برخی از تحلیل‌‌گران و ناظران بر این باورند که پیروزی اخیر دموکرات‌‌ها در آمریکا چندان در راستای منافع حکومت عبدالفتاح سیسی رئیس جمهوری کنونی مصر نیست؛ همچنان که در روند دشمنی با اخوان نیز تأثیر زیادی نخواهد گذاشت. این ناظران تأکید می‌‌کنند که صرف نظر از موضع آمریکا، فروکش کردن موج ضدّ انقلاب علیه بهار عربی به نفع جریان‌‌های اصیل جامعه و در رأس آنها جماعت اخوان المسلمین است.

فشارهای پیاپی

دکتر محمّد جمال حشمت رئیس پیشین پارلمان مصر در خارج و یکی از رهبران بلندپایه‌‌ی جماعت اخوان المسلمین در مصر در گفت‌وگوی ویژه با مجله‌‌ی المجتمع بر این باور است که دشمنی با اخوان و جای دادن آن در لیست گروه‌‌های تروریسی امری اداری و سازمانی است و پیش از این با وجود اکثریت جمهوری‌‌خواه و تلاش مشترک قبطی‌‌های مصر و لابی صهیونیستی نافذ در کاخ سفید عملی نشده است. وی می‌‌افزاید: نقض گسترده‌‌ی قانون توسط رژیم مصر که توسط نهادهای بین‌‌المللی ثبت شده است کشورهای غربی از جمله ایالات متحده را وادار می‌‌کند تا با رژیم کودتا در مصر با شفافیت تعامل کند. این کار ممکن است در آیند‌‌ه‌‌ی نزدیک تا حدی بر آن اردوگاه تأثیر بگذارد به ویژه تعامل آمریکا با نظام مصر بر اساس منافع است. زیرا رژیم صهیونیستی و راستی‌‌های افراطی در آمریکا و اروپا از آن سود می‌‌برند به همین خاطر کاملاً بر آن مسلّط هستند.  

از نگاه دکتر حشمت هر نوع استقلال واقعی مصر یا هر طرفی که به دنبال آزادی و عدالت و پیشرفت مردم مصر است برای استعمار و بهره‌‌کشی از مصر خطرناک است زیرا هدف این است که مصر از تأثیرگذاری منطقه‌‌ای و جهانی خارج شود. بنابراین در آینده موضع آمریکا بین اعمال فشار بر مصر و میزان اطاعت در نوسان خواهد بود. دکتر عمرو عادل رئیس دفتر سیاسی شورای انقلاب مصر در خارج در گفت‌وگویی ویژه‌‌‌‌ تصریح کرده است که وی تفاوت چندانی در تعامل دموکرات‌‌ها و جمهوری‌‌خواهان با رخدادهای مصر نمی‌‌بیند و معتقد است طی ده‌‌ها تجربه‌‌ای که با امریکا و غرب داشته است به این نتیجه رسیده است که عموماً تفاوت دموکرات‌‌ها و جمهوری‌‌خواهان تفاوت شکلی در مسائل انتخاباتی است و معمولاً در داخل تأثیرگذار است؛ امّا هیچ وقت به نفع ملّت‌‌های مظلوم نیست. به دلیل این که کودتای مصر و ویرانی سوریه و لیبی رهاورد دوره‌‌ی دموکرات‌‌ها بوده است.

رئیس دفتر سیاسی شورای انقلاب مصر در خارج خاطرنشان می‌‌سازد که هر کس برای حلّ بحران منطقه به راه حل خارجی چشم داشته باشد طبعاً آرزو دارد تفاوتی در تعامل با رخدادها وجود داشته باشد؛ اما در سیاست همه چیز به آرزو نیست مخصوصاً این‌که جماعت اخوان المسلمین حتّی اگر با آن اختلاف هم داشته باشیم به عنوان یکی از جریان‌‌های اصلی، به اردوگاه مقاومت گرایش دارد. این جماعت در موج خشن و سرکش ضد انقلاب تأثیر گذاشت بنابراین به احتمال قویّ اخوان و دیگر جریان‌‌های قوی اجتماعی هم‌‌زمان با فروکش کردن فعلی موج ضدّ انقلاب و وقوع چند شکست منطقه‌‌ای و پایداری ترکیه و قطر هم‌‌زمان با فروپاشی تلخ و قریب الوقوع دو قطب نظام خلیجی صعود کند. 

با توجه به دیدگاه دکتر عمرو عادل این امر باعث می‌‌شود آمریکا به دوستی با جماعت‌‌های بزرگ بیاندیشد نه دشمنی با آنها؛ به ویژه زمانی که می‌‌بینند شعله‌‌ی آتش ضدّ کودتا در حال خاموشی است. در چنین شرایطی عاقلانه نیست که جماعت‌‌های بزرگ و احزاب خیابان را خالی کنند. آنان باید روند تحریک توده‌‌های مردم را کامل کنند و سناریوهای گذشته‌‌های دور و نزدیک را تکرار نکنند.

