یکی از ظرفیت‌ها و تٲثیرگذارترین رسانه‌ها و فنّاوری ارتباطی عصر جدید که چندین سال است مردم کم و بیش با آن آشنا شده و به آن مشغول‌اند، فضای مجازی و گوشی‌های هوشمند است. این امر در وضعیت کرونایی می‌توان گفت همه‌ی خانواده‌ها را در بر گرفته است. وضعیت کرونایی خواسته یا ناخواسته همه‌ی جامعه را در گیر وضعیتی کرده که از فاز حقیقی به فاز مجازی کشانده و ما نیز که خود را حاملان دعوت مبارک الهی می‌دانیم باید در حدّ توان تا عادی شدن وضعیت از فضای پیش‌آمده استفاده نماییم و دعوت و تبلیغ را به فضای مجازی بکشانیم.
فضای مجازی چالش و دغده و نگرانی بسیاری از والدین شده است. فضای مجازی را می‌توان تیغ دولبه خواند؛ ولی نمی‌توان به سادگی از آن گذشت چون مردم بسیاری با آن زندگی می‌کنند. بنا به قاعده‌ی «الاصل فی الاشیاء الاباحة؛ اصل در چیزها مباح بودن آنهاست» و ما نیز بعنوان حاملان دعوت الهی با هدف و برنامه‌ریزی از این ظرفیت استفاده‌ی بهینه نمائیم، چون اگر ما از آن چشمپوشی کنیم فرزندان و خانواده‌های ما از آن استفاده می‌کنند و بی‌اطلاعی ما سبب ضرر و زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهد شد.
در کشورهای پیشرفته نحوه‌ی استفاده از فضای مجازی را به کودکان آموزش می‌دهند و برای کودکان محدودیت سنّی قرار داده‌اند؛ حتّی استفاده از برنامه‌ها و اپیلکشن‌هایی مانند واتساپ، تلگرام و انیستاگرام دارای محدودیت سنّی هستند. برنامه‌ای چون واتساپ تا قبل از ٢٠١٨، سنّ استفاده از آن را ١٣ سال گذاشته سپس آن را به ١٦ سال تغییر داند.
هر امکاناتی را می‌توان هم فرصت دانست و هم تهدید. قبل از فرصت‌ها به تهدیدهای دنیای مجازی می‌پردازیم.
تهدیدهای فضای مجازی:
١- نداشتن سواد و معلومات فضای پیچیده دنیای مجازی و گوشی‌های هوشمند.
٢- وجود سیاه‌چاله‌های اینترنتی که ما از آنها بی خبریم و هکرها از آن طریق به اهداف خود می‌رسند که معروفترین آنها تله فیشینگ است که با نام یک شرکت یا بانک طراحی می‌کنند و ارسال پیامی به فرد مورد نظر که شما برنده شده‌اید و باید فرم را با مشخصات کامل پر کنید و با رجوع کابران به آنها حسابشان را هک می‌کنند، نباید رمز اول و دوم خود را در اختیار دیگران قرار داد علی‌الخصوص عدم عکس گرفتن از کارت بانکی خود و ارسال به دیگران.
٣- دانلود برنامه‌ها و بازی‌های رایگان.
٤- ضایع شدن وقت.
۵- غافل شدن از کلام الله و ذکر خدا.
٦- وابستگی و اعتیاد به فضای مجازی.
٧ - کمرنگ شدن اخلاق و ارزش‌ها.
٨ - کمرنگ شدن ارتباط چهره به چهره و خانوادگی.
٩- عوارض طولانی مدت استفاده از گوشی هوشمند و فضای مجازی، آسیب زدن به جسم و روان.
١٠- ضررهای اقتصادی و مالی فراوان و هک حساب‌های کابران.
١١- ترویج خشونت و خشم از طریق بازی‌ها و کلیپ‌های خشن و...
١٢- ایجاد تنفر نسبت به دیگر ملیت‌ها از طریق جک و کلیپ‌ها
١٣- چشم هم چشمی، علی الخصوص بین زنان و رقابت‌های کاذب
١٤- با به تصویر کشیدن امکانات و خوشی‌های خود و قرار دادن در فضای مجازی، چشم‌ها و توجه را به خود جلب کردن که سبب چشم زخم و توجه طمع‌کاران و دزدان و... به خود.
١۵- ضایع کردن حقوق خانواده، همسر و فرزندان.
١٦- با نصب زیاد برنامه‌ها اجازه دادن به آنان جهت دسترسی به فایل‌های شخصی، عکس‌ها، فیلم‌ها، دوربین ضبط صدا و... تا جایی که بسیاری از متخصصان بر این باورند که به هیچ وجه گوشی هوشمند خود را به اتاق خواب نبرید، چون برنامه‌هایی که به آنان اجازه دسترسی داده‌اید از شما صدا و تصویر ضبط می‌کنند.
١٧- تهدید بنیان خانواده.
١٨- تهدید حریم خصوصی و در رفتن تصاویر و فیلم‌های خانوادگی توسط خود آنان.
