علی عزت بیگوویچ مانند کوه مقاوم و دریایی از علم و فرهنگ بود. او سیاستمدار معروف و بزرگ و همچنین مدرسه‌ای از فکر نواندیشی و اصلاحگری بود. در واقع آن مرحوم یکی از روشنفکران مدرن معاصر بود؛ این هم یکی از بارزترین تفاوت‌های متمایز وی با سایر روشنفکران دیگر بود.
بگوویچ باتوجه به درک عمیق خویش توانسته بود علم و فرهنگ، فکر و فلسفه را به هم مرتبط سازد و تصویر زیبا از اتّحاد مرتبط ساختن سیاست و جهاد و دولت را درست کند. وی همچنین توانست ملّت مسلمان بوسنی را از ظلم و ستم نجات دهد و در جهت استقلال و بنیان نهادن دولت برایشان اقدام جدّی و عملی انجام دهد. نمونه چنین مردی از درک عمیق و فهم و دانش فراوان در جهان و عالم اسلامی خیلی کم و به ندرت پیدا می‌شود. می‌توان گفت وی شبیه راشدالغنوشی تونسی است.
بگوویچ به شیوه‌ای خیلی مهربانانه و عدالت‌خواهانه سعی کرد در ابتدای دهه ۹۰ کشورش را علی‌رغم فشارهای اروپا، رقابتی نماید؛ البته این قضیه و مسأله برای اروپا خیلی ناراحت کننده بود. در تشرین دوم سال ۱۹۹۵ میلادی بر صلح و معاهده‌ی دایتون امضا کرد.
او یکی از شخصیت‌های معروف و سرشناسی است که به شیوه موفّقیّت‌آمیز توانست فکر و سیاست را به هم گره و پیوند دهد و رهبری ملتش را در راه استقلال و آزادی به عهده گیرد! به همین خاطر بگوویچ به عنوان پرچم‌دار راه آزادی درمیان همه ملت‌ها علی‌الخصوص امّت اسلامی شناخته شد.
او فعّال و روشنفکر سیاسی و همزمان مجاهدی مخلص و زاهد و عابدی مسلمان بود.
دوران ریاست‌جمهوری:
هنگام از هم پاشیده شدن اتحاد شوروی، رهبری و ریاست ملتش بوسنی را برای استقلال از یوگسلاوی بدست گرفت. به همین خاطر خودش و ملتش با ژنوساید و جنگ سخت و ناهمواری روبرو شدند؛ اما به کمک و پشتیبانی خداوند متعال و مقاومت و صبر و بردباری مردم بوسنی و چنین رهبری کارآمد توانست برتمام مشکلات غالب شود و دشمنانش را تسلیم قانون کند. در نهایت تمام رهبران و فرماندهان جنایتکار یوگسلاوی به دادگاه بین‌المللی لاهه تحویل داده شدند و بگوویچ نیز در تاریخ ۱۹ ایلول سال ۱۹۹۶ در سمت ریاست‌جمهوری بوسنی منصوب و تا سال ۲۰۰۰ بر کرسی ریاست‌جمهوری باقی ماند.
آثار استاد بگویچ:
بگوویچ به عنوان نویسنده و روشنفکر دارای چندین سخنرانی و کتاب و تحقیق بوده است؛ از جمله می‌توان اشاره کرد به کتاب «بینش و تفکر در هجرت پیامبر (ص)»، «عقب افتادگی ملت‌های مسلمان»، «اسلام در میان شرق و غرب»، «دروغ و افترا به نام رسانه اسلامی»، «موانع راه‌های پیشرفت اسلامی» و « بازگشتم به سوی آزادی».
شایان ذکر است کتاب‌هایی که بحث از دلایل نظریات فکری و غم و اندوه‌هایی که در زندگی‌اش داشته است، در کتاب دلایل عقب‌افتادگی ملت‌های مسلمان، از این دلایل که باعث چنین قضیه مهم شده بحث می‌کند و این دلایل را در دو بخش داخلی و خارجی خلاصه می‌کند.
دلایل خارجی بر می‌گردد به دلایلی که محصول تلاش دشمنان است از حمله صهیونیست‌ها در سده‌ی چهارم هجری تا امروز که همچنان ادامه دارد.
دلایل داخلی مستقیماً ارتباط دارد به فهم و بینش مسلمانان از اسلام.
مرحوم بگویچ در این کتاب اثبات می‌کند که اسلام دلیل عقب‌ماندگی نیست بلکه بر عکس؛ اسلام دلیل اصلی پیشرفت و توسعه است.در این کتاب همچنین جواب چندین سؤال را به واضحی می‌دهد؛ از جمله این‌که آیا فقیری و عقب‌افتادگی، شرمندگی و ذلیلی این ملّت و قوم‌ها ارتباطی با اسلام و مسلمان بودن دارد؟
آیا در چنین عصری که عصر پیشرفت و توسعه و تکنولوژی است اسلام برنامه‌ای برای جامعه امروزی دارد؟
نگاه دقیق او به هجرت پیامبر (ص):
در کتاب دومش که با چنین عنوانی درسال ۱۹۷۸ تألیفش کرده است چندین نظر و بینش خودش را درباره هجرت پیامبر و یارانش به مدینه و همچنین هجرت بعضی دیگر از اصحاب به حبشه را در میان می‌گذارد و تصویر زیبایی در قبال حادثه‌های هجرت ارائه می‌دهد و دلایل و نتایجش را از جهت طرح و نقشه و صبر و آرام گرفتن در مقابل امتحانات و ناسازگاری‌ها شرح می‌دهد. در همان وقت بعد از این آزمایش و ناسازگاری‌ها افق آزادی آشکار می‌گردد و در نهایت دولت اسلامی مدینه متولّد و پایه‌گذاری می‌شود.
