سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

نخستین ویژگی از ویژگی‌های کلی اسلام عبارت است از: ربانیت. ربانیت – چنانکه صاحبنظران زبان عربی می‌گویند – مصدری است صناعی، منسوب به «رب» که به صورت غیر قیاسی الف و نون بر آن افزوده شده است، و معنایش: نسبت یافتن و انتساب به رب یعنی الله  می‌باشد و هنگامی به انسان «ربانی» گفته می‌شود که پیوندی ناگسستنی با «الله» داشته باشد، از دین و کتاب او آگاه باشد، و آن را به دیگران بیاموزد و معلم دین و کتاب خدا باشد. در قرآنکریم در این باره چنین آمده است:

حکمت خداوند از آفرینش ابلیس و انواع شر و گناه در جهان را تنها خود او می‌داند؛ این موضوع نشانه کمال قدرت و اراده او در آفرینش است.

از دیگر ویژگی‌های کلی اسلام پس از ربانی‌بودن، می‌توان از «انسانی‌بودن» آن نام برد. انسانگرایی آشکار، اصیل و بنیادین اسلام در عبادت‌ها، قوانین و رهنمودها و هدفگیری‌های این نظام نمایانگر این است که اسلام دین و زیست‌روش انسان می‌باشد.

قبل از ورود در بحث فلسفه‌ی دین لازم است قدری در مورد این عنوان که ممکن است غلط‌انداز و رهزن به نظر برسد توضیح دهیم. «فلسفه‌ی دین» مشترک لفظی است و حدّاقلّ دارای دو معنای مختلف از هم می‌باشد.

نگاهی کوتاه به زندگی و آرای دنیل دنت، فیلسوف امریکایی به مناسبت درگذشت او

شکر و ستایش برای پروردگار جهانیان و درود بر اشرف پیامبران و بر آل و اصحاب او. اسلام پیروان خود را براساس وابستگی و تعلق به جامعه اسلامی پرورش می‌دهد، جامعه‌ای که ویژگی‌ها، خواص، الگوها، عادات و رسوم آن از کتاب و سنت سرچشمه می‌گیرد. البته توجه اسلام به تربیت اجتماعی منجر به نادیده گرفتن جنبه‌های فردی انسان نمی‌شود، بلکه اسلام به وجود آن معترف است و طوری آن را هدایت می‌کند که ابتکار خدمت به جامعه را به دست گیرد.

نگاهی به جایگاه «امید» در ادیان، عرفان و ادبیات در دورانی که جامعه ما بیش از هر چیز به آن محتاج است.

چنان که در بخش نخست گفتیم دلیلی در سنّت نبوی برای وجود مرحله‌ای از دعوت به نام «سری بودن دعوت» نمی‌یابیم و روایاتی که بیان نموده‌اند پیامبر- صلی الله علیه و سلم- در ابتدای امر به صورت پنهانی دعوت نموده، چنان که در بخش نخست بیان نمودیم، بدون اسناد، متروک و یا ضعیف می‌باشند.

خطبه شامیه، برای همه مسلمانان و حتی تمام انسانها خطبه و درسی بسیار با ارزش است؛ او در این خطبه بیماری‌های مادی و معنوی موجود در عالم اسلام را بر می‌شمرد؛ دلایل اسارت و فلاکت مسلمانان را می‌گوید و برای آن، راه نجات و رهایی را نشان می‌دهد و آن گاه، با دلایل عقلی اثبات می‌کند و بشارت می‌دهد که اسلام در آینده، بر روی زمین عالی‌ترین پیشرفتهای مادی و معنوی را خواهد داشت، تمدن اسلامی در کمال شکوه ظهور می‌یابد و روی زمین را از همه پلیدیها پاک خواهد کرد. در بخش‌های آغازین خطبه شامیه می‌گوید:

مطالعات قرآنی درباره مخاطبین آخرین كتاب آسمانی ادیان توحیدی، مباحث متنوعی را رقم زده است. از جمله اینكه مخاطب اصلی قرآن كریم كدام گروه است؟ آیا مردم مكه دوران صدر اسلام مدنظر بوده یا كل بشریت و آیندگان یا هر دو؟ یعنی آیا برخی آیات مختص زمانه پیامبر اكرم (ص) است و باید در همان قالب تاویل و تفسیر شوند تا مورد بهره‌برداری غیراصولی قرار نگیرند یا اینكه همه آیات فرازمانی و فرامكانی هستند؟