متن سخنرانی سیدمحمد خاتمی در کنفرانس «دین در دنیای جدید»، تهران، 22 مهر 1387
دین و یقین روشن و ایمان لطیف دینی نیز باید ابتدا خود را از چنگال جزم‌اندیشان متعصب و سنت‌پرستان ظاهربین و سودانگاران خشونت‌گرا و نابردبار برهاند و نگرانی انسان، بخصوص انسان آزاداندیش و اندیشه‌ور را از دین به خاطر کارکرد نادرستی که در دوران‌های گذشته داشته است مرتفع کند تا انسان دریابد که دین نیز چون خود انسان مظلوم و مورد سوء استفاده واقع شده است. داوری در باب وضعیت دین در دنیای معاصر در گرو پاسخ به دو پرسش است:
با فرض این که براى تشخیص حقّانیت و/ یا عدم حقّانیت هر دین/ دین‌نُما ملاکى وجود دارد (و این فرضى است که با آن بعضى از فیلسوفان دین موافقند، و بعضى دیگر مخالف)، جاى این پرسش هست که آن ملاک چیست. با توسل به چه ملاکى می‌توان ادیان/ دیننُماهاى حق را از ادیان/ دیننُماهاى باطل تمیز و تشخیص داد؟
خداوند سبحان می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ ٱلْمُؤْمِنُونَ * ٱلَّذِینَ هُمْ فِی صَلاَتِهِمْ خَاشِعُونَ» (مؤمنون:2-1) مسلما" مؤمنان، پیروز رستگارند، آن کسانی اند که در نماز شان خشوع و خضوع دارند. و نیز فرموده است: «وَقُومُواْ للَّهِ قَانِتِینَ» (بقره238) «و فروتنانه برای خدا بپاخیزید » ابوهریره (رض) می‌گوید: رسول‌خدا(ص) روزی برای ما نماز گزارد، سپس برگشت و فرمود: ای فلانی: آیا نمی‌توانی نمازت را به صورت زیبا و نیک بخوانی، نماز گزار باید دقت کند چگونه نماز می‌گزارد؟ نماز گزار وقتی که نماز می‌گزارد، باید بنگرد که چگونه نماز می‌گزارد،چون نمازش تنها برای خودش نمی‌باشد و من شما را از جلو و پشت سر می‌بینم.(مسلم)
آرمان‌گرایی نقطه عطف خواسته‌ها و خواهش‌های هر انسانی است. همه چیز را ایده‌ال دیدن و در چارچوب ایده‌ال حرکت کردن نمونه‌ی بسیار مهمی از تحولات درونی به شمار می‌آید. همه‌ی ما در امور روزمره خود خواستار کوتاهترین و دقیق‌ترین مسیر جهت رسیدن به اهداف‌مان هستیم مثلاً کسی که می‌خواهد همراه خانواده‌ی خود از شهری به شهر دیگری سفر کند هزینه‌های سفر (هوایی یا زمینی)و یا وسیله‌ی شخصی یا عمومی را به خوبی می‌سنجد و مسیرهایی را که کمترین هزینه و بالاترین فایده و تفنن را دارد مد نظر گرفته و توشه‌ی متناسب با آن راه را با خود بر می‌دارد.
تام کینز، صاحب نظریه‌ای است که از آن به «پسخوراند چهره‌ای» یاد می‌شود، طبق این نظریه حالت چهره‌ای یک هیجان به تجربه آن هیجان منجر می‌شود، یعنی در بازگویی افراطی آن می‌توان گفت: که با دستکاری یک چهره می‌توان هیجان مربوط به آن را در فرد به وجود آورد، مثلاً با لبخند زدن، خوشحال شد. اما آن چیزی که مورد تأیید تحقیقات علمی روان‌شناسی است این است که پسخوراند چهره‌ای می‌تواند در تشدید حالت آن هیجان مؤثر باشد، اما هیجان را تولید نمی‌کند.
