زیکر و یادی خوا، واته هه‌رده‌م خوای گه‌وره‌ت له‌بیر بێت، هه‌ر کارێک بکه‌ی به یادی خوا و بۆ خوا بیکه‌ی و به‌رده‌وام و له هه‌موو کات و شوێن دا خوای دڵۆڤانت له‌دڵ دابێت و به‌و هۆیه له گوناح و تاوان دووری بکه‌ی.
جێژن هات و لاپەڕەی ڕەمەزانی پێچایەوە و فرمێسکی تاوانباری تاسەباری سڕییەوە ... ئەوەی کە بۆ وەرگرتنی بەهرەی پێویست لە ڕەمەزان تووشی کەم و کورتی بووە ... تامەزرۆی ڕەمەزانێکی تر ... و پەرێشان لەوەی کە داخوا دەگاتەوە ڕەمەزانێکی تر و دڵی بە نووری ڕەمەزانێکی تر دەپشکوێتەوە یان پێش گەیشتن بە ڕەمەزانێکی تر بارگە و بنەی کۆدەکاتەوە و کۆچی دوایی دەکات؟ جێژن ڕۆژی شادمانییە، هەرچەند دنیا پڕی دڵەخورتە و خەم و پەژارە و شەڕ و نەخۆشی و ئازاریش بێت. شادمانی؟ شادمانی لە کوێوە؟ کام شادمانی؟ یەکێ لە هاوڕێیەکانم دەپرسێت!
حه‌ج واته دابڕان له هه‌موو شتێک و ڕوو له خوا کردن. مرۆڤ که به‌رده‌وام له به‌خته‌وه‌ری ده‌گه‌ڕێت و به‌خته‌وه‌ریش له هێمنایه‌تی دڵ دایه . هێمنایه‌تی دڵیش ته‌نیا له گه‌یشتن به دڵدار و ئه‌وین دایه و هه‌ر که‌سه ئه‌وینداری شتێکه و ئه‌وینی ئیماندار خالقی دڵۆڤانییه‌تی، گه‌یشتن به خواش ته‌نیا به به‌ندایه‌تی ئه‌و زاته پێرۆزه ده‌سته‌به‌ر ده‌کرێ. پێشینییانی پێش ئیسلام بۆ به‌ندایه‌تی خوا دووره‌په‌رێزیان ده‌گرته به‌ر و له شاخ و ئه‌شکه‌فتێکی دوور له ئاوه‌دانی دڵیان ده‌دا به به‌ندایه‌تی خوا. به‌ڵام بۆ موسوڵمان به جێی دووره‌په‌رێزی حه‌ج و جیهاد هاتووه.
کۆچی پێغه‌مبه‌ر ژێربه‌نای کۆمه‌ڵگایه‌کی شارستانی و فه‌رهه‌نگی بوو؛ کۆمه‌ڵگایه‌کی ئازادی، هاوسانی، هاوئاهه‌نگی و یاریده‌ری که‌رامه‌تی مرۆثایه‌تی بوو که نه‌فامی هه‌موو ئازادییه‌کان، ته‌نانه‌ت ئازادی ده‌روونی و ئیمانیشی داگیر کردبوو. پێغه‌مبه‌ری ئیسلام –سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت- ته‌سلیم نه‌بوون له ئاست زوڵم و زۆرداری، وه‌ک بنه‌مای کاره‌که‌ی دانا و بۆ پێک هێنانی کۆمه‌ڵگایه‌کی سیاسی نوێ هه‌نگاوی نایه‌وه تاکوو مرۆثایه‌تی له ده‌ست ملهوڕی و زۆرداری که ده‌ستی به‌سه‌ر هه‌موو ماف و ئازادییه‌کانی ئیمانداران داگرتبوو، ڕزگار بکات.
هه‌ر له به‌ره‌به‌یانى مێژووى مرۆڤایه‌تیه‌وه و له‌گه‌ڵ ده‌ستپێکردنى سه‌ره‌تاکانى ژیانى مرۆڤ له‌م هه‌ساره‌یه‌دا توندوتیژیش سه‌رى هه‌ڵداوه گه‌ر به دیدى قورئانیه‌وه بۆ مه‌سه‌له‌که بڕوانین ده‌بێت کوڕێکى ئاده‌م پێغه‌مبه‌ر به پاڵنه‌رى حه‌سوودى و قبوڵنه‌کردنى به‌رامبه‌ره‌که‌ى به‌وجۆره‌ى که‌هه‌یه کوڕه‌که‌ى ترى واته براکه‌ى خۆی ده‌کوژێت و به‌مه‌ش یه‌که‌م خوێنڕێژى له مێژوودا روو ده‌دات.
