نویسنده: هلن صدیق بنای
روزنامه‌نگاران در هزاره جدید دیگر نمی‌توانند برای اطلاعاتی که عموم باید بدانند تصمیم بگیرند، بلکه تلاش می‌کنند که مخاطبان آن را بپذیرند. اینترنت به عنوان یک منبع خبری اصلی یا مهم در عصر حاضر شناخته شده است.
برای نمونه مرکز پژوهشی پی ای دبلیو PEW اعلام کرده است که یک روز عادی بیش از 50 میلیون امریکایی خبرها را از طریق وب دنبال می‌کنند. انجمن روزنامه‌نگاری امریکا NAA هم گزارش کرده است که در سال 2008 حدود 112 میلیون نفر در طول سه ماه از سایت‌های خبری آنلاین بازدید کرده‌اند. در یک نظرسنجی سراسری، حدود 24 درصد از امریکایی‌ها گفتند که اینترنت منبع اصلی دریافت خبری آنها است. این در حالی است که 44 درصد از آمریکایی‌ها حداقل هفته‌ای یکبار خبرها را از منابع آنلاین دریافت می‌کنند.
پژوهشی از 655 روزنامه‌نگار آمریکایی هم نشان داده است که آنها:
اعتبار اطلاعات خبرهای اینترنت را در حد متوسط.
اعتبار اطلاعات خبری آنلاین را در سطح بسیار بالا.
و اعتبار خبرهای روزنامه‌های چاپی را بسیار پایین ارزیابی کرده‌اند.
نکته دیگر اینکه، سایت‌های خبری بسیار سودآور بوده و به همین دلیل سازمان‌های خبری مبالغ بسیار زیادی بر روی روزنامه‌نگاری آنلاین سرمایه گذاری کرده‌اند.
سؤالهای بسیاری در این راستا وجود دارد. سوالاتی که حاکی از نگرانی‌های، اصحاب رسانه است. نگرانی‌هایی که از نظر حفظ اعتبار پایدار روزنامه‌نگاری بسیار مهم است. اگر مردم مطبوعات را باور یا به آن اعتماد نکنند، احتمالا به آن کمتر توجه خواهند داشت. جانسون و کی اظهار داشتند؛ نداشتن اعتماد به اطلاعات دریافتی از اینترنت باعث می‌شود که این منبع خبری با نفوذ و بسیار مهم از جایگاه اصلی خودش دور یا حذف شود.
چرا که تقریباً بیشتر روزنامه‌نگاران از اطلاعات اینترنت در کارهایشان استفاده می‌کنند.
بر اساس آمارهای موجود تقریباً دو سوم (64 درصد) از روزنامه‌نگاران در سال 2005 از خبرهای وب در گزارش‌هایشان استفاده کرده‌اند.
بیش از 90 درصد روزنامه‌نگاران معتقدند که اینترنت تاثیر قابل توجه‌ای بر روی انجام کارهایشان داشته است. کویچ و روزنشال معتقدند که اینترنت فرایند تغییر نقش روزنامه‌نگاران را در حوزه ارتباطات تسریع کرده است.
روزنامه‌نگاران در هزاره جدید دیگر برای اطلاعاتی که عموم بایستی بدانند تصمیم نمی‌گیرند، بلکه تلاش می‌کنند که مخاطبان آن را بپذیرند.
افزایش میزان دسترسی خبری و اطلاعات از دو منبع قانونی و غیر قانونی باعث می‌شود که روزنامه‌نگار به داوری، نگهبانی و مفسری بیشتری و در ابعاد وسیعتر نیاز پیدا کند.
با تأیید و توجه به نقش دروازه‌بانی روزنامه‌نگاران، این مطالعات، جامعه شناسی بدنه یا چار چوب خبری را می‌پذیرد و اینکه اسناد نیز چون عوامل متعددی چون رسانه‌های گروهی و قوانین حرفه‌ای روی محتوای خبری رسانه‌های گروهی تاثیر می‌گذارد
نظریه دروازه بانی، در همان سطح ابتدای خودش نظریه‌ای است که در آن فرایند تصمیم گیری و حسن انتخاب وجود دارد. یعنی چه نوع خبری بایست چاپ یا منتشر شود.
مطالعات جانستون و باومن، در باره نقش حرفه‌ای روزنامه‌نگاران در جمع آوری اخبار و بر داشت آنها از خبر نشان می‌دهد که برخی از روزنامه‌نگاران خود را فقط به عنوان شاغل با نقش''خنثی" می‌بینند.
این روزنامه‌نگاران احساس می‌کنند باید به هنجارهای بیطرفی، بی نظری، رعایت گزارش دقیق، واقعی و قابل تأیید اطلاعات اکتفا کنند.
