سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

نوشته‌ی: H. Keuth
ترجمه: رحمان افشاری
نقل از واژه‌نامه تاریخی فلسفه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هرچند اصطلاح "عقل‌گرائی انتقادی" با عطف به فلسفه کانت در ابتدای قرن حاضر تلویحاً بکار رفته است [1]، اما امروزه این مفهوم منحصراً به نحله فلسفی کارل ریموند پوپر اطلاق می‌شود."عقل‌گرائی انتقادی" نامی است که پوپر خود بر فلسفه‌اش نهاده است. [2]. لفظ "عقل‌گرائی" در اینجا به معنای عام بکار رفته است و مقابل "عقل‌گریزی" می‌نشیند و نه "تجربه‌گرائی"، بلکه هم این معنا و هم "عقل‌گرائی" را - به معنائی که فی‌المثل در نزد دکارت مطرح است و پوپر به نام مذهب تعقلی (Intellektualismus) از آن یاد می‌کند-، دربر می‌گیرد(۱). عقل‌گرائیِ فراگیر و غیر انتقادی بنا به رأی پوپر بر این اصل استوار است که «هر فرضی را که مفید استدلال یا تجربه نباشد مردود بداند» حال آنکه این اصل حاوی تناقض است، «چراکه خود نه بر استدلال استوار است ونه بر تجربه» (۲). از این رو پوپر جانبدار «عقل‌گرائیِ فروتنانه ای که از خود انتقاد می‌کند» موسوم به "عقل‌گرائی انتقادی" است «که خود بر پایه تصمیمی غیرعقلی یا بر ایمان به عقل بنا شده است». پوپر بعدها به قوت تأکید می‌کند که خواست عقلی مبتنی بر اثبات همه فرض‌ها غیرقابل دفاع است. بنابراین مقصود از «بحث عقلی»، «بحث نقادانه‌ به منظور جستجوی خطاهاست، نخست به این قصد که آنها را حتی‌الامکان رفع کنیم تا به به حقیقت نزدیکتر شویم» [3]. «من بر این خواست که نظر نقادانه را حتی‌المقدور تا همه عرصه‌ها گسترش دهیم، نام "عقل‌گرائی انتقادی" می‌نهم» [4]. نظر به اینکه نقد، محتوای اصلی این فلسفه را تشکیل می‌دهد، آلبرت[H. Albert [5 و لنک [6] (H. Lenk) اصطلاح "نقدگرائی عقلی" را برای آن مناسب تر می‌دانند.

"سرویس سیاسی پایگاه اطلاع رسانی اصلاح"
در تحلیل حاضر نویسنده در پی بیان آن برآمده است تا مهمترین بحرانهای موجود در گذشته و حال ترکیه را مورد بحث قرار دهد. آنچه بیشتر در این بین قابل مشاهده است، وجود مشکلات جدی در اداره یک سیستم محافظه‌کار مبتنی بر لائیسیته نظامی‌گرانه به عنوان میراث آتاتورک از یک سو و ضرورت تغییرات دمکراتیک در قدرت سیاسی ترکیه برای دوره‌ای که قراراست ترکیه به عضویت اتحادیه اروپا در آید می‌باشد.علاوه بر این، در سالهای اخیر ترکیه در معرض پدیده‌ی دیگری نیز بوده‌است که از نگاه نویسنده این مقاله نه تنها دور نبوده ،بلکه به میزان تأثیرگذاری آن بر ساختار قدرت در آینده ترکیه نیز واقف است که از آن به رشد اسلام‌گرایی در ترکیه تعبیر می‌شود. نویسنده اظهار می‌دارد که احزاب اسلامی و از جمله حزب حاکم در چهارچوب مدل دموکراتیک و الگوی مورد نظر اروپا حرکت می‌کنند و از این نظر شدت برخورد نظامیان محافظه‌کار با آنها را نیز چندان چاره‌ساز نمی‌یابد. یک وجه دیگر بحران که از نظر نویسده پنهان مانده‌ است و یا به آن اشاره نکرده ‌است مسئله‌ی فساد مالی و گاهاً اخلاقی در دولت ترکیه است.دولتهای دیگر ترکیه چه دست راستی یا میانه‌رو معمولاً با مشکل رشوه ،فساد مالی و بعضاً اخلاقی روبرو بوده ودر اکثر موارد موجب بی‌ثباتی سیاسی در ترکیه شده‌اند. از آن هنگام که گروه‌های اسلامی معتدل در ترکیه وارد دولت شده‌اند این بخش از واقعیت قدرت در ترکیه مسکوت مانده است و دیگر مانند گذشته سروصدا ایجاد نمی‌کند.شاید یکی از دلایل رأی‌دهندگان ترک (و البته کردها هم از این استثنا نیستند)به احزاب اسلامی همین مسئله است و گرنه یک رفتار بسیار تناقض آمیز است که مردم در خیابان‌ها علیه آنچه گسترش اسلام در ترکیه و خطر اضمحلال نظام لائیک خوانده می‌شود تظاهرات کنند و در هنگام انتخابات نیز گزینه‌ی آنها باز هم احزاب اسلام‌گرا باشد.
در هر صورت نویسنده به طرح مهمترین چالشهای ترکیه در حال حاضر می‌پردازد و خاطرنشان می‌سازد که تغییری در ترکیه می‌بایست صورت بگیرد که در هر حال مطابق خواست نظامیان نخواهد بود.سرویس سیاسی پایگاه اطلاع رسانی اصلاح شما را به خواندن این مطلب که در زیر آمده ‌است،دعوت می‌نماید.

