سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

دکتر ابوالقاسم فنایی

ترجیح می‌دهم به جای گفتگو در باب مفهوم انتزاعی، مبهم و ابهام‌آفرین "روشنفکری دینی"، در باب پاره‌ای از دیدگاههای "روشنفکران دیندار" سخن بگویم. به گمان من با اندکی تسامح در تعبیر، می‌توان روشنفکران را به دو گروه «دیندار» و «غیر دیندار» تقسیم کرد، اما روشنفکری را نمی‌توان به دو نوع «دینی» و «سکولار» تقسیم کرد. روشنفکری (1) مقوله‌ای است فرادینی، همچون اخلاق، حقوق بشر، عقلانیت و دمکراسی، و نسبت به دینداری و بی‌دینی لااقتضا و لابشرط است و (2) پیوندی ناگسستنی با نوع خاصی از سکولاریزم دارد، که آن نیز نسبت به دین و بی‌دینی بی‌طرف است، یعنی هویتی فرادینی دارد.

دکتر یوسف قرضاوی
ترجمه از: احمد عباسی

ویژگی چهارم: پیوند دادن سنت و مدرنیسم.
یکی دیگر از ویژگیهای گفتمان اسلامی در عصر جهانی‌سازی این است که: نوگرایی و روحیه مدرنیسم را به ویژه در ابزار وسائل پذیرفته و در امر دعوت، آموزش و صدور فتوا مکاتب و گرایش‌های مختلف فلسفی، فکری و ادبی و انحرافات رفتاری و معضلات موجود را نادیده نمی‌گیرد.

مصطفی حسینی طباطبائی

بنام خدای خرد آفرین
پیشگفتار
اخیراً دکتر عبدالکریم سروش مصاحبه‌ای را با میشل هوبینگ خبرنگار رادیو هلند برگزار نموده که در خلال آن به تحلیل وحی اسلامی پرداخته‌است. دکتر سروش در آن گفتگو، وحی نبوی را همچون تجربه‌ی شاعران و عارفان بر می‌شمرد، وی از پیامبر ارجمند اسلامص به عنوان"آفریننده‌ی وحی" و از آیات کریمه‌ی، قرآن با تعبیر "آینه‌های ذهن پیامبر" یاد می‌کند و می‌گوید: «عارفان نیز عمدتاً معتقدند که تجربه‌ی آنها از جنس تجربه‌های پیامبران است» و از این تُندتر می‌گوید: «قرآن یک محصول بشری و بالقوّه خطا پذیر است»!

تألیف: سرویس دین و دعوت پایگاه‌ اطلاع‌رسانی اصلاح

مفهوم ایمان به کتب:
در اصطلاح شرع ایمان به کتب آسمانی به این معنی است که ایمان و باور داشته باشیم به تمامی کتاب‌هایی که از طرف خدا بر پیامبرانش نازل شده‌اند و آن‌ها را رحمتی از طرف خدا دانسته که وسیله‌ی هدایت انسان‌هاو مایه‌ی سعادت دنیا و آخرت‌شان می‌باشند؛[1] حال چه کتاب‌هایی که مستقیماً از آن‌ها در قرآن اسم برده شده و چه آن‌ها که نام‌شان ذکر نگردیده است، بلکه شامل تمامی انواع وحی لفظی یا نوشته، که بر هر کدام بر پیامبرانش برای ابلاغ به مردم نازل شده‌اند، می‌گردد؛ حال تفاوتی ندارد که این وحی یک یا چند آیه ، زیاد یا کم، مدون یا غیر مدوّن باشد.[2]

دکتر محسن کدیور

خلاصه یکی از مهمترین عوامل تعیین‌ دامنه حوزه‌های عمومی و خصوصی عامل فرهنگی بویژه دین است.
با اهتمام به زندگی خصوصی در ادیان ابراهیمی بخصوص اسلام هویت انسانی فرد ارتقا می‌یابد. از دیدگاه اسلامی ممیزات و قلمرو زندگی خصوصی چیست؟
آیا این قلمرو در جامعه‌ای که تحت ضوابط شریعت اسلامی اداره می‌شود تغییر کرده و کوچکتر می‌شود؟
اگر چه ریشه‌های تفکیک حوزه خصوصی از حوزه عمومی در متون اسلامی و آثار فقهی و اخلاقی به چشم می‌خورد، اما مطالعه مستقل در این زمینه سابقه‌ی چندانی ندارد، لذا به عنوان طرح بحث مقدماتی برای پاسخگویی اصلی یاد شده، آنرا پیش درآمد نامیدیم.