این مقاله از پنج بخش اصلی تشکیل شده است
1- تولیدات فکری (نگاه عمومی)
عبدالکریم سروش یکی از مؤثرترین دین‌شناسان ایرانی پس از انقلاب اسلامی است. آرای او الگوی نوینی برای شناخت و درک دین عرضه کرده است. لذا، فارغ از داوری درباره‌ی صحت و سقم دیدگاه‌های این تفکر، آشنایی با نظرات او برای افراد نهادهایی که ارسال کننده‌ی پیام‌های دینی هستند، ضرورت دارد.
آثار سروش متعدد و متنوعند: درک بهتر این مجموعه‌ی گسترده از آرا و نظریات هنگامی میسر است که بتوانیم این نظریات را ذیل مدلی واحد گرد‌آوریم: مقاله‌ی حاضر کوششی است برای ارائه‌ی چنان مدلی.
«چگونه می‌توان وجدان کاری را در افراد برانگیخت؟»
از آنجا که موضوع بحث مربوط به «انسان» است، و آنهم موضوعی از « درونیّات» وی؛ و نیز از آنجا که در بینش اسلامی، انسان موجودی است دو بعدی، مرکّب از جسم و روح؛ هر بحثی بدون توجّه کامل به «انسان» و «دو بعدی بودن وی»، و جهاتی دیگر که مورد نیاز باشد؛ بحثی سطحی، و بدور از عمق، و بی‌صبغه‌ی علمی خواهد بود.
این بحث در سه فصل، عرضه می‌شود:
ترجمه: علی‌رضا رضوی درمیان
الحمدلله رب العالمین والصلاة و السلام علی قائد الغر المحجیلن، سیدنا محمدٍ و علی آله و صحبه وسلم، اما بعد...
جوانان در هر ملتی ستون و پایه هر حرکت و جنبش و رمز نیرومندی آن هستند؛ آنان نیرو و جوانمردی، حماسه برای کار و فعالیت، توانایی بذل تلاش و کوشش، عزم و اراده، میل به قربانی دادن را به وفور دارند. امت‌ها جز با این ویژگی‌ها پایدار نمی‌مانند و موانع و تنگناها را جز با این ویژگی نمی‌توانند پشت سر بگذرانند.
السلام علیکم و رحمه‌ی الله وبرکاته ابداً دائماً
برادران عزیز و باوفایم!
این رساله چهل سال قبل به صورت یک درس، در مسجد جامع اموی دمشق به اصرار علمای آنجا در میان تقریباً ده هزار نفر که حد اقل صد نفر از برجسته‌ترین علمای شام نیز در آن حضور داشت، ایراد گردید.
حقایق مطرح شده در رساله را "مؤلف" با احساس ژرفش درک نمود، گمان کرد که این حقایق در شرف تحقق است لذا با یقین قاطع در این رساله بشارتهای بزرگی داد، اما دو جنگ بزرگ جهانی و استبداد مطلقی که یک ربع قرن دوام یافت(1)سبب شد تا تحقق این حقایق چهل یا پنجاه سال به تأخیر انجامد.
عصری که در آن زندگی می‌نمائیم عصر انحطاط، سقوط ارزش‌های والای معنوی و اخلاقی، عصر زوال ایمان و معنویت، انهماک در ماده‌پرستی، دین‌گریزی و خدا فراموشی می‌باشد. تمدن جدید، تمدنی است که در بستر خطرناک مادیت و خداستیزی رشد نموده و لذا انسان در آغوش آن نمی‌تواند به طرزی صحیح و سالم پرورش یابد و مدارج ترقی و کمال را طی نماید. الکسیس کارل « Carrelalexis» در کتاب خود «انسان موجود ناشناخته» «Man the unknown» می‌نویسد:
کپی رایت © 1401 پیام اصلاح . تمام حقوق وب سایت محفوظ است . طراحی و توسعه توسط شرکت برنامه نویسی روپَل