پێش ئه‌وه‌ی بچینه ناو بابه‌تی«ئایا فره‌ژنی هه‌یه؟؟»، ده‌بێت ئه‌وه‌مان له‌به‌ر چاو بێت كه له كۆمه‌ڵگا سه‌ره‌تاییه‌كان هێز و باڵاده‌ستی كاریگه‌ری ته‌واوی له‌سه‌ر ژیان هه‌بووه. بۆ نموونه ئه‌و كۆمه‌ڵه‌ی به‌هێزتر بووبن ئه‌وانیتریان چەو‌ساندۆته‌وه و ژێرده‌سته‌یان كردوون. بۆ پرسی هەڵسوکەوت له‌گه‌ڵ ئافره‌تیش هه‌میشه پیاو كه هێزی جه‌سته‌یی له ژن زیاتره، باڵاده‌ستی خۆی به‌سه‌ریدا سه‌پاندووه و هه‌ر پیاوێكی ده‌سه‌ڵاتدار، كۆمه‌ڵێك ژنی زه‌لیلی ژێرڕكێفی خۆی كردووه. ئه‌و دیارده‌یه هه‌تا ئەم دواییانەش له سه‌رای ئه‌میر و سوڵتان و پاشاكان هه‌بوو. به‌تایبه‌تی له ڕۆژهه‌ڵات و به تایبه‌تتریش لە ده‌سه‌ڵاته به‌ناو ئیسلامییه‌كان. تەنانەت پیاوه خزمه‌تكاره‌كانیشیان ده‌خه‌ساند واتا نه‌مێردیان ده‌كردن، بۆ ئه‌وه‌ی ژنه‌كان ته‌نها تێركه‌ری ئاره‌زووی ئه‌وان بن و به‌س. ئه‌و سیسته‌مه زۆر كۆنه و له ناو ئاژه‌ڵان بۆ هه‌میشه به‌رده‌وامه، چونكه ئه‌وان موسه‌ییه‌رن، دیاره هه‌ره زۆری ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی به بەکۆمەڵ(گەلە) ده‌ژین، نێرێک تیایدا سه‌رپه‌رشتی كۆمه‌ڵێك مێینه ده‌كات و له‌و زیاتر كه‌س بۆی نییه له گه‌ڵیان جووت ببێت، تا ئه‌وكاته‌ی هێزی بازووی شه‌كه‌ت و خار ده‌بێت، ئه‌وسا باڵاده‌ستێكی تر هه‌مان كردار دووباره ده‌كاته‌وه.
شه‌ریعه‌ته ئاسمانییه‌كان هاتن و ورده ورده ئه‌و نادادپه‌وه‌ریه كه‌مێك كاڵ بووه‌وه، نه‌ك به ته‌واوی بنه‌بڕ بكرێت. چونكه هه‌ر پیاوه‌كان بوون ته‌فسیراتیان بۆ ده‌قه‌كان ده‌كرد تا خودای به‌خشنده دوا په‌یامی به مرۆڤایه‌تی به‌خشی.. له‌وێدا -واتا له ناو قورئان- هه‌رچی سته‌مه له‌سه‌ر ژن نه‌ما به‌تایبه‌تی له لایه‌نی فره‌ژنی. به‌ڵام پێش ئه‌وه‌ی بچینه ناو بابه‌ته‌كه زۆر گرنگه هه‌ردووک ده‌سته‌واژه‌ی (قسط و عدل) بناسێنین:-
قسط = پشك – نصیب - (وه‌رگرتنی به‌شی ته‌واوی ئینسان له‌وه‌ی بۆی دانراوه کە مافی خۆیه‌تی بێ زیاد و كه‌م ... بەبێ ڕه‌چاوكردنی هیچ خاڵێكی كاریگه‌ر... بۆ نموونه له میرات كوڕ و كچی هه‌ژارتر بۆیان نییه زیاتر ببه‌ن، له كوڕ و كچێكی تری ئه‌و مردووه ئه‌گه‌ر ده‌وڵه‌مه‌ندیش بن ).
عدل = دادپه‌روه‌ری (وه‌رگرتنی به‌شی خۆت له هه‌ر شتێك به یه‌كسانی له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی وه‌ك خۆتن، به‌ڵام خاوه‌ن ماڵ ده‌توانێ ڕه‌چاوی بارودۆخی كه‌سێك له ناو ئه‌وانه بكات و جگە به‌شی خۆی هه‌ندێك زیاتری پێبدات، بەو مه‌رجەی كاریگه‌ری له‌سه‌ر به‌شی ئه‌وانیتر دروست نه‌كات).
*بۆ تێگه‌یشتن له بابه‌تی فره‌ژنی گرنگه ئه‌و ڕوونكردنه‌وه‌یه‌ی سه‌ره‌وه له‌سه‌ر قسط و عدل له یادتان بێت.
