اضطراب و افسردگی در شمار شایع‌ترین اختلالات روانی انسان امروز و دشمنان اصلی «خلق نیكو» به شمار می‌روند. مطالعه دقیق این صفات، درك و سپس به كارگیری نكات مهم آن در درمان افسردگی تأثیر بسزایی دارد. 

تعریف افسردگی

افسردگی نوعی بیماری روانی است كه شخص مبتلا به آن بیشتر به خود می‌اندیشد و از آ‎ینده ترس و واهمه دارد و همراه با گوشه گیری و عدم تمایل به مشاركت‌های اجتماعی، كه در پی آن از دست دادن عاطفه و محبت نسبت به همنوعان و بی توجهی به مسائل خانوادگی و احساس مسئولیت بعنوان یك فرد فعال در اجتماع می‌باشد.

آشنایی با افسردگی

خُلق انسان به طور طبیعی دارای تناوب‌های شادمانی و غم است و اكثر مردم در دورانی از زندگی خویش دچار افسردگی می‌شوند، كه ممكن است شدید باشد. بنا براین نباید احساس ناامیدی، تنهایی، و لاعلاجی شما را فرا بگیرد. افسردگی یك عارضه‌ی درمان پذیر است. شما بیشترین كمك را می‌توانید برای رفع این عارضه‌ی روانی به خود بكنید. برای غلبه بر افسردگی باید با مشكلات و ترس‌ها مقابله كرد؛ گریز و انزوا طلبی، مشكل را بیشتر و درمان را دشوارتر می‌سازد. باید مرحله به مرحله و گام به گام پیش رفت تا همه چیز به حال اول باز گردد. افسردگی یك عارضه موقتی است و نمی‌تواند تا آخر عمر طول بكشد اما مدت آن معمولاً قابل پیش بینی نیست و در زمانها و افراد گوناگون متفاوت است.

افسردگی درست مثل این است كـه انسان همه چیز را از پشت شیشه‌های سیاه یك عینك دودی نگاه كند، چه به خودتان، چه به دنیا و چه به آینده فكر كنید، همه چیز به نظرتان تیره، مبهم و مأیوس كننده می‌رسد. هرگاه اشكالی در كارهایتان پیش بیاید یا اشتباهی حتی بسیار كوچك مرتكب شوید به خود می‌گویید: «این به خاطر آن است كه من قدرت و توانایی صحیح انجام دادن كارها را از دست داده‌ام»، «من آدم گیج و بی استعدادی هستم». وقتی به گذشته‌ها فكر می‌كنید فقط شكست‌ها، غم‌ها، كمبودها، اشتباهات و ناكامی‌ها را به یاد می‌آورید و تصور می‌كنید تمام زندگی تان مملو از غم ناامیدی و ناكامی بوده است و حتی رخدادهایی را كه زمانی برایتان پیروزی و خوش كامی بوده، اكنون تلخ و پوچ و واهی  می‌بینید. تا زمانی كه این فیلتر سیاه رنگ در برابر چشمان فكر و احساس شما قرار گرفته، نمی‌توانید هیچ پدیده‌ی روشن و امیدواركننده‌ای را ببینید. افكار منفی و احساس افسردگی، دوقلوهای به هم چسبیده هستند. به این ترتیب كه افسردگی موجب افكار و خاطرات منفی می‌شود و افكار و خاطرات و یادآوری‌های منفی منجر به افسرده شدن فرد می‌گردد و در نتیجه یك گرداب تند به وجود  می‌آید كه شادمانی و روشنایی و امید را در خود می‌بلعد.

پاره‌ای از علائم شایع افسردگی:

الف: تأثیر افسردگی بر تفكر:

۱-ناتوانی در تمركز حواس

۲-ناتوانی در تصمیم گیری

۳-بی‌توجهی و بی‌علاقگی بـه رخـدادهای پیرامـون و  به اطراف                    

۴- بی‌فایده و بی‌هدف به نظر آمدن كارها

۵- بدبینی  

۶- تصور احاطه شدن در میان مشكلات و نارسایی‌ها و احساسهای منفی

ب: تأثیر افسردگی بر احساسات: 

۱- احساس غم و اندوه و عدم شادمانی

۲- احساس خرد شدن در زیر فشار نیازهای روزمره

۳- احساس تحمیل                              

۴- كاهش اعتماد به نفس               

۵- احساس ضعف و ناتوانی 

۶- احساس تنهایی و عدم تشویق                            

۷- احساس گناه

۸- تحریك‌پذیری، تنش، اضطراب و نگرانی

ج-تأثیر افسردگی بر رفتار:

۱-كاهش فعالیت نسبت به همیشه در همه امور        

۲- بی توجهی به آراستگی ظاهری از قبیل مو و لباس

۳- گوشه گیری و انزوا طلبی 

۴- دوری جستن از دوستان و اطرافیان

۵- دوری از تفریح و میهمانی 

۶- آه كشیدن‌های مكرر و گریه كردن

۷- بی قراری

۸- سرزنش كردن خود

۹- صدمه زدن به خود و حتی خودكشی 

د: تأثیر افسردگی بر جسم:

۱- كاهش اشتها و گاه افزایش اشتها

۲- اختلال در خواب به ویژه به صورت پریدن از خواب در هنگام سحر

۳- كاهش میل جنسی 

چند دیدگاه در مورد علل افسردگی 

۱. نداشتن ایمان به خدا 

۲. درست عمل نكردن مدعیان ایمان به مسائل ایمانی 

۳. نرسیدن به آرزوها 

۴. خستگی مفرط از دنیای متفاوت روز

۵. پی نبردن به حقیقت انسانیت و به دنبال آن سرگردان ماندن دركارهای روز مره (عدم آگاهی شخص به شخصیت خود)

۶. كم توجهی افراد جامعه به همدیگر 

۷. توجه نداشتن به مثلث خوشبختی  (موفقیت= محبت = پذیرش)

 ۸. خسته شدن از انجام عبادات بدون روح 

۹. عدم تنظیمات در كنار تبلیغات  

۱۰. گسترش راه‌های فساد

۱۱. عدم توازن بین بلوغ جنسی و بلوغ علمی یا عقلی

۱۲. وابستگی شدید افراد به زندگی ماشینی و توجه كمتربه معنویات و كرامت انسانی

۱۳. عدم رعایت استانداردهای انسانی و شرعی

۱۴. عدم تفكر درحوادث زندگی وعدم ایمان به قضا وقدر 

۱۵. پوچ گرائی و فشار اقتصادی در میان جوامع بشری بخصوص جهان سوم 

۱۶. احساس كمبود عاطفه 

۱۷. اهمیت ندادن به تحصیل و وجود احساسِ حقارت  درونی

۱۸- تعارض بین نسل جدید و نسل قدیم

علاج افسردگی:

آنچه در بیان علت افسردگی از دیدگاه بزرگان گفته شده ازدیدگاه خود آنها عكس مسائل ذكر شده علاج افسردگی می‌باشد.

نكات زیر را به خاطر بسپارید:

• تنها ایمان است كه می‌تواند جلو افسردگی و بیماری‌های روانی را بگیرد.    
• بی هدف بودن در زندگی سبب افسردگی است.
• آرامش روحی نخستین چشمه خوشبختی است.
• افسردگی یك فیلتر سیاه است.
• یادآوری خاطرات منفی گذشته و ترس از آینده سببی است برای افسردگی.