این اندیشه "خنثی" گری و دور ماندن از داستان‌هایی که در آن اطلاعات تأیید نمی‌شود و نیز کسب اطلاعات مورد علاقه عموم در حد گسترده و سریع ... بر اعصاب و روان گزارشگر تاثیر منفی و مخرب می‌گذارد.
با این وجود، روزنامه گاران معتقدند که باید مسئولیت خود را برای نقش مشارکتی و فعال در رویداد‌های ''واقعی'' حفظ کنند.
این روزنامه‌نگاران برای بررسی ادعاها و اظهارات از سوی دولت، تجزیه، تحلیل و تفسیر مسائل پیچیده، سیاست‌های ملی، کمک به توسعه فکری و فرهنگی در راستای منافع عمومی و... همه را جزء وظایف خود می‌دانند
مفهوم و نقش مهم تفسیر و تحلیل مطالب و مسائل، بیشتر در روزنامه‌نگاران سنتی طرفدار دارد تا روز نامه نویسان آنلاین. چرا که برای روزنامه‌نگاران آنلاین سرعت و دست اول بودن هر چه بیشتر اطلاعات اهمیت و ارجحیت دارد.
اعتبار رسانه‌ها
مطالعات در سال 2006 نشان داده است که در دو دهه گذشته، اعتماد مردم نسبت به مطبوعات کاهش یافته است. در این تحقیقات 60 در صد مردم امریکا، گزارش‌های رسانه‌ها را سیاسی می‌دانند. 84 درصد از مردم به آنچه که در روزنامه ها می‌خوانند، اعتمادی ندارند.
تنها 35 در صد از مردم گزارشها و آمارهای ارائه شده توسط روزنامه‌ها را دقیق می‌دانند. همچنین باور پذیری مردم نسبت به چندین سازمان خبری بزرگ و جهانی بسیار کاهش یافته است.
همزمان با چنین آماری در خصوص رسانه‌های چاپی و سنتی، نتایج جالبی از تحقیقات مقایسه‌ای اعتبار اطلاعات رسانه‌ای سنتی و آنلاین منتشر می‌شود.
تحقیقات جانسون و کی بین سالهای 1998 تا 2006 ، نشان می دهد که اکثر سیاسی کاران برای کسب خبرها به سایت خبری آنلاین رجوع می کنند و به اخبار اینترنتی بیشتر اعتماد دارند.
به همین خاطر سیاستمدارانی که به اخبار و اطلاعات آنلاین رجوع می کنند، همیشه پیش رو و به روز تر از همتایان سنتی و روز نامه خوان خود هستند. اخبار و اطلاعات آنلاین بی‌تردید، نقش مهمی در برد و باخت‌های انتخاباتی ایفا می‌کند.
این محققان با در نظر گرفتن تفاوت‌های بسیار و معنی دار بین این رسانه ها به این نتیجه رسیدند که رسانه‌های جمعی و سنتی در حد متوسط قابل پذیرش و اعتماد مردم هستند.
انجمن خبری آنلاین نیز خبر از درصد بالای اعتماد مردم می دهد. در این خبر آمده است که 78 درصد کاربران اینترنت خبرها و اطلاعات آنلاین را معتبر و قابل استناد ارزیابی کرده اند.
این تحقیقات باعث نگرانی‌هایی برای صاحبان و دلالان خبر شده است. چرا که آنها دیگر نمی‌توانند با پیچیده ساختن، تفسیر کردن و... خبر خود را به فروش برسانند.
آمار موجود از بازدیدهای سایت های خبری و جستجوی آنلاین و آمار 68 درصدی بازدید همزمان کاربران در سایت‌های خبری آنلاین باور کردنی نیست. این آمار نشان از گرایش و اعتماد بی‌حد مردم به سایت‌های خبری آنلاین و دور شدن از روزنامه‌های چاپی و حتی اخبار تلویزیون ملی کشورشان دارد.
همچنین این آمارها عده‌ای روزنامه‌نگاران حرفه‌ای را بسیار عصبانی و پریشان کرده است.
آنها کار در سایت‌های خبری را روزنامه‌نگاری و خبرنگاری نمی‌دانند و معتقدند این روند، لطمه بسیار به کار و جامعه روزنامه‌نگاری حرفه‌ای زده و خواهد زد.
چرا که این حرفه به غلط در روی سایت‌ها رهبری می‌شود. خطاهای موجود در گزارش‌های خبری، ساختار و استانداردهای روزنامه‌نگاری رادچار مشکل می‌کند. آنها معتقدند اینترنت باعث رواج اشتباهات، اطلاعات ناقص و نادرست شده است.