وه‌ك له سه‌ره‌وه ئاماژه‌مان پێدا كه به‌داخه‌وه هه‌میشه پیاوه‌كانن دێن ته‌فسیری ده‌ق ده‌كه‌ن ... هه‌ڵبه‌ت ئه‌وه‌ش به عه‌قلییه‌ت و غه‌ریزه و به‌رژه‌وه‌ندی نێرینه‌یی ده‌كرێت، بۆیه مێیینه ده‌بێ چاوه‌ڕێ بێت تا بزانێ، چی وه‌كوو به‌زه‌یی و مه‌رحه‌مه‌تێك پێ ده‌به‌خشرێ ...
ئه‌وه‌تا له شه‌ریعه‌تی بێگه‌ردی موحەممەدیش-د.خ- راسته‌ڕێیه‌كی بێ كۆسپیان بۆ تێركردنی دامێنیان دروست كردووه، كه كەلتووری عه‌ره‌ب پێی هه‌رس ده‌كرێت، ئه‌ویش رێدانه به پیاو كه چوار ژنی هه‌بێت، به هه‌ندێك پاساوی زۆر لاواز. ئێستا ئێمه دێین شرۆڤه‌ی ئایه‌ته‌كانی خودا ده‌كه‌ین تا بزانین ئه‌رێ فره‌ژنی هه‌یه؟؟ ئه‌گه‌ر هه‌بێت و هیچ مه‌جالێكی تیا بێت، ئه‌وا چۆنه؟
{ئێمه یه‌كه‌م كه‌س نین ئه‌و باسه شه‌نوكه‌و بكه‌ین به‌ڵام ئه‌وه‌ی ده‌یكه‌ین دید و بۆچوونی خۆمانه کە ده‌شێ پێکابێتان و ده‌شێ نه‌مان پێكابێت}
خودای مه‌زن له سووڕه‌تی (النساء) ئایه‌تی دوودا ده‌فه‌رموێ (وَآتُوا الْيَتَامَى أَمْوَالَهُمْ وَلَا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَى أَمْوَالِكُمْ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا) ماڵ و سامانی هه‌تیوه‌كان بده‌نه‌وه و پیس به پاك مه‌گۆڕنه‌وه و ماڵه‌كانیان تێكه‌ڵ به هی خۆتان مه‌كه‌ن و مه‌یخۆن، چونكه ناڕه‌واییه‌كی گه‌وره‌یه..
ئه‌گه‌ر بچن ته‌ماشایه‌كی ئه‌و ئایه‌تانه بكه‌ن كه باس له هه‌تیو ده‌كات، ئه‌وسا ده‌زانن كه هه‌تیو لای خودا چه‌نده گه‌وره‌یه.
هه‌ر له ئایه‌تی دوای ئه‌وه، واتا ئایه‌تی سێی النساء، كه بۆته لوغز خودا ده‌فه‌رموێ: (وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَى فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا)
ئه‌گه‌ر ترسان له‌وه‌ی نه‌توانن دادپه‌روه‌ری بكه‌ن، له پشكی هه‌تیوان، واتا نه‌تانتوانی پارێزگاری له پشكیان بكه‌ن، ئه‌وا ژنان بخوازن دووان، سیان، چواران و ئه‌گه‌ر ترسان له نێوان ژناندا بە عه‌داڵه‌ت ڕەفتار نه‌كه‌ن ، ئه‌وا ته‌نها یه‌كێك بهێنن یان موڵكی یه‌مین – كه كاتی دابه‌زینی ئه‌و ئایه‌ته هه‌بوو – ئه‌وه باشتره تا تووشی كێشه‌ی زۆری منداڵ و به‌خێوكردنیان نه‌بن.
با به وردی تێرامانێك له‌و ئایه‌ته پیرۆزه بكه‌ین دوور له‌و توراسه‌ی ئاخنراوه‌ته مێشكمان و لامان بۆته(مُسَلَّمَة).
