هر ساله در ٧ آبان، همزمان با بزرگداشت سالروز کوروش کشمکشی عظیم میان مخالفان و موافقان او رخ میدهد و یادمان این گرامیداشت میرود که به عاملی برای شکاف در جامعه ایرانی تبدیل شود.
بیشتر مخالفان کوروش را در کشور ما افراد طبقهی مذهبی تشکیل میدهند و این افراد اینگونه مینمایند که کوروش و تاریخ آن در مقابل نمادهای مذهبی قرار دارد.
این تفکّر سبب شده تا محدودیّتهایی برای گرامیداشت این روز صورت گیرد و بدنبال آن عدّهای بخاطر شرکت در مراسم سالروز کوروش مجرم شناخته شوند، و این محدودیت خود سبب شده که نقد کوروش یا حمایت از او وارد فضای احساسی و دو قطبی گردد.
به نظر میآید که میتوان با مسأله کوروش و هواداران آن بسیار معقولتر برخورد کرد تا بخاطر اراده و خواستهی بخشی از جامعه که ممکن است در نظر بخشی دیگر از جامعه منطقی نباشد، مراسم بزرگداشت کوروش به موضوعی برای مناقشه مردم تبدیل نشود.
در بسیاری از کشورها، نمادهای مذهبی و نمادهای ملّی و عرفی هر کدام بطور جداگانه احترام و طرفداران خاصّ خود را دارند و وجود هر یک نافی اهمّیّت دیگری نیست؛ امّا در کشور ما برخی نمادهای ملّی بدون دلیل آشکار و واضح به تابو و خط قرمزی تبدیل شدهاند و هر گونه حمایت و تحلیلی در مورد آنها، نوعی تقابل با گفتمان مذهبی جامعه محسوب میشود.
اگر انصاف و عقلانیت در قضاوتهای فرهنگی ما حاکم باشد که بدنبال آن حرمت مراسمهای مذهبی و ملّی هر دو محترم شمرده شود، عدّهای بخاطر اعتقادات خاصّ خود، خواستههای بخش دیگری از جامعه را نادیده نمیگیرند و جامعه دچار شکاف نخواهد شد.
جامعه ما بطور عمومی دارای خاستگاه مذهبی و اعتقادی است و اعتقاد به ارزشهای جامعه بسیار مهمّ است امّا واقعیّت ارزشی را نباید به تقابل به نمادهای ملّی کشاند.
کوروش و تاریخ عصر او جزئی از واقعیّت و تاریخ مردم این سرزمین است و چیزی نیست که بتوان آن را از اذهان مردم پاک کرد؛ کوروش قبل از اسلام میزیسته و هیچ تقابلی با اسلام و شخصیتهای منتسب با آن ندارد.
ممکن است در مورد تاریخ و اسطوره پردازی کوروش منابع موثّقی وجود نداشته باشد چنانکه این اسطوره پردازی میتواند در مورد هرکسی وجود داشته باشد حتّی شخصیتهای مذهبی، امّا این امر نافی وجود شخصیت کوروش و تاریخ مردم این سرزمین قبل از ظهور اسلام نیست.
نمیتوان کسی را که اوّلین امپراطوری جهان را بنیان نهاد و تاریخ او را تحسین میکند، نادیده گرفت؛ ما متعلّق به سرزمینی هستیم که از قرنها قبل دارای تاریخ و هویت بوده و احترام به این هویت تاریخی باید جزیی از ارزشهای جامعه ما باشد.
بطور کلّی وجود شخصیتی مثل کوروش نافی ارزشهای اخلاقی و شخصیّتهای دینی نیست و این دو مقوله کاملاً از هم جدا هستند؛ لذا نباید با حسّاسیّت فوقالعادّه هر گونه مراسمی را که برای سالروز بزرگداشت کوروش برگزار شود، مجرمانه خواند و احساسات ملّی مردم این سرزمین را سرکوب کرد.
بطور کلّی با مسأله کوروش و سالروز او میتوان بسیار منطقیتر برخورد کرد؛ میتوان به طرفداران و حاضران در مراسم بزرگداشت کوروش مجوّز داد و امنیّت آنان را تأمین کرد و بدنبال آن طرح برخی شعارهای ساختارشکنانه را از این مراسم حذف نمود.
میتوان با مدیریت مراسم کوروش به عنوان یک جشنواره ملّی، بخشی از تاریخ و هویّت ایرانیان را به جهان معرّفی کرد و بدین ترتیب کوروش را به بهانهای برای آشنایی تاریخ و هویّت مردم ایران در جهان تبدیل ساخت؛ از این طریق احساسات و خواستههای بخشی از جامعه در چارچوبی منطقی قرار میگیرد و از ایجاد شکافی ناخواسته در جامعه جلو گیری میشود.
نظرات