سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

محسن آزموده: ایدئولوژی از آن دست مفاهیم علوم انسانی و اجتماعی جدید است كه دهه‌هاست در مكالمات روزمره نیز كاربرد پیدا كرده و آگاهانه یا ناخودآگاه و مثبت و منفی، در نوشتارها و گفتارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیروی رواج چشمگیر این مفهوم، آثار مكتوب و شفاهی فراوانی اعم از كتاب و مقاله و سخنرانی و درسگفتار درباره این مفهوم و چیستی و خاستگاه آن پدید آمده و در دوره‌های مختلف زمانی، برداشت‌های متفاوتی از آن رایج شده.

در آثار و مکتوبات راجع به فلسفه‌‌یِ اخلاق، فلسفه‌‌یِ سیاست، و فلسفه‌‌یِ حقوق؛ بوفور می‌بینیم که از کرامتِ انسان سخن به میان می‌‌‌آید یا برای حلِّ یک مسأله یا رفعِ یک مشکل به کرامتِ انسان استناد می‌شود. در این نوشته، نخست به مفهوم کرامتِ انسان می‌پردازیم، آن‌‌گاه به موافقان و مخالفانِ کرامت داشتنِ انسان گوش بسپریم، سپس، به این پرسش توجه می‌کنیم که چرا انسان کرامت دارد؛ سرانجام، به پاره‌‌ای از لوازمِ نظری و عملیِ کرامت داشتنِ انسان اشاره می‌کنیم. غرض از این نوشته جلبِ نظرِ خوانندگانِ گرامی به اهمیّتِ این مفهوم، مشکل گشایی آن، و موارد نقضِ عملی آن در زندگی ساری و جاری ما است.

منظور از این سخن؛ ایراد و انتقاد نیست. قصد تنها ادای مسئولیتی است سنگین؛ با بیانی صرفاً علمی و با احتراز از آنچه کمترین حساسیت را برانگیزد. تکلیفی است اسلامی که این سخن؛ به نظر تمام صاحبنظران و دست‌اندرکاران تهیه‌ی قانون قصاص برسد. پس حتّی از اشاره به این ماده و آن تبصره؛ و این نقص و آن ایراد؛ حذر می‌کنم؛ که شاید مطبوعات بخواهند و بتوانند؛ به وظیفه اسلامی خود قیام، و آنرا چاپ کنند.

هانا آرنت در مشهورترین اثرش، وضع بشر، اظهار می‌دارد كه «پروژه فكری‌اش چیزی جز فكر كردن به آنچه انجام می‌دهیم، نیست.» دغدغه آرنت كه درواقع فهمِ تئوری و ارتباط آن با اقدامات هرروزه سیاسی در دنیاست، در این عبارت بیان ‌می‌شود. باتوجه به اتفاقاتی كه طی جنگ برایش رخ داد، طبیعی است كه آرنت به دنبال كشف چرایی اتفاقاتی است كه رخ داد تا مانع تكرارِ مجددشان شود. در كتاب‌های «ریشه‌های توتالیتاریسم» و «آیشمن در اورشلیم»، آرنت تلاش می‌كند تا دلایل اوج‌گیری رژیم‌های تمامیت‌خواه را و شرایطی كه زمینه گسترش چنین سِتمی را فراهم كرد، برشُمارد.

خداوند حد محاربه را برای کسانی قرار داده است که راه را بر مؤمنان می‌بندند و برای فساد در زمین تلاش می‌کنند: ﴿إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾ [المائدة: 33]

هر کس حرکتی بر خلاف نظم و برنامه‌ی الهی انجام دهد به صورت مجازی کار او محاربه‌ی خدا و رسول محسوب می‌شود: ﴿إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾ [المائدة: 33]

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و الصلاة و السلام علي محمد و آله و صحبه و من دعا بدعوته . مطالبی که بیان می‌شود تلخیصی است از بحث محاربه از دو کتاب ذیل: 1- کتاب بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلامی و قوانین عرفی، تٲلیف: عبد القادر عوده، ترجمه: حسن فرهودی نیا. 2- مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، علی رضا فیض.

توشه‌ی ذاکرین: استاد نکتل یونس کشموله مؤلف در تعریف ذکر می‌گوید: ذکر در تکرار کلمات خلاصه نمی‌شود بلکه ذکر با قلب مهم است. در ذکر اگر عواطف آدمی به جنبش نیاید و قلب نلرزد و جان آدمی متأثر نشود... اگر با خشوع و فروتنی و خداترسی همرا نباشد، الفاظ و اداهایی بی‌معنا و حرکاتی بی‌فایده است. ذکر یعنی روی آوردن به خدا با کمال همت و بریدن از غیر تا قلب در نزد پروردگار زنده حضور داشته باشد و از هر مشغله‌ای فارغ شود. این کار با درک جلال و عظمت باری تعالی و شرم و حیا از او و ترس از خشم و مجازاتش امکان‌پذیر است تا گوهر روحی و معنوی انسان خالص شده و به منبع اصلی متصل شود.

دعا، القای آرامش بر روان و مثبت‌اندیشی بر ذهن است. ذهن در بستری مملوّ از آرامش، مجال مثبت‌اندیشی پیدا می‌کند. امور روزمرّه و به طور کلّی امور معمول ما در زندگی؛ با محاسبات، تدابیر، به کارگیری تلاش‌‌‌های منطقی و روشمند، خیر‌اندیشی و خیرخواهی، و... برگزار می‌شود. آیه ۱۸۶سوره بقره: «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ»

مفهوم «اندیشه تربیتی» از دو کلیدواژه تشکیل شده است که هر کدام در تعیین موضوعی که در این عنوان می‌توان درباره آن صحبت کرد، اهمیت ویژه‌ای دارد. «اندیشه» فرآیند تفکر و تأملی است که توسط انسان انجام می‌شود و نتیجه آن در آراء، عقاید، ادراکات و باورها نمایان می‌گردد که بر اساس آن موضعی اتخاذ می‌گردد یا تصمیمی گرفته می‌شود یا رفتاری صورت می‌گیرد. «تفکر» اصطلاحی قرآنی است که فراتر از عبور امری در ذهن یا خاطر است بلکه به معنای درجه‌ای عالی از آگاهی ، پیگیری و تکرار است.