بسم الله الرحمن الرحیم
وصلی الله وبارک علی قائدنا محمد وعلی آله و اصحابه اجمعین
همراه با عرض تسلیت به وابستگان محترم و مصیبتدیده، میدانیم که در عزای متفاوتی نشستهایم؛ پس همگی، هم برای تسلیت خویش و هم برای تعظیم دو بال «دانش» و «اخلاق» (که انسانیت انسان، منوط به تمسک بر این دو عامل ارزشآفریناند) و اکرام یکی از مصادیق مزین بدین عناصر انسانیتساز نیز، به تعزیهاش امدهایم؛ که ان شاء الله ثریا خانم، یکی از مصادیق حاملین همزمان مجموع آن دو ارزش عظمی میباشد؛
چون به واقع جاذبهی پاسداشت صفاتی را حس و لمس میکنیم که (هم در بعد اخلاق فردی و تعامل اجتماعی، و هم در بعد تکریم دانش) دلهای ما را در این محضر، یک رنگ نموده و بهم پیوند زده و به احتراماش وا داشته است؛
پیداست که ترقی و تعالی جوامع و ایجاد تمدن (بطور خلاصه) روی دو پایهی اصلی «اخلاق» و «علم» بنا میگردد (که خود فرهنگ و دیگر پیشرفتهای علمی و... توابع، و از ثمرات این رکن رکیناند)؛
گرچه هم در «اخلاق تعاملی» و هم در علماندوزی و «دانشپژوهی» جامعهامان، دستاوردهای مناسبی داریم، اما با نگاه بر انبوه نیازمندیها و تشخیص کمبودهای جدی و ملموس (برای تعاملی فراگیرتر و هم برای کسب دانستههای لازم جهت به کارآوری و اثربخشی در اصلاحاتی همهجانبه، بیش از هر زمان دیگری) امروزه محتاج عوامل پیشبرنده و توسعهدهندهی تمام ابعادی این «علم» و «اخلاق» سرنوشتساز در جایگاه مستحقاش میباشیم؛
چون جامعهی امروزمان بشدت، هم از کمبود افراد پر ظرفیت و روادار.. رنج میبرد، هم از کمبود شکافندگان دانش (یا پژوهشگران بی پروا و خستگیناپذیری که شمع وجودشان را فدای ورود به سرچشمههای نور حکمت برای کشف درگاهان تازهی علوم و تسلیم به حقایقی نمایند که اساس بقای هستی، بر وجود آن حقایق مبارک و اصیل استوار است)؛
پس، با تمام وجود درمییابیم که برای ازدیاد ایمان و اشکالزداییها از جوامعمان، بسی محتاج حضور و تاثیرگذاری تعیینکنندهی اخلاق مداران پر تحمل و با ظرفیت، و در عین حال خستگی نا پذیران دانش پژوه و سقف شکافان دانشیم؛
تا جایی که هم در تعامل با دیگر تیپهای شخصیتی و فکری، یا به دور از گرایشات فکری و برنامهی مورد پسند امان، بر ضوابط و شیوههای تعاملی صاحبدلانه، روا دارانه و مدارا گرانهی اهل صفای دل، روی «عهد مقبولانهی الهی» میثاق بندیم؛ و بر چنان مرتبهی والای ایمانی ثابتقدم بمانیم؛ به گونهای که اصل را، صلح با همه و پاکدلی و دوستی و حب همگی قرار دهیم؛ تا همزمان، واقعا تحقیق حق و کسب درجات علمی و دانش پژوهی را هم، عین تکلیف دنیایی و عقبایی خویش بر شماریم؛
یعنی: با اهتمام بر زدودن نواقص دانشی و تحقیقاتی خویش (علاوه بر ترک ضعفهای نفسانی و اهل تسبیح شدن امان) هم به کشف افقهای علمی تازه نایل گردیم، هم ان شاءالله تزکیه و عبودیت بر حق، ملکهی وجودمان شود؛
و الا منحصر ماندن در گرایشات فکری خاص یا تعلقات احتمالی حزبی .. تعصب زا، بجای فعال کردن صاحبش در توسعهی فکری، و پر و بال گشایی اش نسبت بهمکاریهای عمومی و خیر خواهیهای بدون مرز (پناه بر خدا)، او را در پیلهی خط کشیهای جناحی و طیفی و.. اش محدود و محبوسی خسارت بار میگرداند؛
در حالیکه مسلماً «تعهد به رعایت اخلاق تعاملی و تطبیق میدانی آن»، علاوه بر ارتقای شخصیتی خویش، پاسخگویی به یکی از مبناییترین نیازهای اجتماعی یا ایفای نقش اصلاحگری جامعه، رهیافتی عظیم در مسیر عبودیت مقبول خداوند، و تمسک بنوعی از ابعاد توبهی عازمانه جهت دنبال نمودن الگویی فراگیرتر از روحی مسیحایی (صاحب روح طیبه و مقام محمود -رسول الله ص-) هم هست؛
در باب نمونههایی از صاحبان دلهای اقیانوسی و پر ظرفیت با صفای روادار (اهل تسامح و مدارا..) قبلاً مرحومان حاج محمد طاهر ضیایی و کاک نازار نادری را مثال آوردهام (درجاتشان عالی باد)؛ که لازم است چنین الگوهایی ازدیاد یابند و معرفی گردند.
