استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سرطان پوست و پیری زودرس و دیگر آثار مخرب آفتاب ضروری است. در حقیقت، استفاده از یك ضدآفتاب مناسب میزان تاثیر اشعه ماوراء بنفش را روی پوست كاهش می‌دهد.
سرطان پوست، روز به روز سیطره خود را بر جامعه بشری افزایش می‌دهد و با یاری نور آفتاب، افراد بیشتری را به دام خود می‌كشاند. این بیماری، از جمله سرطان‌هایی است كه بیشترین شتاب را در میزان رشد سالانه دارد. هر سال كه می‌گذرد شیوع این معضل پزشكی بیشتر می‌شود. از مهم‌ترین علل این افزایش، تغییر عادات مردم در مواجهه با نور آفتاب است. امروزه در كشورهای مختلف دنیا آداب معمول در لباس پوشیدن، به سمت عریان بودن گرایش پیدا كرده است و بسیاری از ورزش‌های تفریحی مانند شنا، قایقرانی، كوهنوردی و اسكی زیر نور مستقیم آفتاب انجام می‌شود.
در كشور ما، بسیاری از روستاییان كه مشاغلی مانند كشاورزی و دامداری دارند، كوچك‌ترین اطلاعی از آثار مضر نور آفتاب ندارند و بدون هیچ ملاحظه یی ساعت‌های متمادی زیر نور آفتاب مشغول كار و فعالیت می‌شوند و این یكی از علل شایع بودن بیماری‌های مختلف پوستی به ویژه سرطان‌های پوست در این قشر زحمتكش كشورمان است.
در شهرهای بزرگ مانند تهران نیز كم نیست تعداد افرادی كه از لزوم كاربرد كرم‌های ضدآفتاب بی‌اطلاع هستند.
از دیگر علل افزایش سرطان‌های پوست، تخریب لایه ازون و گرم شدن درجه حرارت زمین است كه علت اصلی آن، صنعتی شدن جهان و تخریب منابع طبیعی و آلودگی محیط زیست با زباله‌های صنعتی است. نور آفتاب، دشمن اصلی پوست است و مهم‌ترین علت پیری پوست و پیدایش چین و چروك‌ها.
اشعه‌هایی كه به زمین می‌رسند از سه جزء تشكیل شده‌اند: 1 – نور قابل رویت (50 درصد)، اشعه مادون قرمز (40 درصد) و اشعه ماوراء بنفش (10 درصد). اشعه ماوراء بنفش یعنی عامل اصلی آسیب رساندن به پوست از طیف‌های مختلفی تشكیل شده است كه مهم‌ترین آنها اشعه‌های UVA وUVB هستند.
حال كه متوجه شدیم، نور آفتاب دشمن پوست و عامل اصلی چین و چروك صورت، ایجاد لكه‌ها و سرطان‌های مختلف پوستی است، قبل از پرداختن به بحث كرم‌های ضدآفتاب توجه شما را به چند توصیه درباره چگونگی پرهیز از نور آفتاب جلب می‌كنیم:
1- از هر گونه مواجهه غیرضروری با نور آفتاب خودداری كنید. سعی كنید بین ساعت‌های 10 صبح تا 3 بعدازظهر كه بیشترین میزان اشعه مضر آفتاب وجود دارد (به ویژه در فصل تابستان) از خانه یا محیط‌های سربسته خارج نشوید. سعی كنید در سایه حركت كنید و از مكان‌هایی كه نور آفتاب به طور مستقیم می‌تابد عبور نكنید.
2- با روش‌های مختلف، جلوی تابش نور آفتاب به پوست را بگیرید. مثلا لباس‌های آستین‌دار و جوراب‌های ضخیم بپوشید. وقتی می‌خواهید از جایی عبور كنید كه آفتاب مستقیم می‌تابد، می‌توانید اگر مجله یا چیزی مشابه آن را در دست دارید جلوی صورت خود بگیرید. حتی خانم‌هایی كه چادر می‌پوشند، با دقت آن را مقابل صورت قرار دهند. درباره دست‌ها نیز بهتر است دستكش بپوشید یا آنها را زیر چادر نگه دارید. داخل خانه یا جاهایی كه پوشش كامل ندارید به هیچ‌وجه در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید و از سایبان، چتر، یا كلاه‌های لبه‌دار استفاده كنید. استفاده از این كلاه، به ویژه برای افرادی كه در مزارع كار می‌كنند، بسیار مهم است. اندازه لبه این كلاه‌ها، باید حداقل5/7 سانتیمتر باشد.