دياره سه‌ره‌تای ئایه‌ته‌كه كه خودا له خه‌می ژیان و به‌شه‌ماڵی هه‌تیواندایه و ئایه‌ته‌كه‌ش به مه‌رجێك ده‌ست پێده‌كات و ده‌فه‌رموێت (وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَى) بەم واتایە کە ئه‌گه‌ر ترسان نه‌توانن ئه‌و دادپه‌روه‌رییه بكه‌ن بۆ هه‌تیوه‌كانی ده‌وروبه‌رتان، به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی به حوكمی خزمایه‌تی و عه‌شیره‌ت و هه‌ر شتێ كه سایه و سێبه‌رتان به‌سه‌ریانه‌وه‌یه... ئه‌وا چیبكه‌ن له‌و حاله‌ته ...( فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ) {{ سه‌ره‌تا با به گرنگترین وشه له‌و رسته‌یه سه‌رنج بده‌ین (طاب) بزانين ئایا ئه‌و وشه‌یه له زمانی عه‌ره‌بی، هه‌رگیز بۆ شه‌هوه‌ت و تێركردنی حه‌ز به‌كارهاتووه؟؟؟ یان هه‌میشه بۆ گه‌وره‌یی و ئه‌خلاقی به‌رز و مه‌ردایه‌تی به‌كار هاتووه}} سه‌یری ئیشتیقاقاتی(دەرهێنراوەکانی) وشه‌كه و ماناكانی بكه‌ن:- طيَّبَ يطيِّب ، تطييبًا ، فهو مُطيِّب ،والمفعول مُطيَّب،،طيَّبَ الكلامَ : حسَّنه، جعله طيِّبًا أو طاهرًا عفيفًا طَيَّبَهُ بِنَفْسِهِ: نَاغَاهُ بِكَلاَمٍ يُوَافِقُهُ، طيَّب خاطرَه: أرضاه، طيَّب الطَّعامَ : جعله لذيذًا طيَّب شرابَ الليمون،، طيَّب الجسمَ: وضَع عليه الطِّيبَ، طيَّب اللهُ روحَه: سكَّنها وأمَّنها طيَّب اللهُ نفسَه على ما ابتلاه به، طيَّب الرجلَ: عالجه ليطيب، عالجه بالطِّيب، طيَّب الله ثراه: دُعاء للمتوفى بأن يغمره الله برحمته، رحمه الله، طَيَّبَ لغريمِه أَو غيرِه نصفَ المال أَو الدَّيْنِ أَو نحوه: أَبرأَهُ منه ووَهَبَه لَه.
طَيِّب: (اسم)؛ نَفْسٌ طَيِّبَةٌ: رَاضِيَةٌ، طَيِّبُ الْخُلُقِ: حَسَنُ الطَّبْعِ، شَرِيفٌ طَيِّبُ العِرْقِ: مِنْ أَصْلٍ شَرِيفٍ، مِنْ سُلاَلَةٍ نَبِيلَةٍ، تَعْرِفُ البَلْدَةُ مُنَاخاً طَيِّباً فِي فَصْلِ الرَّبِيعِ : جَوّاً رَائِعاً رِيحٌ طَيِّبَةٌ،، يَنْتَظِرُ مِنْهُ كَلِمَةً طَيِّبَةً: كَلِمَةً حَسَنَةً، أَتَمَنَّى لَكَ مَقَاماً طَيِّباً بَيْنَ ظُهْرَانَيْنَا: مَقَاماً رَائِعاً بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ : رَائِعَةٌ ، كَثِيرَةُ الْخَيْرِ ، آمِنَةٌ، الطَّيِّبُ: كلُ ما تستلذُهُ الحواسُّ أَو النفس، الطَّيِّبُ: كلُ ما خلا من الأَذى والخَبَث،، الطَّيِّبُ: من تخلَّى عن الرذائل وتحلَّى بالفضائل،، فلانٌ طَيِّبُ الإِزارِ، وطَيِّبُ القلبِ: طاهرُ الباطن، وزَبونٌ طَيِّبٌ: سَهلٌ في معاملته، الطَّيِّبُ من البلادِ ونحوِها: الجيِّدُ التربة، امرأَةً طَيِّبةٌ: حَصَانٌ عفيفة، ونَفْسٌ طييةٌ: راضيةٌ بما قُدِّر لها، وكلمةٌ طيبة: حسنةٌ جيِّدة لا كراهةَ فيها، وبلدةٌ طيبة: كثيرةُ الخير آمنةٌ أَو مأْمونةٌ من الآفات، ومساكنُ طيبة: طاهرة، وتُربةٌ طيبةٌ: جيدة طاهرة تصلح للنبات، وطِعمةٌ طيبة: حلالٌ، وريحٌ طيبة: لَيِّنةٌ، ونكْهة طَيِّبة: ذكيةُ الرائحة لا نَتْنَ فيها، طيِّب الأخلاق: كريم، طَيِّبُ الرَّائِحَةِ: عَطِرُ الرَّائِحَةِ، رَائِحَة طَيِّبَة: أَيْ رَائِحَة عَطِرَة، رَجُلٌ طَيِّبُ النَّفْسِ: صَافِي القَلْبِ صَادِقُ النِّيَّةِ، دَمِثُ الأَخْلاَقِ، طيِّب السّريرة: طيب القلب، صافي النِّيَّة، طيِّب القلب: لا يحقد، مسامح، طيِّب النّفس: كريم، سَمْح.