ئەگەر وەك گریمانەیەك بۆ ڕۆشنبیر ئەو گریمانەیە قەبوڵ بكەین بۆ ڕۆشنبیری كە بریتیە لە هەوڵدان بۆ كەشفی حەقیەت و لابردنی ئازار و ڕەنج و مەینەتیەكان مرۆڤایەتی ئەوا دەتوانین لە دوو قەیران خۆرمان ڕزگار بكەین هەم لە بێ تیۆری و بێ سەروبەری ڕۆشنبیری ڕزگارمان دەبێت هەم دەتوانین ئامانج بۆ ڕۆشبیر دیاری بكەین لە ڕوانگەی ئەو ئامانجەوە ئەركی ڕۆشنبیرانی ئایینی دیاری بكەین، ئالیرەشەوە دەتوانین بڵێین ئەركی ڕۆشنبیرانی ئایینی بریتیە لە كەشفی حەقیقەت و جەوهەرە وون و ئاشكرا نەبوەكانی ئایین و پێشكەش كردنی بە كۆمەڵگا وەك بەشێك لە حەقیقەت و تێڕوانی مرۆییانە بۆ دۆزینەوەی حەقیقەت، سازگار كردنەوەی ئایین و تەفسیری ئایینی ب
1.له‌و کاته‌ی که کێبه‌رکێی ده‌سه‌ڵات ، نێوان دوو باڵی ناسراو به ڕێفۆرمخواز و پاوانخواز ته‌شه‌نه‌ی سه‌ند، ده‌نگی ئه‌هلی سووننه‌ت له ململانێی هه‌ڵبژاردنه‌کانی نێوان ئه‌و دوو باڵه‌دا جێگه و شوێنی چاره‌نووس خولقێنی په‌یدا کرد و ئه‌و به‌شه له خه‌ڵکی ئێران بوون به سه‌وه‌ته‌ی ده‌نگی تا ڕاده‌یه‌ک سه‌لمێنراو بۆ ڕێفۆرمخوازه‌کان که ئه‌گه‌ر ده‌نگی ئه‌وان نه‌بوایه، بێ گومان ڕوحانی ئه‌مڕۆ سه‌رۆک کۆمار نه‌ده‌بوو.
هەرچۆن لەوەتەی دنیا دنیایە زۆربەی ئادەمیزادەكان دەم لە مرۆڤبوون و ویژدان و بەزەیی و وەفاداری و عەدالەتخوازی دەكوتن، بەم ئیدیعا و بانگەشەیەی خۆیشیان كەیفخۆش و شادمان دەبن، هەرئاوەهایش زۆربەی دیندارانی ئێستای دنیا لافی میانڕەوبوون لـێ دەدەن و باڵی پێوە بادەدەن. چون میانڕەویێتی، ئەگەر بە مانای (الوسطية)ی زمانی عەرەبی وەریگرین، دەكاتەوە ئایینی ڕاستەقینە و بەرنامەی دروست و تەواوی خوای تاقانە.
ڕه‌مه‌زان میوانێكی به‌رز و به‌ڕێز و مانگێكی زۆر ئازیز و خۆشه‌ویسته كه هه‌ڵه‌كانی پێشووی تێدا قه‌ره‌بوو ده‌بێته‌وه و شنه‌باكانی ڕه‌حمه‌ت و سۆزی خوای تێدا هه‌ڵده‌كرێن. بنهماڵهیهكی موسوڵمان له‌و مانگه‌دا، له دۆخێكی پڕاوپڕ له ئیمان و پارێزگاری ژیان به‌سه‌ر ده‌بات. ئه‌و مانگه زۆرێك له بایه‌خ و ئاكاره به‌رز و جوان و هه‌سته‌كانی پڕ له سۆزی كه له گه‌رمه‌ی ژیان‌دا له‌ده‌ستمان داون، بۆمان ده‌گه‌ڕێنیته‌وه. بۆیه شیاوی خۆیه‌تی كه زۆر گرینگی بده‌ینه ئه‌و مانگه پیرۆزه و بایه‌خی تایبه‌تی پێ بده‌ین و بیكه‌ین به مانگی به‌ندایه‌تی و نوێ بوونه‌وه، نه‌ك مانگی خواردن و تێك‌شكان.
ئه‌وه مانگی پیرۆزی ڕەمەزانە. بێگومان فەلسەفە و بەهرە و قازانجی سەرەکی ئەم مانگە چاک بوون، تازەیی، نوێبوونەوە و گۆڕانکاریی دەروونییە و بە گوێرەی قوڕئان گەیشتن بە پلەیێکی بەرز لە: خۆپارێزی و نوێکردنەوە و هێز بۆ پاراستنی خۆت لە زیانباری و هەڵە و تاوانەکانە.
کۆپی ڕایت 1401 په‌یامی ئیسلاح. ھەموو مافێکی ئەم ماڵپەڕە، پارێزراوە. ئامادەکردن و په‌ره‌پێدان لەلایەن شەریکەی بەرنامەنووسی رووپەل