این نوشتار با محوریت داستان حضرت ابراهیم و خانوادهاش، ده اصل اساسی برای تربیت و ساختن خانوادهی سالم را تبیین میکند. این اصول نشان میدهد که خانواده در منطق قرآن، یک «محل تولید انسان صالح» است و این تولید نه با خشونت و اجبار، بلکه با محبت، گفتوگو، همکاری، فداکاری و اتصال به خدا محقق میشود. رابطهی پدر و فرزند باید مبتنی بر محبت متقابل، گفتوگو و مشارکت در ساخت زندگی باشد. مادر نقش محوری در مهرورزی و پرورش کودک دارد و تلاش هاجر نمونهی این جایگاه است. اطاعت والدین از خدا و تقوای آنان، برکت تربیتی برای فرزندان میآورد و خانواده باید تا حد توان رزق و زندگی آبرومندانه برای اعضای خود فراهم کند. سرانجام، خانوادهی قرآنی در اوج تربیت و ایمان، به روح «فداکاری» میرسد؛ روحی که رمز قربانی و رمز استمرار نسل مؤمن است. این اصول دهگانه، الگویی جامع برای ترجمهی آموزههای ابراهیمی به زندگی معاصر و تربیت نسلهای آینده ارائه میدهد.
این مقاله با تکیه بر روایت قرآنی حضرت یوسف (ع)، «حکمت» را به عنوان سنگبنای رهبری اخلاقی و کارآمد تحلیل میکند. نویسنده نشان میدهد که حکمت در قرآن صرف دانایی نظری نیست، بلکه توان تبدیل علم به تصمیم و اقدام است. با کاوش در آزمونهای اخلاقی اولیهی یوسف، مدیریت او در بحران قحطی، نحوهی مطالبهی مسئولیت و شیوهی مواجهه با خصومت و آشتی، این نوشتار یک چارچوب منسجم از «رهبری یوسفی» استخراج میکند: رهبریای که بر صداقت، آیندهنگری، شایستگیِ اثباتشده، مسئولیتپذیری اخلاقی و توان تنشزدایی استوار است. نتیجهی این مقاله آن است که این الگوی رهبری قرآنی، علیرغم قدمت تاریخیاش، همچنان یکی از عملیترین و پایدارترین مدلهای رهبری برای حکمرانی امروز است؛ زیرا محور آن نه قدرت، بلکه حکمت است.
یادداشت حاضر، دعوتی است به بازگشت به خدا و زندهکردن روح از راه ذکر، نیکی و انفاق. نویسنده تأکید میکند که انسان باید روابط خود با مردم را نوسازی کند، با ذکر و یاد خدا دل را زنده نگه دارد و انفاق را راهی برای تزکیهی نفس بداند. او با نقل سخن مصطفی سباعی یادآور میشود که دیدن رنج و زیبایی در جهان، انسان را به شکرگزاری و شناخت نعمتهای خدا میرساند. در پایان، جلهوم یاد خدا را نه صرفاً گفتن الفاظ، بلکه حالتی از بیداری روح و پیوندی زنده میان انسان و پروردگار میداند.
امام حسن البنا در این نوشتار بر اهمیت تربیت نفوس و تزکیهی اخلاقی پیش از رهبری و فعالیتهای اجتماعی تأکید میکند. او میگوید که اصلاح اخلاق و روحانیت تنها از طریق عمل و الگوی نیکو که با خدا پیوند دارد ممکن است، نه با تکرار واژهها یا آموزش نظری. شبزندهداری، نماز و تهذیب نفس ابزارهای رسیدن به تزکیهی نفساند. سپس تأکید میکند که کسانی که از ایمان و پیوند با خدا برخوردارند، حتی در شرایط ضعف مادی و اجتماعی میتوانند موفق شوند؛ زیرا نیروی اصلی آنان ایمان و اتصال به خداست. به نقل از قرآن و حدیث قدسی، نقش عبادت، تقوا و اطاعت الهی در رسیدن به رهبری صحیح و پیروزی نهایی برجسته میشود.
این یادداشت به بررسی شکاف میان جوانان اسلامگرا و ملیگرا در جامعهی کُردی میپردازد. نویسنده معتقد است که ریشهی این تقابل در خلط میان «هویت فرهنگی/زبانی» و «هویت اعتقادی/ایدئولوژیک» است؛ بهگونهای که برخی، اندیشهی سکولار را معیار «کُرد بودن» دانسته و کُردهای مسلمان را طرد میکنند. او هشدار میدهد که تداوم این روند، موجب فروپاشی همبستگی فرهنگی خواهد شد. راهحل پیشنهادی او بازتعریف مفهوم «کُرد بودن»، پذیرش تفاوتهای فکری، تمرکز بر کرامت انسانی و تبدیل دشمنیها به گفتوگوی علمی و محترمانه است.
