیچ معرفی کاملی ارائه نشده است. بنابراین به نظر می‌رسد ما نیاز به تعریف مجددی از دین‌پژوهی و گستره مباحث و مسائل آن داریم. به همین مقصود نزد دکتر احد فرامرز قراملکی، استاد فلسفه اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه تهران رفتیم. ایشان نقطه پیوند رشته‌های ذیل دین‌پژوهی را هر گونه مطالعه‌ای می‌دانند که درباره دین انجام شود. آنچه می‌خوانید مشروح این مصاحبه است.

• حکم استفاده از مسواک و خمیر دندان برای شخص روزه‌دار
سؤال: حکم مسواک زدن، بخصوص با خمیردندان برای شخص روزه‌دار چیست؟
جواب: مسواک زدن قبل از طلوع فجر مستحب است، اختلاف فقها در مسواک زدن بعد از طلوع فجر است. بعضی گفته‌اند: برای شخص روزه‌دار مسواک زدن بعد از وقت ظهر مکروه است، و دلیل آنان این حدیث پیامبر اکرم (ص) است که می‌فرماید:
(والَّذی نَفْسی بِیدِهِ لَخَلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ اَطْیبُ عِنْدَاللهِ مِنْ ریحِ المِسْکِ)[32]

[12 ] آیا دیالیز روزه را فاسد می‌کند؟
س: بیمارانی که کلیه‌هایشان از کار می‌افتد مجبور به عمل دیالیز می‌شوند، دیالیز بدین صورت است که با یک دستگاه دو یا سه بار در هفته، خون بیمار تصفیه می‌شود، طوری که همه‌ی خون بیمار از طریق یک لوله پس از تصفیه خارج کرده می‌شود و در داخل دستگاه کلیه‌ی مصنوعی به آن مواد تصفیه کننده اضافه می‌کنند. و اگر این عمل برای بیمار دیالیزی انجام نگیرد زندگی اش در معرض خطر قرار می‌گیرد، زیرا کلیه‌هایش از کار افتاده است و این عمل برایش ضروری می‌باشد،

خداوند مى‏فرماید: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ.[1]
«(روزه، در چند روز معدود) ماه رمضان است؛ ماهى که قرآن، براى راهنمایى مردم، و نشانه‏هاى هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است».