مركز آمار ایران گزارش داده با منفی شدن نرخ تورم در كالاهای خوراكی، این بار تورم در كالای غیرخوراكی رو به رشد است. تورم كالاهای خوراكی از ابتدای تابستان و تحت تأثیر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به ۸۶ درصد هم رسید؛ اتفاقی كه همان زمان نیز با واكنش مسوولان دولتی همراه بود. پس از این جهش شدید تورم ماهانه كالای خوراكی در تیر ماه، رفته‌رفته اثر افزایش قیمت‌ها رو به كاهش گذاشت و حالا در آذرماه، تورم كالای خوراكی به ۶۵.۳ درصد رسیده است. البته كه این رقم همچنان تورم بسیار بالایی محسوب می‌شود؛ اما اگر از وزیر اقتصاد یا رییس كل بانك مركزی بپرسید شاید بگویند بهتر از تورم 86 درصدی است.
با این حال، باید توجه داشت كه تورم كالاهای غیرخوراكی و خدمات پس از یك وقفه كوتاه، شروع به افزایش كرده و در آذر ماه امسال به عدد ۳۸.۹ درصد رسیده است. این یعنی بالاترین رقم پس از خرداد ۱۴۰۰. ركوردشكنی 18 ماهه تورم غیرخوراكی در حالی رخ داده كه روند كلی تورم در اثر رشد فزاینده نقدینگی و بالا رفتن سهم «پول» از نقدینگی شكل گرفته است و حالا به علت انتظارات تورمی بالا (با رسیدن به سه ماهه پایانی سال) در سطوح جدیدی ماندگار شده است.
كالاهای غیرخوراكی، عموما كالاهایی هستند كه در معرض شوك حذف ارز ترجیحی قرار نگرفته‌اند. اما 6 ماه پس از آنكه ارز 4200 حذف شد و محاسبات گمرك با ارز نیمایی صورت گرفت؛ حالا این كالای غیرخوراكی است كه با تورم‌های بالایی مواجه شده است. اتفاقی كه در سه ماه اخیر، پشت‌سر هم رخ داده است. تورم ماهانه اقلام خوراكی‌ها و آشامیدنی‌ها در آبان امسال، 1.3 درصد به ثبت رسیده، در آن سو نیز تورم ماهانه كالاهای غیرخوراكی و خدمات 2.7 درصد بوده است. در مهر ماه نیز تورم خوراكی‌ها كمتر از تورم غیرخوراكی به ثبت رسیده است.
اما برعكس، تورم كالای خوراكی در آذر ماه، كاهش پیدا كرده است. كمترین تورم ماهانه مربوط به گروه «گوشت قرمز و گوشت ماكیان» بوده كه شاخص قیمت آن رشد منفی ۲.۹ درصدی نسبت به آبان داشته است. میوه و خشكبار هم تورم ماهانه منفی داشته است. این دو رشد منفی باعث شده در مجموع بخش خوراكی‌ها و آشامیدنی‌ها با تورم ماهانه منفی ۰.۱ درصد روبرو شود. هر چند كه تورم نقطه‌ای این گروه ۶۶ درصد است.
رشد تورم سالانه
تورم كالاها رفتاری فصلی دارد . یعنی ممكن است كه در یك فصل كالای خوراكی یا غیرخوراكی با رشد تورم مواجه شوند و یا نشوند. بنابراین مقایسه هر ماه با ماه مشابه قبل كه تورم نقطه به نقطه نامیده می‌شود، وضعیت تورم را بهتر نشان می‌دهد. گزارش مركز آمار، نكته مرتبط با این موضوع را در خود دارد. نرخ تورم سالانه (یا همان نقطه به نقطه) كه با شیب آرامی در ماه‌های گذشته نزولی بود، تحت تاثیر تورم افزایشی كالاهای غیرخوراكی و خدماتی در آذرماه ۰.۴ واحد درصد بیشتر شده است.
