پوورە بەسێ، ژنێک بە دەستانی مەسیحایی، ئیبنی سینای وڵات و دایکە تێرزای کوردستان! دایکێکی دڵۆڤان و پسپۆڕێکی ژیانبەخش… یۆنێسکۆ، ڕێکخراوەی نێونەتەوەیی بۆ کلتوور و زانست، تا ئەمڕۆ زیاتر لە دوازدەجار، پێناسەی خۆی لە زانیاری واتە سەواد، گۆڕیوە و ڕۆژ و ساڵ بە دوای ساڵدا، زیاتر ورد بۆتەوە و بە ڕێژەی ئەزموونەکانی، کانگای مێشکی پسپۆڕانی ئاخنیوە و لە نوێترین ئاماژەدا، سەواد بە توانایی بەکارهێنانی زانیارەکان بۆ گۆڕانی پێویست لە ژیاندا، پێناسە دەکا
جیاوازی مرۆڤ لەگەڵ گیانلەبەرانی دی، لە جۆری بیرکردنەوە و هەڵسوکەوت و تێگەیشتن دایە. ئەو گیاندارە لەسەرپێیە، کاتێک ناوی مرۆڤ لەخۆ دەگرێ کە ئاکار جوانی و بیرمەندی بە ژیانیەوە دیار بێ و ڕەنگ داتەوە.
بەداخەوە زۆر جار و لای ھەندێ کەس، ڕوودانی کارەساتی سروشتی و لەوانەش بوومەلەرزە، بە غەزەبلێگرتنی خوا لێکدەدرێتەوە؟! کە بە بڕوای ئێمە ئەم جۆرە بیرکردنەوە دەچێتە چوارچێوەی لێدوان بەناوی خوای گەورەوە، تەنانەت بەدەر لە تۆمەتبارکردنی نیازی ھیچ کەس، شتی ناڕەوا دانە پاڵی!
یەکەم: بەھانەوەچوونێك ئەخلاقییە، لە دین و نەتەوەو مەزھەب و ڕەگەزو نەژادی لێقەوماوو کارەساتبار نەپرسرێت. ھاوبەشی لەدین و نەتەوەو شتیتردا ، بە پاڵنەری ئیزافی دابنرێن نەك دیاریکەری بڕیار.
تکایە زارتان ببەستن و دەستی یارمەتی درێژ کەن. سی و سێ ساڵە لەبەرامبەر ستەمی علمانییەکانەوە ئێوەش فتوایەک لەبن باخەڵتانا ئامادەیە بۆ ڕاپێچکردنی مرۆڤایەتی بەرەو دۆزەخ، نەبڕایەوە؟ ئەی کەی کۆتایی پێ دێنن.
"زمان" ئاڵای شەکاوەی گۆڕەپانی فەرهەنگ، کەلتوور، داب و نەریت و مێژووی گەلە، هەروەها پێناسەی فەرهەنگ و بوونی نەتەوەیەک دەکات، هەربۆیە بەفەوتانی زمان، نەتەوەیەک پێناسەی خۆی لێ ون دەبێت، دواتر بەرە بەرە لەناو گەلانی تردا قاڵ دەبێتەوە.
زۆربەی گەلانی دونیا، دوای پێکهێنانی کیانێکی سەربەخۆ،بەهەموو هێزو گوڕێکەوە، بناغەی گەشەپێدان و سەرهەڵدانیان، دامەزراندوە.
محەممەد كوڕی ئادەم كوڕی عەبدوڵڵا، ناسراو بە (ئیبن ئادەم) لەساڵی ١٧٤٧ لە گوندی ڕۆستێ سەربە قەزای چۆمان، لە دەڤەری باڵەكایەتی لەدایك بووە، (ئیبن ئادەم) كەسایەتی دانا و شاعیری چوار سەدە لەمەوبەر، زانستەكانی وەك زمانەوانی، مێژوو، زانستی گفتوگۆ، زانستی وشە، ڕێزمان، ڕەوانبێژی بیركاری، لۆجیك، ئەستێرە ناسی، شێعر و چەندان پەرتووكی تری نووسیوە.
ئەبێ هەوڵبدەی هەژارێک لە مردن ڕزگار بکەیت، نەک دوای مردنی خواردەمەنی ببەی بۆ مناڵەکانی، تا ئێستا لەسوچێکەوە سەرنجت لەو مناڵە کزۆڵانە داوە لە حەوشەی مەکتەبەکەیاندا لە دووری هاوڕێکانیانەوە خۆیان ئەخۆنەوە.
ئەخلاق؛ بە تێگەیشتن و ناسینی یاسا و ڕێساکانی و بەدەستهێنانی فەزیلەت و وازهێنان لە خراپەکارییەکان ناسراوە. ڕەوشت ڕەگ و ڕیشەی لە سروشتی مرۆڤدا هەیە و ئامانجی کۆتایی ئەویش ئەوەیە کە: مرۆڤ بەرەو کامڵبوون و بەختەوەری ببات.
کۆپی ڕایت 1401 په‌یامی ئیسلاح. ھەموو مافێکی ئەم ماڵپەڕە، پارێزراوە. ئامادەکردن و په‌ره‌پێدان لەلایەن شەریکەی بەرنامەنووسی رووپەل