اما نسبت به ضعفهایمان در قبال «دانشپژوهی» و..، ازین قسمت نیز متاسفانه کم آسیب ندیدهایم! و در نتیجهی آن! کم عقب نماندهایم؛ من جمله:
1- (مثلاً) از میان عزیزان علمای ما که با روشهای سنتی حجرهای و حوزوی به طلب علم پرداختهاند، پیدا میشوند افرادی که با شیوههای نوین تحقیقاتی .. خیلی آشنا نیستند؛ در حالیکه عدم رفع چنان ضعفهایی، زیبندهی جایگاه علمای مصلحمان نمیباشد و میدانیم که ادای حق امانت چنین جایگاهی، دینی بر عهدهی آنان است؛ زیرا بقا و اثر چنین نقیصهای، مانعی بر توسعهبخشی یا تقویت کسب تخصص در قبال مطالب تحقیقاتی معتنا به پیشرفت جامعه و موارد مرتبط به لزوم پاسخ داشتن به مطالبهگریهای این زمان است؛
2- همچنین از اقتضائات ابعاد مطالعاتی روشنفکران (و حتی قرآنیان و اخباریان) جامعهمان، به لحاظ تکمیل جویندگی حق، تحقیق در کلیت اسلام و «درک روابط مکملی و در هم تنیدگی قرآن و سنت» (برای تکمیل برونداد امر رسالت آسمانی)، واجبی قطعی بر عزیزانی است که پای در چنین میدانی میگذارند؛ که میطلبد توجه همزمانی به همهی چنین جوانبی و اهتمامی در خور مطالبهی موارد مرتبط به همهی جوانب موضوع بورزند؛
چرا که اگر (مثلاً) مواردی از سنت را، میتوان در خود متن قرآن یافت، در روی دیگرش هم این حقیقت جاری است که: از طریق استناد به سنت عملی و (روایات حدیثی .. رسولالله -ص) است که میتوان خزینههای تبیینات قرآنی را نیز شناخت و بدست آورد؛ تا در همان ردیف جایگاه والای قرآن (و نه بعد از آن) ایفای نقش چراغ روشنیبخش گشتن مواضع و اعمال مؤمنین قرار گیرد؛ و از شوائب تحریف.. مصون بماند (همانند بیان نحوهی برگزاری مراسم جمعه)؛ همچنان که ملاک پذیرش روایات (حتی پس از درستی سند..) نیز، همخوانی آنهاست با خود قرآن.
اما در این مکان ارجمند و در حضور شما ارجمندان، به توقیر و تکریم شخصیتی گردهم آمدهایم که الحمدلله با توان پروازی رکوردشکنانهی حقپویی، از هر دو بال «اخلاقی» و «علمی و اندیشگی» بخوبی سودها جست؛ و این توفیقات را یافت که آفاق بلند رشد خویش، بعلاوهی کسب دانش را (طی عمر کوتاهش) بخوبی و شایستگی در نوردد.
مسیر و آثارش نشان میدهند که دل مشتاق، ذهن جویا و هوش پویشگر پرفسور بانو ثریاخدامرادی، هم دامنهی اندیشهاش را روز به روز توسعه بخشید، هم پیش رانههایی سریع برای گذر از زمانش را در اختیار گرفت؛ که الحمدلله با بهرهگیری از زمینههای تعالیم مخلصانهی پدر و مادر نیک نفساش، و دیگر بسترهای کمکی اساتید کلاسهای قرآنیاش، رشد نونهال وجودش (از همان کودکی تا نوجوانی، در محیط پیرامونیاش نیز)، سرعت این بالندگی را مضاعف نمود و توسعه بخشید؛
چون با وصف کسب رتبهی عالی و اینکه هم در علوم تجربی و سپس هم در رشتههای حقوق.. (از علوم انسانی) به راحتی میتوانست تحصیلاتش را پیگیری نماید، اما هدفمندانه، دنبال این رشتهی دلخواه و سبقتآور خویش را گرفت؛ و به نیکی آن را، نقطهی جهش و صیرورت خویش قرار داد؛ تا برای گامهای بلند روح بلندپروازش، پروانهوار حول «نور حق» بگردد؛ و خدای را سپاس، که در هر دو مطلب پیشرو گشت؛
چنین کسانیاند که میتوانند در ایجاد یا تغذیه و تقویت و توسعهی حوزههای تمدنی.. نقشهای مؤثر و مثبتی ایفا نمایند؛
اما دیدیم تقدیر چنین شد که صاحب حق، راه میانبر راشدانهی دیگری به رویش گشود؛ تا ظرف تنگ و پر ملال دنیا را هم پس بزند، و از محدودیتهای زمینی بگذرد و..؛ و ان شاءالله به رهایی ابدیاش برساند؛ آمین؛
خداوندا، مکان قیامتی این پویشگر سریعالسیر و صیرورت و صاحب وسعت نظر و عالم را با فردوس اعلی، و مهر پروندهاش را با ختم رضایتت از وی خاتمه ببخشای؛ آمین؛
و در اینجا هم رهپویانش را، فراوان و پرخیر و متحول ساز به سمت نیکی و ترقی و کسب درجات عالی کمالات مقبول خویش توفیق عطا بفرمای؛ امین؛
والسلام: سید هدایت فخرالدینی ١٤٠٢/٠٩/١٧
نظرات