چندی پیش مهران مدیری در «برنامه‌ی دورهمی» مرتکب اشتباهی شد و همان موجب شد تا بسیاری از شهروندان جامعه‌ی اهل سنّت ایران و به‌دنبال آن نمایندگان فراکسیون اهل سنّت مجلس شورای اسلامی واکنش نشان دهند.

   در این نوشتار نه قصد تبرئه‌ی مهران مدیری را داریم و نه در پی اثبات مورد اتهامی‌اش برخواهیم آمد ولی آنچه در خور تأمل است چند نکته است و یکی این؛

-مهران مدیری چه ویژگی‌هایی داشت که خیلی راحت به سیبلی بدل شد که شلیک عقده‌های فروخورده‌ای را نصیب برد که در پی فرصتی برای انفجار بودند!

مهران مدیری؛ شخصیتی هنری داشت که شهرتش را مدیون نقد بود که طبیعی است فرد نقّاد قبل از هر چیز باید نقدپذیر هم باشد. وی به دلیل نقدهای تیزش اما گاه و بسیار واقعی از فضای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران خود همواره مورد انتفاد تیز منتقدان یک جناح خاصّ مذهبی بود که اتفاقاً بسیاری از منابع قدرت را در اختیار داشتند و در نتیجه حمله مجازی یا شفاهی و مکتوب به ایشان کمترین هزینه‌ی سیاسی را نیز به دنبال نداشت.

مدیری در رسانه‌ی ملّی بنا به رویه‌ی کاری و فشارهای بیرونی بر آن سازمان، آنچنان پذیرفته‌شده نبود که نتوان با زور و فشار رسانه‌ای برای وی توبیخی یا تنبیهی از مسئولان آن سازمان گرفت و خیلی راحت می‌شد که بهانه‌ای شد برای دور کردن مجدد وی از صدا و سیما!

و اتفاقاً طبق پاسخ مکتوب معاون حقوقی و پارلمانی آن سازمان، این مهم با طیب خاطر جامه‌ی عمل پوشانده شده و به‌راحتی آب خوردن، خواست نمایندگان تحقق یافته است!

و اما نکته‌ای دیگر و قابل توجه؛

-سرچشمه‌ی آن عقده‌های فروخورده چه بوده که دنبال بهانه‌ای برای شلیک و فرصتی برای یافتن سیبلی می‌گشتند؟!

جامعه‌ی اهل سنّت ایران سالهاست به انحای مختلف لعن و سبّ صحابه را در جغرافیای ایران‌زمین تجربه می‌کنند و متأسفانه در تمامی این سال‌ها سفارشات و توصیه‌های مقام رهبری و شخصیت‌های معنوی و مراجع اهل تشیع هم نتوانسته جلوی فوران ناشی از ساخت ذهنی و قالب فکری برخی قشرگرایان متعصب آن مجموعه را بگیرد و بارها در جای‌جای این سرزمین شاهد بوده و به بهانه‌های مختلف ازجمله مراسم قالی‌شویان، عمرکشان و ... در ملأ عام، نزدیکترین صحابی پیامبر مورد هتک قرار می‌گیرند و حتی از تریبون‌های متعدد شاهد لعن و نفرین به امّ‌المؤمنین عایشه(رض) و برخی شخصیت‌های مورد احترام اهل سنّت بوده و مورد برنامه دورهمی اولی نبوده و شاید آخری هم نباشد.

بذر نفرتی که برخی متحجران در طول سال‌ها در ذهن برادران و خواهران اهل تشیع از یک طرف کاشته‌اند، شاید به این زودی‌ها زدوده نشود و از آن‌طرف نیز برخی تندروهای ارهابی و تکفیری که از جانب بخشی از پیروان به ظاهر مذهب اهل سنّت دیده شده و گاه تا مرز انتحار نیز پیش رفته است، فرصت و بستر رشد این بذر را بیش از پیش مهیا نموده و در تقویت این نفرت و افزودن بر جغرافیای شکاف افزوده‌اند و متعاقب آن نیز کدر شدن فضای دیپلماسی حاکم بر روابط دولت ایران و برخی دول عربی منطقه این شکاف‌های مذهبی را به توان رسانده است.

آنچه در این برهه می‌توان از «سیبل مهران مدیری» بهانه‌ای ساخت و تحولی جدی با استفاده از این بستر کم‌هزینه استارت زد(که به گمانم خود مهران مدیری نیز رضایت داشته باشند) این است که؛

١.عقلای دینی قوم و خطیبان اهل اندیشه و ایده همت ورزند با بهانه قرار دادن این سیبل کم‌هزینه، یادی داشته باشند از عشق، محبّت و همدلی صحابه در دوران زندگی حضرت و با این بهانه، بسترهای همدلی را جایگزین تعصبات مذهبی و برداشت‌های فرقه‌ای نمایند.

٢.کنشگران حزم‌اندیش حوزه‌ی دیپلماسی و سیاسی، با استفاده از فرصت حاصل از برنامه دورهمی، بار دیگر با دور هم‌نشینی‌های آینده‌اندیشانه و معنویت‌نگرانه، و زدودن تعصبات کور، دریچه‌هایی نو باز نمایند و بر هم‌اندیشی استراتژی‌های همدلی محور بین دول سنی و شیعه همت گمارند.

٣.تشکلها و سمن‌های فعال حوزه‌های دینی و مذهبی، با بهره‌گیری از بستر سازمانی خود، ضمن پالودن ذهن و درون خود از لایه‌های تعصب‌زا و در پیش گرفتن نگرش قرب‌محورانه و رضایت‌زای خالق، بر توجیه و اقناع اعضای سازمانی خود و نیز ترغیب و تشویق گروه‌های مدنی، بر اشتراکات درون دینی و همگرایی‌ها همت گمارند.

٤.اصحاب رسانه‌‌ تمام همّ و تلاش خود را معطوفِ انعکاس رفتارهای همدلانه و نیز «تقریب محور» به کار گیرند و بیشتر مبلّغ همزیستی مسالمت‌آمیز باشند و از پرداختن به موارد افتراق و انشقاق به‌جد حذر نمایند و تا جای ممکن، عامل وصل باشند و از پرداختن به موارد فصل به‌جد پرهیز نمایند.

٥.در عرصه‌ی بین‌المللی، فعالان دینی و سازمان‌های بین‌المللی مرتبط اهتمام بیشتری بر همگرایی‌ها مبذول دارند و همت کنند تا با دعوت از عقلای سیاسی و معنوی طرفین، زمینه‌های ترجیح «خرد دین‌مدارانه» را بر «شور مذهب‌مدارانه» فراهم نمایند.

٦.تک‌تک شهروندان شیعه و اهل سنّت با مبنا قرار دادن اشتباه مجری برنامه دورهمی، تلاش ورزند ضمن حفظ جغرافیای دورهمی، بر طبل اختلافات نکوبند و سفره‌ی اشتراکات بگسترانند و سال‌ها، تعصب کورشان را به کناری نهند و بر سفره مهر گشوده‌شان، زندگی آرام و لذت‌بخشی را از دین برای چند صباح عمر خود و نسل‌های بعدیشان برگیرند!

به همین سادگی می‌توان «چالش»، اشتباه مهران مدیری را به «فرصت» دورهمی اهل سنّت و اهل تشیع تبدیل کرد و بر خوان مهرورزانه‌ی دین شاهد همدلی‌ها بود و سال‌ها، عشق و محبّت و همزیستی مسالمت‌آمیز درون‌دینی را نصیب برد.