عثمان عباسی
ـــــــــــــــــــــــــــ

بی‌شک اهمیت دادن به روش‌های تحقیق، یکی از ویژگی‌های روزگار معاصر است؛ به ویژه وقتی تنش‌های مذهبی و ایدئولوژیک به شدیدترین وجه بین فلسفه‌ها و رویکردهای متفاوت در گرفته و هر کدام سعی در تحکیم آن مفاهیم و گونه‌های فرهنگی دارند که ریشه در اندیشه آن‌ها داشته و بیانگر التزام ایدئوژیک آن‌ها در برابر مسائل انسان و جامعه است.

نگارنده: دلیر عباسی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

هنگامی که سخن از فقر و ثروت ، فقرا و ثروتمندان ، وظایف فقرا و مسئولیت ثروتمندان و احکام زکات و صدقات به میان می‌آید، این سؤال مطرح می‌شود که چرا خداوند رزق و روزی یکسانی به همه نبخشیده است؟ چرا برخی فقیر و برخی ثروتمندند؟ آیا این تفاوت‌ها با عدالت خداوند سازگار است؟ چرا باید برخی دارا باشند و برخی دیگر بی‌چیز و ندار ، چشم به ثروت ثروتمندان دوخته و مجبور به دریافت زکات و صدقات از آنان باشند؟
در مقدمه باید متذکر شوم که تعیین حداکثر رزق روزی بندگان در دست توانای خداوند است بدین معنی که خداوند رزق و روزی بندگان را خود تعیین می‌فرماید و انسآنان در تعییین حداکثری آن هیچگونه دخالتی ندارند. همانگونه که زمان تولد و اجل انسآنان در دست خداوند است، رزق و روزی آنان نیزدر دایره‌ی تقدیر الهی می‌گنجد. ولی این سؤال مطرح می‌شودکه انسان در کسب این رزق و روزی معین چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟

محمّد کریمی
ــــــــــــــــــــــــ

«یومَ لا ینْفَعُ مال وَلا بَنُونَ إلاّ مَن ْأتی الله بِقَلْبِ سَلیمْ»
خواهران و برادران ایمانی، درود و رحمت و برکات خدا بر شما باد.
این بار در خدمت شما عزیزان خواهیم بود با یادآوری یکی دیگر از ویژگی‌های «قلب سلیم» و شاید مهم‌ترین آن‌ها؛ یعنی «آرامش».
منظور از «آرامش و سکون قلب» نداشتن هیچ گونه ترس، دغدغه، اضطراب، پریشانی، تردید و دودلی است و در قرآن کریم با عنوان نداشتن «خوف» و «حزن» همچون نتایج و ثمراتِ ایمان و تقرب به پروردگار، از این آرامش و راحتی درون، بارها سخن به میان آمده است: « اَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَلا هُمْ یحْزَنُونَ» یعنی: بدانید که براستی دوستان و نزدیکان به خدا، نه ترسی دارند و نه اندوهی.

