در تحلیل علت كولبری در نوار مرزی شمال غرب ایران، ابتدا اشاره‌ای دارد به مرگ تلخ ٥ كولبر روستای «كوران» كه ٢٨ دی سال گذشته، در روستای مرزی «دریشك» تركیه، گرفتار بهمن شده و جان باختند و بعد از ٧ روز، بدن‌های یخ‌زده‌شان، از زیر خروار برف، پیدا و به خانواده‌های‌شان تحویل داده شد. این روزنامه‌نگار اهل استان آذربایجان غربی در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید: این اولین‌بار نیست كه كولبرها در معابر كولاك‌زده و بهمن‌خیز كولبری مفقود و قربانی می‌شوند. كولبری، تنها چاره مرزنشینان است. تردد كولبران این نوار مرزی از مسیرهای غیرقانونی به خاك تركیه آن‌هم در بدترین شرایط آب‌وهوایی، اتفاق جدیدی نیست. نیاز اقتصادی و ضرورت معاش، ایجاب می‌كند كه درآمدی داشته باشند و در روستاهای مرزی هم هیچ شغلی نیست و بنابراین، مرزنشینان چاره‌ای ندارند جز اینكه به كوه بزنند و كولبری كنند. مرگ كولبران این منطقه هم فقط به دلیل دفن شدن زیر بهمن نیست. تعدادی‌شان بر اثر سقوط از صخره می‌میرند، تعدادی‌شان، با شلیك مرزبانی ایران یا تركیه كشته می‌شوند، تعدادی‌شان بر اثر انفجار مین، جان خود را از دست می‌دهند. هر سال در این منطقه، تعداد زیادی از كولبران، كشته یا مجروح می‌شوند و امروز، مرزنشینان زیادی در این منطقه هستند كه در حین كولبری، به دلیل حادثه، دچار مجروحیت شده و حالا هم فلج و ازكارافتاده، خانه‌نشین هستند.
كولبری، خاصیت و طبیعت مرزنشینی است حتی اگر فرض بگیریم كه در این منطقه مرزی از استان آذربایجان غربی، شغل و فعالیت تولیدی هم رونق داشت، باز هم مرزنشینان می‌خواستند با همسایه مجاور خود تجارت و سودا داشته باشند. حالا كه در این منطقه هیچ شغل و امكان تولیدی هم نیست علاوه بر آنكه این منطقه مرزی در استان ما، از هر گونه رفاه و امكانات اولیه هم محروم است.
منطقه مرزی سیلوانا، نه جاده دارد، نه آب دارد، در این شرایط به مرزنشین هم می‌گویند تو حق كوله‌بری نداری. وقتی حتی یك بازارچه مرزی در این منطقه احداث نشده و حتی كشاورزی و دامپروری هم به دلیل كمبود آب و برف‌گیر بودن منطقه امكان‌پذیر نیست از مرزنشین چه انتظاری داریم؟ حتی آن مرزنشینی كه مشغول به كشاورزی است هم نمی‌تواند معاشش را تامین كند و مصداق بارز این است كه كشاورز، یك سال برای پرورش سیب زحمت كشید و حالا یك سال است محصول سیبش در سردخانه مانده چون می‌خواستند كیلویی ٢٥٠٠ تومان بخرند كه كشاورز هم حاضر به فروش نشده است.
تا چند سال قبل، طبق مقررات تجارت چمدانی، هر فردی كه از مرز سِرو تردد می‌كرد، می‌توانست روزانه حداكثر ٢٠ كیلو بار با خودش بیاورد و البته برای مسافران و مرزنشینان هم مقرون به‌صرفه بود. امروز، نه تنها عوارض گمركی را افزایش داده‌اند، محدودیت تجارت چمدانی را هم به ٢٠ كیلو بار و آن هم مجاز فقط برای یك بار در سال افزایش داده‌اند و حالا مرز سِرو فقط مسیر تردد كامیون‌های ترانزیت و مسافران عبوری است. من موافق و حامی ورود كالای خارجی به كشور نیستم ولی این عدل نیست كه روستایی مرزنشین را كه از هر امكانات و رفاه حداقلی محروم نگه داشته‌ایم، از تجارت مرزی هم محروم كنیم. این محدود‌سازی‌ها و این محرومیت‌ها حتی به مشاركت اجتماعی روستاییان در ایجاد امنیت پایدار هم منجر نمی‌شود چون شهروند برخوردار از رفاه داوطلب مشاركت در ایجاد امنیت خواهد شد.
ما شاهدیم كه مرزنشینان عازم كولبری، به قیمت جان‌شان نان پیدا می‌كنند. امروز سه كولبر مفقود شده‌اند و ما می‌دانیم كه آنها دیگر به خانه باز نمی‌گردند. دو نفر از این كولبران متاهل بوده و یك نفرشان مجرد است. تكلیف خانواده آن دو كولبر متاهل چه خواهد شد؟ معیشت آنها از چه راهی تامین می‌شود وقتی حتی بیمه و مستمری ندارند؟ شهرستان ارومیه سه نماینده در مجلس دارد و اگر معتقدیم كه نمایندگان، طبق سوگندنامه‌ای كه به آن قسم می‌خورند، نماینده تمام ملت ایران هستند، در این ٦ روز، حتی یكی از این سه نماینده، یك تلفن به خانواده این كولبران مفقود نزده و حتی به دیدن‌شان نیامده درحالی‌كه یكی از این سه نماینده، رییس كمیسیون امنیت ملی مجلس است و به راحتی می‌توانست امكاناتی فراهم كند كه عملیات جست‌وجو در تركیه با شدت بیشتری انجام شود آن‌هم نمایندگانی كه برای هر اتفاق ناچیزی، بیانیه می‌دهند یا حتی از خودشان فیلم می‌گیرند و در شبكه‌های اجتماعی منتشر می‌كنند ولی برای این سه خانواده، حتی یك پیام دلجویی ارسال نكرده‌اند.
مجموع شرایط تحمیل‌شده بر مرزنشینان باعث شده كه این افراد، از جان‌شان بگذرند و البته آن‌هم به خاطر رقم‌های بسیار ناچیز. حداكثر سود كولبری برای مرزنشین منطقه سیلوانا، از ٤ میلیون تومان در یك ماه یا حتی ٦ ماه بیشتر نیست. این كولبر، باید ١٥ ساعت پیاده راه برود كه همین پیاده‌روی طولانی به تنهایی ترسناك است. كدام انسانی حاضر است حتی به ازای دریافت پول، از لبه تیز دره‌های مرگبار حركت كند و بداند هر لحظه خطر سقوط یا تیر خوردن یا سكته قلبی یا گرفتار گرگ شدن یا دفن شدن زیر بهمن دارد؟ سود كولبری چند تومان است؟ »
نظرات