اطلاعات در سایت‌های خبری به دقت ویرایش نمی‌شود چرا که سرعت بالای آن محدودیتی برای این کار ضروری است.
در واقع آنان سایت‌های خبری آنلاین را رقیب سرسخت و غیر قابل کنترلی برای خود می‌بینند. در واقع، هیچ کس نمی‌تواند وجود اشکال و ضعف خبر و گزارش در سایت‌های خبری را انکار کند.
روگاریو معنای جامعه حرفه‌ای و ایدئولوژی روزنامه‌نگاران را در پذیرش اینترنت به عنوان یک منبع خبری قابل اطمینان و گسترده می‌داند. چرا که ظهور آن دلیلی بر حذف توانایی و استاندار های روزنامه‌نگاران حرفه‌ای نیست.
او معتقد است که ارزش روزنامه‌نگاری سنتی در انجام کارهای قوی به شیوه خود یا شیوه‌های مشابه است. مانند، تهیه گزارشها و داستان‌های دنباله دار برای ایجاد چالش در مسیر هدف مشخص، کاری که در فرمت و قالب‌های خبری آنلاین نمی‌گنجد. چرا که جذابیت و مخاطب کمتری دارد.
از طرفی روزنامه‌نگاری آنلاین با قدرت بالقوه خود هنجارهای روزنامه‌نگاری را تغییر و متحول کرده است. مقاومت روزنامه‌نگاران سنتی در برابر چنین فرایندی تنها باعث انحراف آنها از مسیر کار حرفه خواهد شد.
روگاریو با نگاهی خوشبینانه، چالش بین روزنامه‌نگاری سنتی و آنلاین را ضروری و مفید دانسته است. زیرا لازمه پیشرفت و توسعه هر فرایندی، رقابت و خلاقیت است، نه مخالفت و مقاومت در برابر آن.
نکته‌ای که باید روزنامه‌نگاران سنتی در نظر بگیرند این است که روزنامه‌نگاری آنلاین به دلیل "کیفیت" خبریش نیست که پر طرفدار است، بلکه به دلیل اعتبار خبری است که مخاطبان را به سمت خود کشانده است.
نتایج بدست آمده از تحقیقات اعتبار اخبار آنلاین نشان می‌دهد که نقش روزنامه‌نگاران به عنوان دروازه بانی برای محیط های آنلاین تغییر کرده است. روند پذیرش اینترنت به عنوان یک منبع برای کسب اطلاعات و اخبار معتبر رو به توسعه و گسترش است.
عوامل اعتبار اخبار آنلاین
عوامل بسیاری در صحت و اعتبار اخبار آنلاین نقش دارند. وجود سایت‌های خبری آنلاین، مراکز علمی و فرهنگی که سطح اعتماد کاربران را ارتقا می‌دهد.
تحقیقات نشان داده است که اکثر کاربران اینترنت دارای تحصیلات عالی هستند. با این وچود، با افزایش و گسترش اینترنت، تعداد کاربران هم اضافه شده است. کاربرانی که می بایست، سطح دانش و کاربری خود را جهت دریافت و ارسال اطلاعات افزایش دهند. دریافت اطلاعات برای ارتقاء دانش کاربری خود یکی دیگر از دلایل و عوامل اعتماد مردم به اینترنت محسوب می‌شود.
عدم سانسور و ضعف فیلترینگ در حیطه اینترنت دلیل دیگری برای اعتبار اخبار آنلاین محسوب می‌شود. مخالفت و نارضایتی سیاستمداران در عدم دسترسی یا ضعف کنترل و هدایت این غول خبری آنلاین و انتشار همه جانبه اخبار بدون دستکاری همه به اعتبار اطلاعات اینترنت افزوده و باعث افزایش روز افزون مخاطبان اینترنت شده است.
افزایش مخاطبان اینترنتی، صاحبان رسانه‌های سنتی را متقاعد کرد که برای عقب نماندن از این قافله، رسانه خود را با فرمتی مناسب، آنلاین کنند. چرا که در غیر این صورت باید میدان را برای این غولی خبری خالی می‌کردند.
در حال حاضر، بیشتر روزنامه‌های سنتی بصورت آنلاین در اینترنت قابل دسترس است. حتی خبرها و برنامه های رادیو و تلویزیون را هم می‌توان از طریق اینترنت پی‌گیری کرد. این یعنی تحقق، تحول و تغییری شگرف در ساختار و استانداردهای روزنامه‌نگاری سنتی، روندی که درک و پذیریش آن برای افراد سنت مدار سخت است.
حال با این اوصاف، به نظر شما به عنوان یک روزنامه‌نگار حرفه‌ای می‌توان حتی برای لحظه‌ای ایستاده و برای این غول عظیم تحول شاخ و شانه کشید.
نظرات