اشارە: استاد محمدعلی کوشا (زادهی ۱ فروردین ۱۳۳۱، بیجار) مجتهد، فقیه، مفسر و مترجم قرآن، مدرس سطوح عالی حوزه و از قرآنپژوهان برجستهی معاصر است. عمدهی فعالیتهای علمی ایشان در زمینهی تفسیر و بهویژه ترجمهی قرآن کریم متمرکز بوده است. دکتر کوشا با نقد و بررسی بیش از ۱۸۰ ترجمهی فارسی قرآن، پرکارترین منتقد در حوزهی ترجمههای قرآن بهشمار میرود و همچنین بنیانگذار آموزش پیشرفتهی فن ترجمهی قرآن در حوزههای علمیه است. وی تاکنون بیش از ۴۰ اثر تحقیقی و تألیفی در زمینههای قرآنپژوهی، ادبیات، فقه، کردستانپژوهی، تصحیح متون و احیای نسخههای خطی کتابخانهی مجلس شورای اسلامی نگاشته و بیش از ۵۰ مقاله در موضوعات کتابشناسی، نقد ادبی، بررسی ترجمههای قرآن و دینپژوهی از او منتشر شده است. افزون بر این، استاد کوشا نویسندهی بیش از ۳۰۰ مدخل و مقاله برای دانشنامههای فارسی و عربی در جهان اسلام است. با سپاس از فرصتی که از طریق واتساپ برای این گفتوگو در اختیار ما قرار دادید، مفتخریم در محضر حضرتعالی گفتوگویی داشته باشیم.
در دههها و سالهای اخیر، بنیادگرایی یکی از مسائل جهانی مهم بوده است. تا مدتها تصور میشد که روند تدریجی مدرنیته در سراسر جهان باعث کمرنگ شدن نقش دین در زندگی اجتماعی و عرصه سیاست میشود اما در انتهای قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم دستکم دو جریان و سازمان بنیادگرا در سرزمین اسلام ظهور کرد؛ القاعده و داعش. به نظر میرسد خاورمیانه همچنان عرصه پیکارهای مذهبی باشد. همچنین در چند سال اخیر حضور تعداد زیادی از مهاجران و پناهندگان مسلمان در اروپا به بحثهایی در خصوص تفاوت اسلام و فرهنگ اروپا دامن زده است. در خصوص این مسائل با احمد موثقی گیلانی به گفتوگو پرداختیم؛ ایشان استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران بوده و برای سالها به تدریس درباره توسعه و نظریههای پیشرفت و همچنین جنبشهای اسلامی پرداختهاند.
این مقاله به روایت دردناک زنی میپردازد که از خشونت همسرش رنج میبرد و خود را در آستانهی فروپاشی زندگی زناشویی میبیند. نویسنده پس از بازگویی ماجرا، خواننده را به تأمل، درنگ و جستوجوی راهی الهی و خردمندانه برای مواجهه با چنین موقعیتهایی فرامیخواند. دکتر هند عبدالله بر این باور است که هر زن و مردی در زندگی مشترک با آزمونی ویژه روبهروست و راه آرامش در شناخت ویژگیهای همسر، صبر، گفتوگوی مؤدبانه و توکل بر خداوند نهفته است. مقاله با توصیههایی عملی برای برخورد با شوهران تندخو ـ همچون حفظ آرامش، پرهیز از بحث در هنگام خشم و گفتوگو در زمان صفا ـ ادامه مییابد و در پایان با یادآوری دعای نبوی «اللهم إني أعوذ بك من الهمّ والحزن…» و فضیلت صبر، مخاطب را به پایداری و امید در برابر «قهر مردان» دعوت میکند.
زندەیاد استاد و مربی محمد احمد الراشد در این مقاله بر اهمیت تهذیب نفس و بازگشت به رشد اخلاقی در حرکت اسلامی معاصر تأکید میکند. او یاد مرگ، تدبر در زندگی پیامبران و مراقبه از دنیاگرایی را راهی برای پایداری، شجاعت و اصلاح جامعه میداند. روایتهای تاریخی و تصاویر شاعرانه در مقاله، درس عبرت و انگیزه عمل در مسیر دعوت را به خواننده منتقل میکند.
ضعف ایمان در میان بسیاری از مسلمانان یک واقعیت آشکار است و خود را در شکلهای مختلفی مانند ارتکاب گناهان، سختی قلب، کمتوجهی به عبادات، بیتأثیری از قرآن، غفلت از ذکر خدا و دلبستگی به دنیا نشان میدهد. عوامل این ضعف شامل دوری از محیطهای ایمانی، فقدان الگوهای صالح، ناآگاهی دینی، اشتغال به امور دنیوی و غفلت از آخرت است. درمان ضعف ایمان با بازگشت به یاد خدا، تدبر در قرآن، طلب علم شرعی، تنوع در عبادات، استمرار در اعمال نیک، جمع میان امید به رحمت و ترس از عدم قبول و توجه به مرگ و آخرت امکانپذیر است. هدف این اقدامات حفظ حدی از ایمان متناسب با رابطهی انسان با خداوند و افزایش خشوع و طاعت است.
کپی رایت © 1401 پیام اصلاح . تمام حقوق وب سایت محفوظ است . طراحی و توسعه توسط شرکت برنامه نویسی روپَل