این روز‌ها وقتی به حوادث روزمره‌ی سرزمین‌های مسلمان‌نشین و کشورهای اسلامی از جمله میانمار، چچن، فلسطین، مصر، سوریه، عراق، ترکیه، تونس و... می‌نگریم، مطالب و تحلیل‌ها و موضعگیری‌های گوناگون، متفاوت، منصفانه و غیر منصفانه را خواهیم دید. چیزی که ما از تمام اهل قلم و رسانه انتطار داشتیم تا در تحلیل‌هایشان به آن پایبند باشند، و وظیفه‌ی حرفه‌ای و رسانه‌ای خویش را به انجام برسانند رعایت جانب انصاف و قضاوت عادلانه در تحلیل‌ها و اطلاع‌رسانی بود؛ زیرا عاقبت بی‌انصافی در این عرصه، چیزی جز شرمندگی در پیشگاه خدا و خلق خدا و رسوایی و تبدیل شدن به عبرتی تاریخی نیست. این در حالی است که نگرش آیات قرآن در این رابطه به گونه‌ی دیگری ترسیم شده و نمود یافته است. قرآن کریم در بسیاری از آیاتش، جبهه‌های متفاوت کفر و ایمان، شرک و توحید، عدل و ظلم، حق و باطل و... را به تصویر کشیده و به بیان و تبیین عملکرد هر کدام از آن‌ها بر اساس اندیشه‌ها، باور‌ها، اعتقادات و در نظر گرفتن منافع کوتاه‌مدّت دنیوی یا بلندمدّت اخروی پرداخته است. اینجاست که نباید از مشرک انتظار توحید، از ظالم انتظار عدل و از پشتیبانِ باطل انتظار حقگویی داشت. این است مصداق آیه‌ی: «کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَى شَاکِلَتِهِ فَرَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِیلًا: هر کسی برابر روش خود کار می‌کند (و طریقه‌ی خویش را در پیش می‌گیرد) و پروردگارتان بهتر (از همگان) می‌داند که چه کسی راهش درست‌تر (از راه دیگری بوده و راسترو کدام و گمراه کدام) است.» [اسراء/۸۴]
در جای دیگری خداوند متعال در مورد قضاوت عادلانه در گفتار و سخن گفتن فرموده: «وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا: و هنگامی که سخنی (در کار داوری یا گواهی و یا راجع به روایت و خبری) گفتید، دادگری کنید (و از حق منحرف نشوید). [انعام/۱۵۲] در آیه‌ی دیگری خداوند ما را به داوری عادلانه و منصفانه بین مردم امر فرموده و گفته است: «إِذَا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ: و هنگامی که در میان مردم به داوری نشستید دادگرانه داوری کنید.» [نساء/۵۸]
ارزش قضاوت و داوری عادلانه و منصفانه تا آنجاست که قرآن آن را بر‌تر و ارزشمند‌تر از هر نسبت فامیلی، قومی و خویشاوندی می‌داند به گونه‌ای که فرموده: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! دادگری پیشه سازید و در اقامه‌ی عدل و داد بکوشید، و به خاطر خدا شهادت دهید (و از این سو و آن سو جانبداری نکنید) هر چند که شهادتتان به زیان خودتان یا پدر و مادر و خویشاوندان بوده باشد. [نساء/۱۳۵] و نیز «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى:ای مؤمنان! بر ادای واجبات خدا مواظبت داشته باشید و از روی دادگری گواهی دهید، و دشمنانگی قومی شما را بر آن ندارد که (با ایشان) دادگری نکنید. دادگری کنید که دادگری (به ویژه با دشمنان) به پرهیزگاری نزدیک‌تر است.» چنانکه می‌بینیم این آیه، دادگری را نه تنها در حق دوستان بلکه آن را در حق دشمنان هم واجب می‌داند.
پس دوستان عزیز و مسلمانان بیدار، از کسانی همچون حسیب عمار و رسانه‌هایی همچون بی‌بی‌سی و صدای آمریکا که نه به این مبانی فکری باور دارند و نه در پی انجام وظیفه‌ی حقیقی رسانه‌ای خویش هستند انتظار نداشته باشید که در تحلیل قضایای مصر، سوریه، میانمار و تونس و.. منصفانه عمل کنند. زیرا به قول شاعر: «از کوزه همان برون تراود که در اوست.» چون این جزو مصداقیت آیات نورانی قرآن است که روز به روز با نمودار کردن و متجلی ساختن این واقعیات مهر تأییدی بر ازلی و ابدی‌بودن خویش می‌نهد. اما ما حق داریم از مسلمانان و حرکت‌های اسلامی و رسانه‌های کشورهای مسلمان‌نشین انتظار داشته باشیم که به صورت مونوپول (تکصدایی) عمل نکنند و یکطرفه به پیش دادگاه و وجدان بیدار افکار عمومی نروند و به شعور و آگاهی مردم توهین نکنند. هرچند متأسفانه در انجام این وظیفه تا حد زیادی ناموفّق بوده‌اند. و باز به قول معروف، من از بیگانگان هرگز ننالم كه با من هرچه كرد آن آشنا كرد.
نظرات