اشاره: افزایش درگیری‌های فرقه‌ای در جهان اسلام به ویژه بحران به وجود آمده در عراق بسیاری از نخبگان جهان اسلام را بر آن داشته که برای توقف این بحران‌ها و همچنین جلوگیری از تکرار چنین فجایعی به دنبال یافتن راه‌حلی دائمی، عملی و واقع‌بینانه باشند. پیشتر منشور وحدت اسلامی را از دیدگاه یوسف قرضاوی متفکر سنی مصری را در همین جا منتشر نمودیم؛ اکنون نیز مصاحبه‌‌ای که با همین دغدغه با دکتر هاشم آقاجری اندیشمند و تاریخدان ایرانی به وسیله روزنامه شرق انجام شده را مجدداً در اینجا می‌آوریم؛ باشد که این دیالوگها در میان ارباب معرفت از طرفین ادامه یافته و چراغی بر فراز راه وحدت مسلمانان گردد . در این دیدار آقاجری مهمترین راه برای رسیدن به تفاهم و وحدت اسلامی را در ایجاد اعتماد متقابل و پذیرفتن طرف مقابل به عنوان طرفی صاحب حق می‌داند.

مقدمه: کشورهای مسلمان در قرن بیستم ‌و در رویارویی با دنیای جدید، با مسئله سنت و مدرنیسم روبرو شدند. و واکنش متفکران ‌و جامعه‌ی ‌اسلامی نسبت به این مواجهه،جریانهای فکری مختلف را بدنبال ‌آورد. برخی به دنیای جدید و آثار آن واکنش مثبت نشان دادند و بر آن شدند که کشورهای اسلامی نیز می‌بایست در این راه قدم ‌گذارند.برخی از اساس به نفی‌ جهان جدید پرداختند و هر گونه برقراری رابطه یا پیر وی از آنرا نامشروع تلقی‌ کردند.جریانهای روشنفکری‌ و احیاگری دینی جریاناتی هستند که معتقد به برقراری رابطه با دنیای جدیدند.

احسان عابدی: سالیان درازی در سفر است، از قلب اروپا تا خاورمیانه، ایران، کشورهای عربی و آفریقا؛ ژیل کپل Gilles Kepel، همه تحولا‌ت جهان اسلا‌م را تعقیب میکند، از نزدیک و بدون واسطه های رسانه ای. کتاب ها و مقالا‌ت متعددی درباره اسلا‌م سیاسی نوشته که برخی از آنها هم به فارسی ترجمه شده است. وی چند روز قبل بار دیگر به ایران سفر کرد و همین فرصتی شد برای بحث و گفت و گو با او. این گفت وگو در تحریریه روزنامه اعتمادملی و با حضور دکتر فیاض زاهد و سیداحمد موسوی بجنوردی انجام شد در حالی که مدیا کاشیگر،‌مسوولیت ترجمه سخنان ما و ژیل کپل را بر عهده گرفت. از او تشکر می کنیم.

دکتر یوسف قرضاوی رئیس "اتحاد جهانی علمای مسلمین" در پاسخ به پرسشی راجع به اسباب اختلاف وپیدایش اشکالاتی در روابط میان فرق و مذاهب اسلامی، بر ضرورت نزدیکی و تقارب تمامی مذاهب و گرایش های اسلامی تایید نموده و در شرایط کنونی آن را واجبی شرعی بر شمردند. ایشان همچنین تاکید نمودند که برای به بار نشستن تلاش ها در راستای وحدت و تقریب قرار دادن آن بر روی قواعد و اصولی روشن و برخورداری از نیت صادقانه فرق و مذاهب اسلامی که به دنبال همگرایی هستند، ضرورت حیاتی و اساسی دارد.

استاد عبدالحمید البلالی
ترجمه: ستار آینه پور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مقدمه:
همچنانکه در دنیای فیزیک، ریاضیات، علوم مهندسی و سایر علوم، قوانین و معادلاتی ریاضی جهت آسان نمودن شناخت مجهول وجود دارد، یک سری قوانین ومعادلات ایمانی جهت کنترل و شناخت بسیاری از رفتارهای ایمانی وجود دارد.
مثلا در مهندسی مکانیک به مجموعه‌ای از قوانین و معادلات بر می‌خوریم مثل:
سرعت = مسافت ÷ زمان (مسافت تقسیم بر زمان)
حجم = طول × عرض × ارتفاع
نیرو = جرم × شتاب
فشار = نیرو ÷ مساحت (نیرو تقسیم بر مساحت)
آب = هیدروژن + اکسیژن
درسایر علوم مهندسی٬ ریاضی و شیمی چنین معادلاتی وجود دارد.