3- هر روز به طور مرتب از فرآورده‌های ضدآفتاب استفاده كنید. به نوشته‌های روی جعبه این فرآورده‌ها دقت كنید و عدد مربوط به عیار حفاظتی یا SPF را بخوانید؛ این عدد باید حداقل برابر 15 باشد. حتی در فصل زمستان و در هوای ابری و حتی در مواقعی كه در منزل هستید نیز از ضد آفتاب استفاده كنید.
4- از برنزه كردن پوست بپرهیزید و كمتر حمام آفتاب بگیرید. از رفتن به سالن‌های مخصوص برنزه كردن پوست كه از اشعه مصنوعی فرابنفشA برای این كار استفاده می‌كنند خودداری كنید. در صورتی كه خیلی تمایل دارید رنگ پوست‌تان برنزه باشد، از كرم‌های مخصوص برنزه كردن استفاده كنید تا ضمن در امان ماندن از اشعه آفتاب رنگ دلخواه‌تان را نیز به دست آورید؛ البته استفاده از این كرم‌ها نیز بی‌ضرر نیست.
5- از آموزش به دیگران غافل نباشید، به ویژه به كودكان‌تان یاد بدهید از آفتاب دوری كنند. دوران كودكی، مهم‌ترین سن از نظر دریافت اشعه مضر آفتاب است و بسیاری از عوارض آفتاب كه در سنین میانسالی و پیری ظاهر می‌شود به ویژه یكی از سرطان‌های بسیار خطرناك پوست به نام ملانوم بدخیم، حاصل تماس با آفتاب در سنین كودكی است. كودكان به دلیل فعالیت بیشتر و بازی‌های خاص این دوران، بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار می‌گیرند؛ لذا از پوشاندن لباس‌های بدون آستین به آنها، به ویژه در فصل تابستان، خودداری كنید و آنها را به استفاده از كلاه عادت دهید. آموزش به كودكان در زمینه دوری از آفتاب و استفاده از ضدآفتاب‌ها اهمیت زیادی دارد. به دیگر افراد بزرگسالی كه نسبت به این مساله آگاهی ندارند هشدار دهید و آنها را از خطرهای آفتاب آگاه كنید.
استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سرطان پوست و پیری زودرس و دیگر آثار مخرب آفتاب ضروری است. در حقیقت، استفاده از یك ضدآفتاب مناسب میزان تاثیر اشعه ماوراء بنفش را روی پوست كاهش می‌دهد و علاوه بر جلوگیری از آثار دیررس آفتاب مثل سرطان، از آثار زودرس آن مثل آفتاب سوختگی، قرمزی و تیره شدن پوست نیز می‌كاهد. در صورتی كه به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده كنید، احتمال ایجاد لكه‌های پوستی به ویژه روی صورت بسیار كمتر می‌شود. همچنین، ضد آفتاب به دلیل جلوگیری از تخریب الیاف پروتئینی پوست، یعنی كلاژن و الاستین، از پیر شدن پوست و افتادگی آن پیشگیری می‌كند.
به طور كلی، دو نوع ضد آفتاب وجود دارد: ضد آفتاب‌های فیزیكی و ضد آفتاب‌های شیمیایی . در ساختمان ضد آفتاب‌های شیمیایی، از موادی مانندPABA، سالیسیلات‌ها و سینامات‌ها كه جلوی اشعهUVB را می‌گیرند و بنزوفنون‌ها و دی بنزوئیل متان‌ها كه جلوی اشعهUVA را می‌گیرند، استفاده می‌شود. البته گاهی پیش می‌آید كه افراد به یكی از این مواد حساسیت دارند و استفاده از این مواد موجب قرمزی و خارش پوست صورت آنها می‌شود. در ساختمان ضد آفتاب‌های فیزیكی، از موادی مانند اكسید روی و دی‌اكسی تیتانیوم استفاده می‌شود كه احتمال حساسیت به آنها بسیار اندك است. توصیه ما این است كه برای كودكان و نیز در افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی خاص كه پوست آنها تحریك‌پذیر است، از ضد آفتاب‌های فیزیكی استفاده شود.
به چند نكته روی برچسب ضد آفتاب دقت كنید: شمارهSPF آن باید حداقل 15 یا بالاتر باشد. مقاوم یا عایق در برابر آب باشد. ضد تعریق و شست‌وشو باشد. جلوی اشعه UVA و UVB را بگیرد. تاریخ مصرف آن نگذشته باشد. ساخت یك شركت معتبر باشد و تقلبی نباشد.