بنا بر اعلام مركز آمار ایران، تورم در پایان آذرماه امسال با افزایش ۴۸.۵ درصدی نسبت به آذر پارسال همراه بوده. این در حالی است كه پس از ركورد ۵۴ درصدی در تیرماه، تورم سالانه به یك روند كاهشی وارد شد. نشانه‌های آن را هم می‌شد در تورم سالانه آبان ماه دید كه به 48.1 درصد رسیده بود. اما با همین 4دهم درصد رشد فقط در یك ماه، می‌توان عنوان كرد كه تورم دوباره در پایان پاییز افزایشی شده است.
تورم در كالاهای سرمایه‌ای
طبیعی بود كه پس از افزایش شدید قیمت خوراكی‌ها، اولویت اول دهك‌های درآمدی، سیر كردن شكم باشد و خرید كالای بادوام، در اولویت‌های بعدی قرار می‌گرفت. در تابستان امسال نیز این اتفاق افتاد. تقاضا برای كالای بادوام كاهش پیدا كرد و تورم نقطه‌ای این كالاها از ۴۳.۴ درصد در خرداد به ۲۸.۷ درصد در آبان ماه رسید. در واقع طی تابستان امسال، كاهش تقاضا برای كالای بادوام، تورم این كالاها را كاهش داد و حتی این كاهش تورم به فصل پاییز نیز تسری پیدا كرد.
اما داستان در آذرماه كاملا متفاوت است. حباب قیمت‌ها در بخش خوراكی فروكش كرده و در آستانه سه ماهه آخر سال 1401، تورم در كالای با دوام به روند رشد بازگشته است. تورم ماهانه كالاهای بادوام در آذرماه ۶ درصد بوده است كه باعث شده شاخص قیمت‌شان نسبت به آذر سال قبل رشد ۳۱.۶ درصدی پیدا كند.
دلیل آن هم روشن است. با تخلیه حباب قیمتی خوراكی‌ها، قیمت ارز نیز همزمان رشد كرده است. بخش تقاضا برای حفظ ارزش پول خود به سمت كالای سرمایه‌ای رفته‌اند كه عمدتا كالای بادوام محسوب می‌شوند. كالاهایی مثل خودرو یا مسكن كه می‌توانند یكی از ابزارهای خانوارها برای حفظ ارزش پول باشند. این كالاها با رشد قیمتی بالایی مواجه شده‌اند و حالا نمود این رشد قیمتی را می‌توان در تورم آذر ماه امسال دید.
تورم شدید در بخش بهداشت و درمان
شوك قیمتی دارو كه از آبان ماه آغاز شده، در آذر ماه نیز به‌شدت ادامه داشته و تاثیر شدیدی بر این بخش كه گروه غیرخوراكی محسوب می‌شود، گذاشته است. در گروه «بهداشت و درمان» میزان تورم ماهانه آذر ماه 8.8 درصد بوده است. در آبان ماه این عدد 4 درصد بود و حالا با چنین افزایشی، بالاترین تورم ماهانه در میان دسته‌بندی‌های مركز آمار رقم خورده است. تورم این بخش به صورت نقطه به نقطه نزدیك به 52 درصد بوده و میانگین تورم بخش بهداشت و درمان نزدیك به 38 درصد شده است.
ركوردشكنی تورم اجاره
از طرف دیگر شاخص قیمت اجاره نشان می‌دهد اجاره‌بها به‌طور متوسط در كشور ۲.۸ درصد افزایش را نسبت به آبان تجربه كرده است. تورم نقطه‌ای اجاره هم به ۴۱.۶ درصد رسیده است. این رقم طی یازده سال گذشته بی‌سابقه است. معمولا اجاره‌بهای واحدهای مسكونی یا تجاری، تابعی از قیمت كل یك واحد است. بنابراین در شرایطی كه قیمت مسكن با توجه به شوك‌های قیمت ارز بالا می‌رود؛ این اتفاق خود را در تورم اجاره‌بها به خوبی نشان می‌دهد.
نظرات