از جمله مواردی که  به کودک کمک می‌کند تا بر انجام نماز پایبند باشد، به شرح زیر است:

1- لازم است که کودک به طور مداوم، حساسیت پدر و مادر را نسبت به نماز ببیند؛ مثلا اگر فرزند قبل از خواندن نماز عشاء اجازه‌ی خوابیدن بگیرد، پدر بدون تردید بگوید: چیزی به نماز عشاء نمانده است، صبر کن تا با هم نماز بخوانیم، بعد با نام خدا بخواب! اگر وقت نماز مغرب نزدیک باشد و فرزند قصد رفتن به باشگاه و یا دیدن یکی از دوستان را داشته باشد، والدین باید به او بگویند: اول نمازمان را می‌خوانیم و بعد بیرون می‌رویم. از جمله وسایل بیدار ساختن حس کودکان به نماز، شنیدن ارتباط قرار و وعده گذاشتن با نماز است، فلانی را در وقت نماز عصر مثلا می‌بینیم؛ فلانی بعد از مغرب به دیدنمان می‌آید.

2- اسلام به ورزشی که از بدن محافظت کند و به تقویت آن بینجامد، اھمیت می‌دهد؛ چون مؤمن قوی نزد خداوند، بهتر و محبوبتر از مؤمن ضعیف است. البته به شرط این که دوست داشتن ورزش و تمرین کردن، موجب نشود که نماز در وقت آن خوانده نشود که این کار پسندیده و پذیرفته نیست چنان که کودک بیمار شد، باید به اندازه‌ی توانش او را به انجام نماز ملزم کرد، تا بفھمد که حتی هنگام بیماری هم عذری برای ترک نماز وجود ندارد. اگر مسافرتی پیش آمد، باید رخصت و اجازه‌ی نماز قصر و جمع را به او آموخت و برایش شرح داد که این رخصت و اجازه )خواندن نماز قصر و جمع( از نعمت‌های خداوند است و اسلام نیز برنامه‌ای سرشار از رخصت و رحمت است.

3- باید کوشید و در فرزند شجاعت و انگیزه‌ی دعوت را ایجاد کرد تا دوستان و ھمکلاسی‌هایش را به نماز دعوت کند و به او یاد دھیم که بدون رودربایستی برای رسیدن به نماز جماعت، مکالمه‌ی تلفنش را کوتاه، یا حتی قطع کند و کسانی از آنان که نسبت به نماز خواندن سستی می‌کنند، مسخره نکند، بلکه آنان را به این امر خیر دعوت کند و خداوند را به خاطر ھدایتش به چنین نعمتی سپاس گوید. بعد از پایبند شدن کودکان به خواندن نمازهای فرض، لازم است که نماز سنت را، به آنان یاد دهیم.

برای ماندگار شدن نماز در دل بچه‌های، بهره‌گیری از تمام وسایل شرعی و مباح ضروری است؛ از جمله:

1- پوستری که چگونگی نماز خواندن و وضو گرفتن را به تصویر کشیده باشد.

2- مردی آموزش حساب و جدول ضرب که به نماز مربوط باشد، مثلا که دو رکعت نماز خوانده و سپس چهار رکعت نماز ظھر ھم به آن اضافه کرده است، در مجموع چند رکعت نماز خوانده است؟ مردی فاصله‌ی خانه‌اش تا مسجد ٥٠٠متر است و در یک گام ٤٠سانتی متر راه می‌پیماید، این شخص برای رسیدن به منزل یا مسجد باید چند گام بردارد؟ و اگر خداوند در ازای ھرگام ده پاداش برایش بنویسد، در مجموع چند پاداش برای او نوشته می‌شود؟

3- به کار گرفتن نوارهای ویدئو و سی دی که وضو و نماز را آموزش دهد و یا استفاده از ھرچیز دیگری که خداوند متعال آن را روا دانسته است. اما در مورد کتک زدن کودک در سن ده‌سالگی به خاطر نخواندن نماز، به نظر نگارنده اگر ما در ھمان ابتدای سنین کودکی به وظایف خودمان درست عمل کنیم و در این راستا بین پدر و مادر، ھمکاری و ھماھنگی وجود داشته باشد، دیگر در این سن به کتک زدن نیازی نیست و اگر ناچار به چنین کاری شدیم، نباید جاهای حساس، مثل صورت کودک را زد و یا آنان را به سختی و به شدت تنبیه کرد و باید از تنبیه آنان جلوی دیگران خودداری کرد و به ھنگام عصبانیت نیز ھیچ اقدامی در این خصوص انجام نداد.

