نماز از عمدهترین اسباب تزکیهی نفس است. با خود معانی ژرفی در عبودیت، توحید و شکر دارد. اقامهی نماز بهطور کامل و درست، کبر، غرور و خودپسندی را از بین میبرد، انسان را از ارتکاب اعمال شنیع و ناپسند باز میدارد:
(إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَا وَالْمُنكَرِ)[عنکبوت:29]
نماز در صورتی میتواند اینگونه باشد که با رعایت ارکان، سنن و آداب ظاهر و باطنش اقامه شود. از آداب ظاهر آن ادای کامل آن با اعضا به شکلی است که رسول الله-صلی الله علیه وسلم- آموزش داده است و از آداب باطنی آن، خشوع در حین انجام است. خشوع از اولین نشانههای رستگاران است:
سیاست بخشی از منظومهی منسجم اندیشهی اسلامی را تشکیل میدهد که طبیعتاً ریشه در متون دینی دارد.
سیاست در لغت به معانی متعددی آمده است، اما در اصطلاح اهل فن، علم سیاست به آئین کشورداری و روش اداره کردن جامعه اشاره دارد. تعریف این علم از دیدگاه متفکران اسلامی عبارتند از: «تدبیر جامعه بر اساس مصالح مادی و معنوی»
با شروع نگارش قانون اساسی کنونی مصر، سازمان دیدبان حقوق بشر آمریکا، که در زمینه حقوق بشر فعالیت میکند، با ارسال نامهای به کمیتهی تدوین قانون اساسی مصر توصیه کرد مادهی 36 قانون مزبور که مربوط به حقوق زنان است، با مبانی اعلامیهی جهانی حقوق بشر در تعارض است و نیاز به اصلاح دارد؛ مادهی فوق تصریح دارد که حقوق زنان تا آنگاه که با شریعت اسلامی سازگار باشد، مورد حمایت و ضمانت است.
اصطلاحی در بحثها و تحلیلهای اجتماعی، متضاد وحدت و اتحاد. تفرقه به معنای پراکنده کردن و جداجداکردن (شاد، ذیل واژه) و تَفَرُّق به معنای پراکنده شدن، جداجدا شدن و گراییدن به فَرْق (تفاوت، فاصله، جدایی) یا فِرْق (نیمه، بخش و شعبه) یا فِرقه (گروهی کوچک، انشعاب یافته از یک جمعیت بزرگتر) است. تفرقه و تفرّق در قرآن و احادیث، در مقابل وحدت و اتحاد، گاه در کنار اختلاف و گاه به جای آن به کار رفته است.
1- کلمهی الله و معانی اساسی و نسبی آن
همانگونه که به تکرار در فصلهای پیشین اشاره کردم، الله عالیترین کلمهی کانونی در دستگاه قرآنی است، و هیچ کلمهی دیگر از لحاظ رتبه و اهمّیّت از آن برتر نیست. جهانبینی قرآن اصولاً خدامرکزی است، و کاملاً طبیعی است که در این دستگاه تصوّر الله از بالا بر کلّ دستگاه فرمانروایی داشته باشد و بر ساخت معنیشناختی همهی کلمههای کلیدی به صورتی بسیار عمیق نافذ و مؤثّر افتد
اگر دمکراسی عبارت از حاکمیت مردم باشد بیشک در اسلام از مسألهی اقامهی نماز آغاز میشود بنا به فرمودهی صحیح پیامبر-صلی الله علیه وسلم- که در آن تأکید میکند که بدترین امام مسجد کسی است که مأمومان (نمازگزاران) از او ناراضی باشند. یعنی دمکراسی از انتخاب امام مسجد آغاز میشود و یا وقتی که چند نفر به مسافرت میروند یکی را در بین خودشان انتخاب میکنند.
1- ملاحظهی مقدّماتی
هدف فصل حاضر به دست دادن حدود برهنه ی ساخت اساسی جهانبینی قرآنی به عنوان مقدّمهای برای تحلیل مفصّلتری از بعضی از مهمترین حوزههای معنیشناختی است که ممکن است در فصلهای آینده بیاید. چنین تصویر کلّی، در صورتی که بخواهیم در وضعی قرار بگیریم که بتوانیم برای مسائل خاصّی که ذهن ما را، در رابطهی میان خدا و انسان در قرآن اشغال میکند، مقامهای شایسته در نظر بگیریم، ضروری است.
اینک برخی از بدگمانیها و شُبهاتی که عدهای بنابر عواملی متعدد و اهدافی گوناگون بر دعوت و چهرههای اخوان وارد میکنند و همچنین پاسخ این شُبههافکنیها از قلب میدان و واقع ملموس که برای آنانی که با دیدهی انصاف و وجدانی بیدار تاریخ را ورق میزنند و حوادث آن را بررسی و تجزیه و تحلیل میکنند، خالی از لطف و روشنگری نیست.
چشمهساری که در نهایتِ پاکی و زلالی از ژرفنای زمین میجوشد و چون آینهای صیقلخورده، مُصفّا و چهرهنما است، وقتی بر روی زمین به حرکت در میآید و در بستر خاک جاری میشود و مدت زمانی بر او میگذرد، آلودگیهای فراوانی را به خود میگیرد. سرنوشتِ زلالِ باران هم کم از عاقبت چشمهساران ندارد و خاکهای بیاستعداد یا آلوده، پس از فرومکیدن باران، حاصلی جز بیحاصلی ندارند.(والبلد الطیِبُ یخرُجُ نباته بإذن ربّه و الذی خَبُثَ لایخرُجُ إلّا نَکِداً)[اعراف/58]
در گذر تاریخ و زمان و در پهنهی جغرافیا و مکان، آفتهای گوناگونی بر دینداران و مؤمنان عارض شده و میشود و بر شمردن آنها نه تنها طعنی بر گوهرهی ارزشمند دین نیست، بلکه در جهتِ پالودنِ شوائب و زدودن زنگار و غبار از آینهی دین بسیار مؤثر است.
سرویس اندیشه: مطلب زیر، متن تحریرشده سخنرانی خانم دكتر سارا مزيناني شريعتي استاديار گروه جامعه شناسي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، در نشست «زنان و نوگرایی دینی» است. وي مدرك كارشناسي خود را در رشته انسانشناسي تاريخي(1369)، كارشناسي ارشد را در رشته جامعه شناسي امور ديني (1373) و دكتري را در رشته جامعه شناسي امور ديني (1380) اخذ نموده است. عنوان رساله وي در دوره دكتري «شرايط امكان مدرنيته ديني، الگوي پروتستان و اصلاح مذهبي در اسلام: وامگيري، خويشاوندي، فراروي » ميباشد. این نشست به مناسبت سالروز تولد هاله سحابی در 13 بهمن 1391 برگزار شد.
کپی رایت © 1401 پیام اصلاح . تمام حقوق وب سایت محفوظ است . طراحی و توسعه توسط شرکت برنامه نویسی روپَل