ترس از اسلام‌گرایی و مسلمانان، پدیده‌ای پیچیده و چند وجهی است که در سال‌های اخیر به لطف رسانه‌ها، شدت و گستردگی بیشتری یافته است. در دنیای امروز، رسانه‌ها به عنوان قدرتمندترین ابزار شکل‌دهی افکار عمومی شناخته می‌شوند. آن‌ها با انتخاب اخبار، زاویه دید و زبان پوشش، می‌توانند به طور چشمگیری بر نگرش افراد نسبت به رویدادها و گروه‌های مختلف تأثیر بگذارند.
یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که جوامع امروزی با آن روبرو هستند، افزایش اسلام‌هراسی است. در این میان، رسانه‌ها نقش محوری و تعیین‌کننده‌ای در دامن زدن به این پدیده ایفا می‌کنند.
رسانه‌های اجتماعی الگوریتم‌هایی که محتواهای حاشیه‌ای و تحریک‌آمیز را دارند به کاربران پیشنهاد می‌دهند، به سرعت اخبار نادرست، کلیشه‌ها و تعصبات را منتشر کرده و به تقویت اسلام‌هراسی کمک شایانی می‌نمایند.
رسانه‌ها؛ مهندسان افکار و تقویت کننده اسلام‌هراسی
پخش سریع اخبار جعلی و تعمیم‌های نادرست
رسانه‌ها با انتخاب اخبار مرتبط با اسلام و برجسته‌سازی جنبه‌های منفی آن، تصویری نادرست و کلیشه‌ای از اسلام و مسلمانان ارائه می‌دهند. به ویژه رسانه‌های اجتماعی به پلتفرمی ایده‌آل برای انتشار سریع اخبار جعلی و تعمیم‌های نادرست درباره اسلام و مسلمانان تبدیل شده‌اند. این اخبار بدون بررسی و تأیید، در میان کاربران به سرعت دست به دست می‌شود و به شکل‌گیری تصویری نادرست از اسلام کمک می‌کند.
تکرار مکرر اخبار و اطلاعات منفی درباره اسلام، باعث تثبیت این اطلاعات در ذهن مخاطبان و شکل‌گیری باورهای نادرست می‌شود.
ایجاد ارتباط کاذب
رسانه‌ها با ایجاد ارتباط کاذب بین اسلام و خشونت، به این باور عمومی دامن می‌زنند که اسلام دینی خشونت‌آمیز است.
ایجاد حباب‌های فیلتر
الگوریتم‌های رسانه‌های اجتماعی، کاربران را در حباب‌های فیلتر قرار می‌دهند و تنها محتواهایی را به آن‌ها نشان می‌دهند که با باورهای قبلی آن‌ها همسو باشد. این امر باعث تقویت تعصبات و جلوگیری از مواجهه با دیدگاه‌های متفاوت می‌شود.
تسهیل فعالیت گروه‌های افراطی
گروه‌های افراطی و نفرت‌پراکن از رسانه‌های اجتماعی برای جذب نیرو، سازماندهی فعالیت‌ها و انتشار پیام‌های نفرت‌آمیز استفاده می‌کنند.
این گروه‌ها با ایجاد جوامع آنلاین، به افراد احساس تعلق خاطر می‌دهند و آن‌ها را به سمت افراط‌گرایی سوق می‌دهند.
ایجاد فضای دو قطبی
رسانه‌ها با ایجاد فضای دو قطبی بین اسلام و غرب و برجسته‌سازی تفاوت‌ها، به افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها دامن می‌زنند.
پیامدهای اجتماعی و سیاسی
1- تشدید خشونت و تبعیض
اسلام‌هراسی ناشی از فعالیت‌های رسانه‌ها، منجر به افزایش خشونت علیه مسلمانان، تبعیض در برابر آن‌ها و ایجاد جوامع منزوی شده است.
2- تضعیف همزیستی مسالمت‌آمیز
این پدیده، همزیستی مسالمت‌آمیز بین مسلمانان و غیرمسلمانان را به خطر انداخته و به ایجاد جوامع چند قطبی شده کمک کرده است.
3- تشدید تنش‌های بین‌المللی
اسلام‌هراسی گسترده در رسانه‌ها، به تشدید تنش‌ها بین کشورهای اسلامی و غربی کمک کرده و به ایجاد تصویری منفی از اسلام در سطح جهانی دامن زده است.
راهکارها
1- افزایش آگاهی رسانه‌ای
آموزش افراد به ویژه نسل جوان برای تشخیص اخبار جعلی و ارزیابی انتقادی محتواهای منتشر شده به ویژه در رسانه‌های اجتماعی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
2- تنظیم مقررات سختگیرانه‌تر
دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی باید قوانین سختگیرانه‌تری برای مقابله با انتشار محتوای نفرت‌پراکن و اخبار جعلی در رسانه‌ها وضع کنند.
3- حمایت از رسانه‌های مستقل
تقویت رسانه‌های مستقل و حرفه‌ای که به دنبال ارائه اخبار دقیق و بی‌طرفانه هستند، می‌تواند به مقابله با اسلام‌هراسی کمک کند.
4- ترویج گفت‌وگوی بین‌فرهنگی
تشویق به گفت‌وگو و تبادل نظر بین مسلمانان و غیرمسلمانان، می‌تواند به کاهش سوء تفاهم‌ها و افزایش شناخت متقابل کمک کند.
نتیجه‌گیری:
رسانه‌ها به عنوان یک ابزار قدرتمند، می‌توانند هم برای ایجاد تغییر مثبت و هم برای تقویت نفرت و تفرقه استفاده شوند. برای مقابله با اسلام‌هراسی ناشی از فعالیت‌های رسانه‌ها، نیازمند تلاش‌های مشترک همه افراد جامعه، از جمله دولت‌ها، نهادهای مدنی، متخصصان و فعالان رسانه‌ها و عموم مردم هستیم.
نظرات