توصیه می‌كنیم انتخاب ضدآفتاب مناسب برای پوست خود را به یك متخصص پوست واگذار كنید؛ چون هر نوع ضد آفتابی برای هر پوستی مناسب نیست. به عنوان مثال، برای پوست‌های مستعد به آكنه (جوش غرور جوانی) و چرب، باید از ضد آفتاب‌هایی استفاده كرد كه حداقل چربی را داشته باشند یا به اصطلاحoil free باشند.
كیفیت برخی محصولات خارجی بسیار خوب است (البته نه همه آنها) و البته قیمت بالایی هم دارند، با توجه به اینكه ضد آفتاب را باید به طور مداوم استفاده كرد و با توجه به اینكه شركت‌های مختلفی در كشورمان ضد آفتاب‌های متنوع و بعضا با كیفیت‌های قابل مقایسه با انواع خارجی تولید كرده‌اند برای اكثر خانواده‌ها استفاده از ضدآفتاب‌های ایرانی تاییدشده توسط متخصصان پوست اقدامی مقرون به صرفه و مناسب است.
تجربه خود شما در انتخاب ضد آفتاب هم بسیار مهم است. ضد آفتابی كه مثلا برای دوست شما بسیار مناسب است می‌تواند برای شما مضر باشد. ممكن است شما یك ضد آفتاب خوب و با قیمت بالا تهیه كنید؛ اما هنگام استفاده احساس راحتی نكنید، مثلا احساس گرمی و خفگی داشته باشید یا به آن حساسیت داشته باشید و پوست‌تان قرمز شود یا خارش پیدا كند. از همه مهم‌تر اینكه ممكن است صورت شما هنگام مصرف آن جوش بزند. همه اینها، علل خوبی برای عوض كردن ضد آفتاب است. آنقدر تجربه كنید تا نوع مناسب را برای پوست خود بیابید.
استفاده از ضد آفتاب در دوران كودكی حتی مهم‌تر از جوانی است؛ بنابراین كودكان‌تان را به مصرف آن عادت دهید. هر روز باید از ضد آفتاب استفاده كنید و حتی در فصل زمستان و در هوای ابری نیز آن را ترك نكنید، در صورتی كه در فصل زمستان یا در هوای ابری هستید و كارتان در خانه و محلی است كه نور مستقیم آفتاب وجود ندارد، مصرف یك بار در روز ضد آفتاب كافی است؛
اما در صورتی كه در بیرون خانه و در هوای آفتابی قرار دارید هر 3 تا 4 ساعت ضد آفتاب مصرف كنید. در مصرف ضد آفتاب صرفه‌جویی نكنید. به دلیل گرانی قیمت، بعضی از مصرف‌كنندگان فقط پوست خود را كمی چرب می‌كنند كه این كافی نیست برای صورت باید حدود نصف قاشق چای‌خوری معادل یك بند انگشت ضد آفتاب استفاده كرد. ضد آفتاب فقط مخصوص صورت نیست و باید به هر قسمت از پوست كه روباز است، مانند گردن، گوش‌ها و پشت دست‌ها مالیده شود. ضدآفتاب را مستقیما روی پوست بمالید و كرم دیگری مثل لوازم آرایش را زیر آن مصرف نكنید. ابتدا صبر كنید ضد آفتاب كاملا روی پوست جا افتاده و خشك شود و سپس كرم آرایش روی آن بمالید یا لباس بپوشید.
توصیه می‌شود ضد آفتاب حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از بیرون آمدن از خانه و تماس با آفتاب مصرف شود. بهتر است ضد آفتاب نزدیك چشم مالیده نشود به ویژه اگر ورزش یا فعالیت زیادی می‌كنید زیرا مواد شیمیایی ضد آفتاب می‌توانند موجب تحریك چشم شود. برای محافظت از پوست دور چشم خود (برای پیشگیری از آب مروارید) بهترین راه استفاده از عینك مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) است.
نكته آخر و مهم‌تر از همه آنكه مصرف ضد آفتاب به این معنی نیست كه می‌توانید بدون هیچ اشكالی مقابل آفتاب بروید. چنین فكری باعث می‌شود ضرر ضد آفتاب بیش از نفع آن شود بنابراین باید ضمن استفاده مرتب از ضد آفتاب، از نور مستقیم آفتاب نیز دور بود و سایر روش‌های مقابله با آفتاب مانند لباس پوشیدن و استفاده از كلاه و سایبان و غیره را نیز فراموش نكرد. البته اثرات مفید نور آفتاب برای ساختن ویتامینD نیز نباید دور از نظر بماند اما لازم به ذكر است مقدار ویتامینD لازم با رژیم غذایی مناسب قابل دستیابی است و اگر از رژیم غذایی مناسب استفاده شود، كمبود آن مشخص نخواهد شد.
نظرات