بدون تردید افزایش چشمگیر نرخ تورم طی سالهای اخیر سبب شده تا سفرههای مردم بیش از پیش كوچكتر و بخش قابل توجهی از اقلام خوراكی و پروتئینی از سبد غذایی خانوارها حذف شود و نیز در این میان قشر متوسط رو به پایین جامعه با وضعیت فعلی پیش آمده فشارهای معیشتی سنگینی را متحمل شوند.
حال در چنین شرایطی اظهارات اخیر وزیر اقتصاد در خصوص متناسبسازی قیمت نان و نرخگذاری منطقهای آن بار دگر بر نگرانی مردم به ستوه آمده از تورم افسارگسیخته افزوده، چراكه بسیاری از كارشناسان و صاحبنظران این سخنان مقام اقتصادی دولت را همان ترجمان دقیقتر افزایش قیمت نان میدانند و آن را به منزله مضاعفتر شدن فشارهای معیشتی جامعه برمیشمارند و نایابتر شدن قوت لایموت ایشان.
گرچه دولت تاكنون بر ثابت ماندن قیمت نان تاكید كرده و همواره بر این تصمیم خود اصرار ورزیده و افزایش قوت غالب مردم را خط قرمز خویش شمرده، اما در همین حین با افزایش سرسامآور نرخ تورم و جهش نجومی قیمتها در چند سال گذشته، بالا رفتن هزینههای خبازیها و افزایش دستمزد كارگران این واحدهای تولیدی را به دنبال داشته. امری كه آنطور باید و شاید باشد چندان به تبعات آن توجه نشده اما اكنون رنج مردم برای به دست آوردن نان را دوچندان كرده و تخلفات و قانونگریزیهای فراوان نانواداران را نیز مضاعف.
علیایحال در چنین وضعیتی با وجود اینكه دولت مدعی كمكهای یارانهای نقدی به نانواداران و واحدهای خبازی برای جبران فشار افزایش چند برابری مواد مصرفی و هزینههای مربوط به آبوبرق و دستمزدها و غیره بوده، اما خبازیها میزان كمكهای نقدی یارانهای دولت را بسیار ناچیز دانسته و با روشهای مختلف از جمله كمفروشی، فروش خارج از شبكه آرد و گازوییل یارانهای یا كاهش وزن چانهها و ترفندهایی از این قبیل به ظن خود اقدام به جبران بخشی از هزینههایی كردهاند كه فشارهای ناشی از افزایش تورم و ثابت ماندن نرخ نان روی دست آنها باقی گذاشته است.
بنابراین در چنین وضعیت پیش آمدهای گرچه فقط به ظاهر قیمت نان بالا نرفته، اما از سویی نیز راه بر تخلفات خبازیها بیشتر باز شده و دولت هم بیش از پیش به سبب جلوگیری از فشارهای تورمی و نارضایتی نانواداران بابت تصمیم خود بیش از پیش چشم به روی تخلفات مثلا قابل اغماض به وجود آمده بسته تا اینگونه بار روانی افزایش قیمت نان را كه در عمل دیری است اتفاق افتاده، كم اثر كند و ناملموس!
به هر جهت با به وجود آمدن چنین وضعیتی در مناطق مرزی چون سیستان و بلوچستان كه همواره به دلیل جلوگیری از قاچاق خارج از شبكه آرد خام و مواردی از این قبیل، توزیع آن متناسب با نیاز مردم و جمعیت این استان صورت نگرفته، حال با بازتر شدن راه بر تخلفات به ویژه كمفروشی، كاهش وزن چانهها، پایین آمدن كیفیت نان برای صرفهجویی در سوخت و قاچاق آن به آن سوی مرز، اكنون به مراتب فشارها برای تامین قوت غالب بر مردم و نیز تهیه آرد خام بیش از گذشته شده.
از سوی دیگر كیفیت و بهداشت نان نیز نه تنها به صورت چشمگیری كاهش یافته، بلكه دیگر اكنون كمتر مساله مردم شده و به حاشیه و باد فراموشی سپرده شده، چراكه حالا در وهله نخست آنچه بیشتر به آن توجه میشود به دست آوردن نان است و بس!
در اینجا باید یادآور شد كه در گذشته با رشد چند برابری قیمت برنج در كشور، مردم و روستاییان محروم سیستانوبلوچستان به ناچار با حذف برنج از سفره خویش، میزان وعدههای مصرفی نان را در خانوار بالا برده، اما اكنون با افزایش چشمگیر قیمت آرد در بازار آزاد و میزان سرانه پایین آرد یارانهای برای هر نفر در این استان پرجمعیت و محروم، حال اینك آرد و نان نیز چون سایر كالاها هر دو دست نیافتنی شدهاند و گران.
از دیرباز سیستانوبلوچستان جزو معدود استانهایی بوده و هست كه دولتها برای مقابله با قاچاق خارج از شبكه آرد خام به یك مكانیسم معیوب متوسل شدهاند كه دود ناشی از اجرای آن راهبرد ناصواب سالهاست به چشم مردم رفته و محرومان و اقشار ضعیف جامعه كه در گذشته روستاییان بودهاند و اینك نیز شهرنشینان را شامل میشود، با فشارهای بسیار و غم دسترسی به آرد خام ارزان دولتی مواجه ساخته است.
یكی از مهمترین مشكلاتی كه مردم به ویژه روستاییان برای تامین آرد و نان خویش همواره با آن دست و پنجه نرم میكنند، سیاست عدم توزیع متناسب با نیاز آرد خام است كه رنج به دست آوردن نان را برای محرومان مضاعف كرده است.
این سیاست در حالی سالیان متوالی است به حیات خود در سیستم اداری و دولتی ادامه میدهد كه بنا بر اذعان كارشناسان اجرای آن نه تنها از حجم قاچاق خارج از شبكه آرد خام نكاسته، بلكه راه را بر اقشار محروم جامعه برای دسترسی بهتر به آرد و نان مسدود كرده است. بنابراین مادامی كه سیاست توزیع اصلاح و افزایش سرانه آرد خام در سیستانوبلوچستان متناسب با جمعیت و نیاز اعمال نشود و صد البته قبل از آن دست مافیای خفته در شبكه توزیع كوتاه؛ بدون تردید اجرای هر مكانیسمی با شكست مواجه خواهد شد و نیز روزبهروز روزی رانتخواران و مافیا چرب و نرمتر شده و نان مردم نیز خواهد افتاد از دهان!
نظرات