ھدف از تنبیه بدنی کودک- چنان که رسول خدا ج به آن دستور فرموده است- به صلاح آوردن و درمان است، نه مجازات و توھین و دو چندان کردن مشکل!

اگر مربی احساس کند که کتک زدن برای کودک مشکل ایجاد می‌کند و یا این که به بیزاری او از نماز می‌انجامد، باید از کتک زدن دست بردارد و تلاش کند که با کودک براساس برنامه‌ای که ذکر خواھیم کرد، رفتار کند.

به یاد داشته باشیم که مواظبت بر نماز را ھمچون ھر رفتار دیگری می‌توان به کودک آموزش داد، اما نماز به دلیل دارا بودن جنبه‌ی دینی، از حساسیت بیشتری برخوردار است و مستلزم توجه بیشتری است، چنان که پیامبر خدا به ھنگام توجه ما در زمینه‌ی تعلیم نماز به کودکان، این موضوع را مدنظر داشته و فرموده است:« مُرُوا أَوْلَادَكُمْ بِالصَّلَاةِ وَهُمْ أَبْنَاءُ سَبْعِ سِنِينَ ، وَاضْرِبُوهُمْ عَلَيْهَا لعشرِ»: نماز را در سن ھفت سالگی به کودکانتان بیاموزید و آنان را در ده سالگی ]در صورت ترک نماز[ کتک بزنید. کلمه‌ی بیاموزید، بیانگر گام‌ھای برنامه‌ریزی شده برای مدت زمان سه ساله می‌باشد، تا کودک این عادت را کسب کند.

پس از پایان مهلت سه ساله، زمان بازخواست از کودک آغاز می‌شود و از مجازات به عنوان وسیله‌ای برای تربیت رفتار کودک استفاده می‌شود. بنابراین، عامل زمان در رفتاریابی مناسب کودک، بسیار مهم است و ھنگام آموزش ھر رفتاری به آنان، نباید از وقت غافل ماند. تنها راهنمایی کردن کودک، کافی نیست؛ برای این کار نیازمند به برنامه‌ریزی مرحله به مرحله و مشخص و زمان کافی می‌باشد. ھمچنین، داشتن انگیزهی لازم برای کسب رفتار، از مسائل مهم به شمار می‌آید. برای شکل دادن شخصیت کودک، نیازمند شروع به موقع و ایجاد ارزش‌ها و مفاهيمی است که خود به خود به کودک رسد تا در او انگیزه ایجاد کند و به سوی یافتن رفتاری بکشاند که ما دوست داریم به او یاد دهيم، اگر پدر و مادر برای عادت دادن کودک به نماز تأخیر کنند، قطعا در مراحل بعدی به وقت بیشتری نیاز خواهند داشت. به ھمین خاطر شکل دادن شخصیت درونی و روانی یک کودک ده ساله در مقایسه با یک کودک ھفت ساله به تلاش بیشتری نیازمند است.

در این حالت به جای پریشانی اعصاب، به صبر و آرامش و حکمت بیشتری نیاز داریم. کودک در این دوره از ما انتظار دارد که او را درک نماییم و به مشکلات و دغدغه‌هایش توجه داشته باشیم و در حل مشکلات یاریش کنیم. او نباید معطوف به نماز اوست نه خود او، زیرا احساس کند که تمام توجه ما، صرفا به دنیای پیرامون و تغییر و تحولاتی که بعد از یکی دو سال، برایش رخ خواهد داد، بسیار می‌اندیشد. 

ادامه دارد