 به حقیقت باید گفت زمانی که تحقیقی کلی در باب مفاهیم سیاسی نظری-عملی (به خصوص در مورد موضوعاتی نظیر دموکراسی، مردم‌سالاری و ...) در بطن مذهبی همچون اسلام صورت می‌پذیرد، به هیچ روی گذر از مفهوم، موقعیت و رهیافت نهایی «معتزله» نتوانیم نمود.

 زمانی برخی از اندیشمندان دینی با اخذ دیدگاهی مبناگروانه، در جستجوی نظریه‌ای بودند که بتوان به عنوان اولین سنگ بنا برای ایجاد ساختمان اندیشه‌ی دینی از آن استفاده کرد. این اندیشمندان در تعیین مصداق این نظریه‌ی زیربنایی، همواره متفق نبوده‌اند. برخی از ایشان با نامگذاری «نظریه‌ی فطرت» تحت عنوان «ام المعارف»، آن را مصداق چنین جایگاه بنیادینی دانسته‌اند.

پاسخ عبدالعلی بازرگان به عبدالکریم سروش

... و راسخان (ریشه‌داران) در علم گویند: بدان باور داریم، همه کتاب از جانب پروردگار ماست، و تنها خردمندان پذیرای این پندند. (آل عمران ۷)

استاد عالیقدر جناب آقاى دکتر سروش، مصاحبه خبرنگار رادیو جهانی هلند با جنابعالی را که تحت عنوان «کلام محمد» منتشر شده بود، پس از مدتی از انتشار آن خواندم و استقلال رأی و شجاعت علمی شما را در بیان آنچه درست می‌پندارید ستودم، بی تردید نظریات شما در مواردی هم که خلاف باورهای عمومی است، از آنجا که حرکت آفرین و انگیزنده ایمان‌های آرام گرفته و ساکت است، باید مورد استقبال و استفاده قرار گیرد و صاحبان اندیشه را به میدان تضارب آراء و تبادل افکار فرا خوانده و در جدالی احسن و دعوتی حکیمانه به سوی حقیقت، فضای فرهنگی بسته و بی‌نور جامعه ما را گشایشی بخشد.

ضرورت ایمان به ملایکه و فواید آن

تألیف: محمد محقّ
برگرفته از کتاب تربیت اسلامی

ریشه‌یابی:
کلمه‌ی «تربیه» بر وزن «تفعله» که از نظر قواعد عربی مصدر باب تفعیل و از باب‌های متعدی است، از ریشه‌ی واژه‌ی «ربو» اشتقاق یافته است که به‌ معنای زیادت و فزونی است، از جمله در آیه‌ی:
«یمْحَقُ اللهُ الرِّبوا وَ یرْبِی الصَّدَقاتِ»
(خداوند ربا را کم و کاست و بی برکت می‌گرداند و صدقات را افزایش می‌دهد.)
معنی دقیق تربیت که معادل «پرورش» در فارسی است بر عملی قابل اطلاق می‌باشد که توانایی‌های نهفته‌ی یک چیز یا یک شخص را از قوه به فعل آورد؛ مثلاً یک دانه‌ی گندم که بالقوه دارای ریشه، ساقه و ... است، برای آنکه بالفعل به این مرحله برسد نیازمند شرایطی است: اول فراهم نمودن مواد غذایی و رساندن مستمر مواد رشد دهنده به آن در زمینه‌ای قابل رشد، و دیگری نبودن یا دور ساختن موانع و آفاتی که به رشد طبیعی آن آسیب می‌رساند.