١٩- تنها گذاشتن و رها کردن کودکان در فضای پر خطر مجازی و بسیار کسانی که در دام تبهکاران می‌افتن افراد کم سن و سال و کسانی هستند که معلومات آن را ندارند.
٢٠- ارسال هر مطلبی را در فضای مجازی کپی و دست به دست شدن آن بدون توجه به بار اخروی و گناهی وصحت و سقم آن خداوند می‌فرماید: «وَلَا تَقۡفُ مَا لَیۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُو۟لَـٰۤىِٕكَ كَانَ عَنۡهُ مَسۡـُٔولࣰا»[سوره اﻹسراء 36] ز چیزی دنباله‌روی مکن که از آن ناآگاهی. بی‌گمان (انسان در برابر کارهائی که) چشم و گوش و دل همه (و سایر اعضاء دیگر انجام می‌دهند) مورد پرس و جوی از آن قرار می‌گیرد.
«یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوۤا۟ إِن جَاۤءَكُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإࣲ فَتَبَیَّنُوۤا۟ أَن تُصِیبُوا۟ قَوۡمَۢا بِجَهَـٰلَةࣲ فَتُصۡبِحُوا۟ عَلَىٰ مَا فَعَلۡتُمۡ نَـٰدِمِینَ»[سوره الحجرات 6] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر شخص فاسقی خبری را به شما رسانید درباره‌ی آن تحقیق کنید، مبادا به گروهی - بدون آگاهی (از حال و احوالشان و شناخت راستین ایشان -)آسیب برسانید، و از کرده‌ی خود پشیمان شوید.
رسول اللهﷺ می‌فرمایند: كَفَى بِالْمَرْءِ كَذِباً أَنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعَ. برای اثبات دروغگو بودن فرد کافی است که هرچه را می‌شنود، بدون ارزیابی و تبیّن، از آن سخن بگوید.
و امّا لبه‌ی دیگرآن که می‌توان بعنوان فرصت از آن استفاده کرد:
فرصت‌ها فضای مجازی:
١- استفاده از فضای مجازی بعنوان فرصت و هدفمند.
٢- همه شرکت‌های تجاری، هنری و حتّی مدارس و دانشگاه‌ها و نمایشگاه‌ها از فضای مجازی بعنوان یک ابزار تاثیرگذار بهره می‌جویند.
٣- دعوت و تبلیغ با تٲثیرپذیری از زمان و مکان می‌تواند با استفاده از این ابزار تٲثیرگذار با حضور در این فضا اثری بسیار مثبت داشته باشد. رسول اللهﷺ می‌فرماید: «بلِّغُوا عَنِّي ولَوْ آيَةً؛ از قول من تبلیغ کنید حتی اگر یک آیه باشد» و می‌فرمایند: «فو اللَّهِ لأنْ يهْدِيَ اللَّه بِكَ رجُلًا واحِدًا خَيْرٌ لكَ من حُمْرِ النَّعم؛ قسم به خدا اگر خدواند یک نفر را به وسیله‌ی تو هدایت دهد، برای تو بهتر از شتران سرخ قیمتی( باارزشترین ثروت عرب در عصر نزول وحی) است» (متفقٌ عليهِ)
٨- برگزاری جلسات و کلاسهای مجازی بصورت آنلاین.
٩- استفاده و بهره گیری از اطلاعات روز و منابع معتبر و تسهیل در دسترسی.
١٠- برگزاری کارگاه‌های خصوصی خانوادگی و آسیب شناسی مشکلات موجود در جامعه.
١١- برگزاری مسابقات علمی، قرآنی، سیره و حدیث و نظرسنجی‌ها.
١٢- تسریع در ارسال و دریافت اخبار و اتفاقات.
١٣- در یک لحظه می‌توانی آیات و احادیث را جستجو کنی، و استفاده جهت آماده کردن خطبه‌های جذاب و...
١٤- جذابیت و تنوع در فضای مجازی.
١۵- گسترش تبادل آرا اطلاعات و نظرها در فضای مجازی.
١٦- ارسال آسان نامه‌های اداری بصورت اتوماسیون و نامه‌های دوستانه و...
١٧- معرفی مناطق دیدنی و آداب و رسوم، زبان جهت جذب سرمایه.
١٨- معرفی اسلام بعنوان دین جهانی و صلح، ارزش‌های اسلامی، بناهای اسلامی، مساجد و شخصیت‌های جهان اسلام.
١٩- ارتباط هدفدار جهت جذب جوانان.
۲۰- پاسخ به سؤالات دینی و فقهی مردم و علی الخصوص جوانان و پاسخ به شبهات موجود در جامعه.
٢١- به هیچ عنوان کودکان را در فضای مجازی تنها نگذارید و کودکان‌تان آموزش دهید که خداوند در هر لحظه آنان را می‌بیند و مشرف بودن شما و همراهی با کوکانتان تٲثیر بسیاری دارد، بعضی وقت‌ها با آنان بازی کنید و فیلم نگاه کنید و به آنان پیام دهید.
٢٢- دوستان آنان در فضای مجازی بشناسید و خطرات دوستی با کسانی که نمی‌شناسند و یا بزهکارند و یا در گروه‌های مختلط را به آنان گوشزد کنید.
نظرات