سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

الگوی حاکمیت استخلافی با مجموعه‌ای از تنش‌ها و ناکامی‌ها و سرانجام هبوطی دیگر به پایان رسید: وَلَقَدْ فَتَنَّا سُلَيْمَانَ وَأَلْقَيْنَا عَلَىٰ كُرْسِيِّهِ جَسَدًا ثُمَّ أَنَابَ ﴿ص/٣٤﴾ «قطعاً سلیمان را آزمودیم و بر صندلی‌اش کالبدی را انداختیم، آن‌گاه به درگاه خدا برگشت» سلیمان به عنوان یک جانشین خدایی به خاطر توانایی‌هایش از کش و قوس‌ها، کشیدگی‌ها، تنش‌ها و تیرگی‌های فراوانی رنج برد، چون قدرتش همه‌ی موجودات مرئی و نامرئی، بشری و غیر بشری، طبیعی و فوق‌العاده را فرا گرفت. برنامه‌ها و سازوکارهای سلیمان محکی برای تجربیات مطلق و کامل انسان هنگام چیرگی بر هستی و پدیده‌هایش بود.

به علت وجود عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فکری گوناگون، فهم عربی و اسلامی در طی قرن نوزدهم شاهد تحولات ژرف و تغییرات حادی بوده است و در مجموع به چالش‌های تمدنی و فرهنگی‌ای برمی‌گردد که طرف اروپایی ایجاد کرده است. اندیشه‌ی عربی بدین خاطر از بافت نوینی برخوردار شده و افق دیدش را به سوی طرف مقابل دوخته است، زیرا او را دشمن خویش پنداشته که پایه‌های اجتماعی و فرهنگی‌ اسلامی را تهدید می‌نماید. اندیشه‌ی عربی در پی شیوه‌های تازه‌ای است تا شادابی را به خود برگرداند. اندیشمندان در سده‌ی نوزدهم به عقب‌افتادگی مسلمانان نگریستند که بر واقعیات جامعه خیمه افکنده بود

از کودکی در نمازهای جمعه و جماعات شرکت می‌کردم و از هفت سالگی بر آن عادت کرده بودم. تا این اواخر که به علت کهولت نمی‌توانم شرکت کنم. از‌‌ همان دوران از خطیبان در دعاهای جمعه می‌شنیدم که بر ضد کافران دعا می‌کردند. هرگز آن دعاهای لذیذ و طولانی برای پیروزی بر کفار را فراموش نمی‌کنم که امام و نمازگزاران خواهان بودند بر تمام سفیدپوستان و گندمگونان پیروز شوند، سرمایه‌های هنگفت و زنان چشم آبی و موحنایی آنان برای مسلمانان به غنیمت گرفته شود!

بسا بسیاری ندانند که شیخ محمد غزالی مصری (1335 ــ 1416هـ ق /1917 ــ 1996م) نخستین کسی است که مفهوم حاکمیت را از دیدگاه شهید سید قطب (1324ــ 1386هــ /1906 ــ 1966م) که در کتاب «معالم فی الطریق» مطرح شده بود، مورد انتقاد قرار داد.

 نگرش مسیحیت غربی، انسان را از آغاز تولد خطاکار می‌داند، زیرا پدرش آدم مرتکب اشتباه شد و از درخت خورد و مسیح ـ علیه السلام ـ طبق پندارشان به صلیب کشیده شد تا کفاره‌ی لغزش‌های بشر باشد. 

همین نگرش به اشکال مختلف و محدود به بینش وارداتی منسوب به اسلام نیز راه یافته است تا همیشه اشتباه و کوتاهی را بر گردن دیگران یا عوامل بیرونی بیندازد، حتی برخی همواره این جمله را تکرار می‌کنند که: اگر اشتباه پدرمان آدم نبود، در بهشت زاییده می‌شدیم.

•آیا تعریف شریعت نزد علمای مسلمان و دیدگاه‌های‌شان و از دوره‌ای تا دوره‌ای متفاوت است؟

در قرآن کریم منظور از شریعت، همان اسلام یک‌پارچه‌ای است که از سوی خداوند سبحان بر انبیاء و رسولان، بویژه پیامبران اولوا العزم وحی شده است. شریعت، اصول اعتقادی، اصول احکام و اصول سلوک یا همان شناخت خداوند به یکتایی، اطاعت از او و ایمان به کتاب‌ها، رسولان، روز آخرت و دیگر ارکان ایمان و الزامات ایمانی است. به دلیل این آیه که فرموده است: «شَرَعَ لَكُمْ مِنْ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلاَ تَتَفَرَّقُوا فِيهِ».

در گذشته چندین مطلب و کنفرانس در نقد تقسیم‌بندی مناطق توسط امام محمد بن حسن شیبانی (متوفای 187هـ) نگاشته و داشتهام. ایشان سرزمینها را به دو بخش دار الإسلام و دارالحرب تقسیم میکند. سرزمین اسلام نزد وی جایی است که در آن احکام شریعت اسلامی اجرا میگردد، حدود الهی برپاست، مردم از امنیت اسلامی برخوردارند و سروری و رهبری از آن قوانین اسلامی است، بدون توجه به درصد و میزان جمعیت، و انتساب دینی حاکمان.

قرآن کریم مهم‌ترین کتابی می‌باشد که خداوند فرستاده است. قرآن کلام اوست که بر رسول خدا ـ صلی الله علیه و سلم ـ نازل شد. فرد مؤمن به نیکی جایگاه ارجمند قرآن رامی‌شناسد و تلاش دارد بر تلاوتش و عمل به آن پای‌بند بوده و آن را بسیار بزرگ بدارد. از آن‌جا که رمضان ماه قرآن است، خداوند در آن نسبت به پیامبرش ـ صلی الله علیه و سلم ـ عنایت بیش‌تری نشان می‌داد.

در آغاز شایسته است بدانیم که با توجه به کروی بودن زمین و گردش آن پیرامون خورشید، مطالع کشورها مختلف است. قرآن کریم به این واقعیت اشاره کرده و فرموده است: «فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ» (معارج/40). (سوگند نمی‌خورم به خدای مشرق‌ها و مغرب‌ها، به یقین ما توانا هستیم). به عبارتی: بسا در یک کشور شب باشد و هم‌زمان در کشوری آن سوی زمین روز باشد

ستایش خدایی را که با گذاشتن هنگامه‌های نیکو بر بندگانش منت نهاد و فرصتی را برای غنیمت شمردن و انجام کارهای شایسته در اختیارشان گذاشت، و هر که را خواست، خوار گرداند تا سهم وی کم‌کاری، زیان و پشیمانی باشد. گواهی می‌دهم که معبودی جز خدای یکتا نیست و شریکی ندارد. او پروردگار زمین و آسمان است و بخشندگی و مهرش بسی بی‌کران می‌باشد.