وی تشریح کرد که تعادل قدرت در آمریکا ١٠٠ درصد به نفع سیسی نیست اما ابزارهای قدرت متوجّه تحوّلات است تا ببیند روند حوادث به کدام سمت می‌‌رود. آنان نمی‌‌خواهند در صورت ادامه‌‌ی محور شرّ ترامپی در محاصره‌‌ی منطقه، به طور کامل آن را منفجر کنند. مشکل بزرگ‌‌تر آن است که محور ترامپی ابزارهای زیادی برای اعمال قدرت در اختیار دارد همچنین تا حد زیادی جسور و بی‌‌باک هستند و قادرند منقطه را در یک لحظه به آتش بکشند. مگر این که موضع اروپا بر ضد آمریکا تغییر کند که این کار هم فعلاً بعید به نظر می‌‌رسد یعنی این محور هم نمی‌‌خواهد منطقه را با حل ریشه‌‌ای بحران مصر تقویت کند. 

زیان سیسی بیش از این است

مطالعات راهبردی و ارزیابی‌‌ها حاکی از آن است که پیروزی دمکرات‌‌ها در انتخابات کنگره‌‌ی آمریکا باعث شد سیسی بیش از پیش از جانب اخوان المسلمین در مصر زیان ببیند. چکیده‌‌ی موضع بحش تحلیل مطالعات مؤسسه‌‌ی مطالعاتی مصر با عنوان «دشمنی آمریکا با اخوان شیوه‌‌ها و امکانات» از این قرار است که تلاش‌‌هایی که برای تروریست خواندن اخوان المسلمین انجام می‌‌گیرد از سوی کسانی است که در این کشور رخنه کرده‌‌اند با این که این کار در طول‌‌ سال‌‌های گذشته به دلایل گوناگون با شکست مواجه شده است.

وی افزود این تلاش‌‌ها اکنون اشکال جدیدی به خود گرفته است و بیشتر به آرامی و آهستگی انجام می‌‌گیرد اما از آنجایی که تأیید این دشمنی و همراهی با آن به لحاظ فنی پیچیده است ضعیف خواهد بود. به طوری که اعضای جماعت اخوان المسلمین در تعدادی از کشورها عملاً در حکومت مشارکت دارند. نتایج منفی مورد انتظار بر ضدّ منافع آمریکا از دیگر دلایل این امر است. علت مهم‌‌تر این است که دلایل عملی یا حقایقی که این ادعا را تأیید کند وجود ندارد.

این ارزیابی نشان می‌‌دهد که سیاست‌‌های ترامپ و روش تعامل وی با نظام حاکم بر مصر با مخالفت‌‌های زیادی روبرو است و این مخالفت‌‌ها در حجم اعتراض به سیاست‌‌های ترامپ در سطح ملی و رسانه‌‌ای و نهادهای جامعه‌‌ی مدنی و نیز در داخل کنگره و آگاهی از حقایق اوضاع در مصر بیشتر آشکار می‌‌شود و آخرین مورد آن در ماه جولای گذشته بود. با این که این مخالفت‌‌ها ادامه دارد اما به طور قطع نمی‌‌توان پیش بینی کرد مخالفان تا چه میزان خواهند توانست در تصمیم‌‌های آینده‌‌ی ترامپ تأثیر بگذارند.  

بر اساس یک بررسی دوره‌‌ای اخیر که کارشناسان مرکز مطالعات کارنگی در خاورمیانه آن را منتشر کرده است، به احتمال قوی کنگره‌‌ی فعلی بیش از همه منتقد هم‌‌پیمانان سنتی آمریکا مانند عربستان، مصر و اسرائیل است. بر اساس پیش‌‌بینی‌‌های این مرکز شکست دانا رورباچر یکی از سرسخت‌‌ترین حامیان رژیم مصر باعث شد آمریکا موضع محتاطانه‌‌تری نسبت به نقض حقوق بشر در مصر اتخاذ کند.

در همین زمینه تحقیقی که با عنوان «واقعیت جدید مصر: چالش‌‌های نظام سیسی» در ماه اکتبر گذشته از مرکز مطالعات خاورمیانه‌‌ای واشنگتن منتشر شده است، به دولت آمریکا توصیه کرده است که سیسی را تحت فشار قرار دهد تا در سال ٢٠٢٢ پس از پایان یافتن دو دوره‌‌ی قانونی ریاست‌‌جمهوری‌‌اش از قدرت کناره‌‌گیری کند و سناریوهای لازم در صورت مخالفت را نیز وضع کند.

این تحلیل تأکید می‌‌کند که حذف جماعت اخوان المسلمین هم‌‌چنان بعید به نظر می‌‌رسد؛ با وجود آن که ده‌‌ها هزار نفر از اسلامگرایان در زندان‌‌های مصر به سر می‌‌برند  به احتمال قوی جماعت بار دیگر از راه تشکیل نسل جدیدی از اعضاء در داخل مجامع دانشگاهی در مصر اظهار موجودیت کند همان کاری که در دهه‌‌ی هفتاد انجام داد.