رسانه اسلامی که درسال ۱۹۸۱ تأسیس شد، مرحوم بگوویچ سهم و مشارکت فعالی در آن داشته است که در آن از دلایل عقب‌افتادگی ملت‌های مسلمان و همچنین چگونگی پروژه اسلامی و سیستم آن بحث کرده و با تمام اساس و پایه‌هایش از اشکالات سیستم اسلامی بحث کرده و تأکید کرده است که اسلام تنها دین نیست، بلکه همزمان دین و دولت و برنامه زندگی هر انسانی است. وی همچنین از ارتباط میان دین مسیحی و یهودی بحث کرده و نظر خودش را در مورد نظام سرمایه‌داری و سوسیالیزم و اتّحاد اسلامی مطرح کرده است.
بگوویچ دو هزار و هفتاد و پنج شب را در زندان سپری کرد اما شکنجه و زندان نتوانست چنین مردی را از پای درآورد؛ بلکه زندانی بودنش باعث شد او به فکری بزرگ و تأثیرگذار که ارتباط دارد به کاروان زندگی و اقدام جدّی و عملی به سوی آزادی، دست پیدا کند.
آری او زندانش را به اتاق روشن و درخشان تبدیل کرده بود. غم‌هایش را به اندیشیدن به شادی و آینده‌ای روشن در آویخت. به جای گریه و زاری و فکرکردن به احوال و مشکلات شخصی خودش، به مشکلات امّت فکر می‌کرد و برایشان می‌گریست و اشک‌هایش الفاظ و کلماتی بودند که در کتاب‌ها و نوشته‌هایش می‌درخشید؛ به همین خاطر بگوویچ مانند یکی از رهبران کارآمد و توانمند جهان ظهور کرد و هنوز هم در میدان تفکر و سیاست مثل ستاره درخشان به چشم می‌خورد.
دین و اخلاق:
بگوویچ درباره دین و اخلاق کتاب خیلی ارزشمند و معروفی تألیف کرده و در آن، چهار چیز مهم فلسفه و فکر و علم و فرهنگ را به هم پیوند می‌دهد، با بینش خیلی عمیق و دانش فراوان درباره‌اش سخن می‌گوید و از ارتباط دین با فیزیک، خدا با طبیعت، هنر و محبت، زیبایی و قوانین زودگذر و مکانیک سخن می‌گوید.
اسلام در میان شرق و غرب:
یکی دیگر از تألیفات و آثار استاد بگویچ کتاب اسلام در شرق و غرب است؛ کتابی ویژه و برگزیده است؛ در آن اشاره می‌کند که اسلام راه سوم است برای نجات و رهایی انسانیّت که به وسیله سرمایه‌داری و مکتب سوسیالیزم گرفتار شده است. چنین راهکاری که ارائه داده نتیجه تحقیقاتی است که این روشنفکر اسلامی درباره افکار و فلسفه‌های عالمی کرده است. در بخش اول کتابش خواننده، به درک و بینش عمیق نویسنده پی می‌برد و پس از آن در می‌یابد که عقل فلسفی و حکمت نویسنده در بخش نخست بر تمام بخش‌های دیگر نمایان‌تر است.
دکتر علی عزت پاسخگوی سؤالی می‌باشد که چرا غربی‌ها اسلام را درک نمی‌کنند و فهم خوب و قابل توجهی از آن ندارند؟ در جوابش اعلام می‌کند تفکّر غرب بر اساس تک‌روی بنیاد نهاده شده است؛ حتی از جهت درک و فهم مطالب نیز! ولی بر عکس اسلام فلسفه و حکمتش بر اساس پیوند کردن افکار گوناگون و دگرپذیری و قبول کردن اختلافات بنیاد نهاده شده است؛ همین چیز است که سبب شده اسلام میدان فراوان و وسیع‌تری را برای زندگی انسانیّت و جهانیان داشته باشد؛ زیرا اسلام عملاً در صدد ارتباط و پیوند دادن خالق با آفریده‌هایش اعم از انسان و حیوان می‌باشد، همچنین انسان با ماده، در انسان نیز ماده و حیات، ماده با روح می‌باشد.
این سخنرانی در مورخ ۲٠١٨/۲/٢٧ از طرف پروفسور دکتر علی قرداغی دبیرکل اتّحادیّه جهانی علمای مسلمان در کنگره‌ای تحت عنوان ۲۵ سال با سارایو ایراد شد.
شایان ذکر است این کنگره با حضور بیش از ۸۰۰ روشنفکر و عالم و سیاستمدار بوسنی، ترکیه و جهان اسلام در آنکارا پایتخت ترکیه برگزار شد و به مدت دو روز طول کشید.
نظرات