كه‌واتا خودا كاتێ ده‌فه‌رمووێ(فانكحوا...)، بۆ ئه‌و مه‌رامه به‌رز و مه‌ردایه‌تیه رێی داوه كه تۆ جگه له ژنه‌كه‌ی خۆت ژنی دووه‌م بهێنی، كه دایكه هه‌تیو بێت، تا ئه‌و منداڵه كه‌س ته‌نوانێ غه‌دری لێبكات و ماڵی بخوات و تۆش پاداشتی به‌خێوكردن و په‌روه‌رده‌كه‌ی وه‌ربگرێت. ئه‌گینا بۆی هه‌یه ئه‌و منداڵه تاوانبارێك یان داوێن پیسێكی لێ ده‌ربچێ و ببێته به‌ڵا بۆ كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی. كه‌واته ئه‌و زەماوەند و زه‌واجه مه‌رجداره !!! سه‌یرێكی ئه‌و ئایه‌ته‌ش بكه‌ن كاتێ پرسیار له ڕه‌سوڵی ئه‌كره‌م ده‌كرێت، خودا ده‌فه‌رموێ ئه‌ی محمد بڵێ ئیسلاح بۆیان خێره (..... وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ).
گوتمان ئایه‌ته‌كه به‌مه‌رجی ڕێ به سه‌رپه‌رشتی هه‌تیو ده‌دا دایكه هه‌تیو بهێنی، «تۆ دیمەنەکه له‌به‌ر چاوت بێت، كه كابرایه‌كی له‌خواترس و مه‌رد، نه‌ك شه‌هوه‌تباز و چاوبرسی ده‌بێته سه‌رپه‌رشتیاری چه‌ند هه‌تیوێكی لێقه‌وماو و ژنێكی شكسته‌باڵ، بێگومان ئه‌وانه به كه‌مترین چاودیڕی و سۆز ڕازی ده‌بن. كه ئه‌وه‌ش لای ژنی یه‌كه‌م. كاردانه‌وه‌یه‌كی زۆری نابێت، به تایبه‌تی كه ئه‌و ژنه هاوسه‌ره‌كه‌ی خۆی ده‌ناسێ و ده‌زانێ بۆچی ئه‌و كاره‌ی كردووه و ئه‌گه‌ر پڵه‌ی ئه‌ویش له مه‌ردایه‌تی وه‌ك هاوسه‌ره‌كه‌ی بێت، ئه‌وا ڕازییه و داوای پاداشتیش له خودا ده‌كات»
هه‌ر بۆ ته‌واوكردنی یاسای سه‌رپه‌رشتیكردنی هه‌تیوان، خودای مه‌زن ده‌فه‌رموێ-
(وَابْتَلُوا الْيَتَامَى حَتَّى إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا وَمَنْ كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا)واتا هه‌ركاتێ ئەو هه‌تیوانەی کە له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی ئێوه‌دان گه‌یشتنه ته‌مه‌نی زه‌واج و زانیتان ده‌توانن پارێزگاری سامانه‌كانیان بكه‌ن، بۆیان بگێڕنه‌وه و نه‌كه‌ن به ڕه‌هایی و ده‌ستی كراوه لێی بخۆن... هه‌ر یه‌كێكیش له ئێوه ئه‌گه‌ر ده‌وڵه‌مه‌ند بوو ئه‌وا با نه‌زاهه‌تی خۆی راگرێ و ده‌ست بۆ ئه‌و ماڵه نه‌بات،ئه‌گه‌ر فه‌قیریش بوون، ئه‌وا به‌پێی ناچاری له ماڵه‌كانیان بخۆن...هه‌ر كاتێكیش سامانه‌كانتان بۆ گه‌ڕاندنه‌وه با کەسانێک شاهید بن.
بۆ ته‌واوكردنی یاسای رێپێدانی مه‌رجداریش – واتا هێنانی دایكه هه‌تیو – ده‌بێ سه‌رنجی ئه‌و ئایه‌ته‌ی 127ی هه‌مان سووڕه‌ت بده‌ین، كه باس له هه‌تیوه، باسی كچ و كوڕه‌كانی بێوه‌ژنان ده‌كات(وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا)داوای فه‌توات لێده‌كه‌ن ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خودا سه‌باره‌ت به ژنان، بڵێ خودا ده‌رباره‌یان فه‌تواتان بۆ ده‌دات، له‌وه‌ی به‌سه‌رتانا ده‌خوێنرێته‌وه له كیتاب، ده‌رباره‌ی هه‌تیوه‌كانی ژنه بێوه‌ژنه‌كان. ئه‌وانه‌ی به‌شه‌ماڵی مافی خۆیانیان پێناده‌ن و ده‌تانه‌وێ زه‌واجیان بكه‌ن، هه‌روه‌ها كوڕه هه‌تیوه بێده‌سه‌ڵاته‌كانیشیان. پێویسته ده‌ست هه‌ڵگرن له ئازاردانیان و به (قسط) نه‌سيبه‌كانيان بده‌نێ، هه‌ر كارێكی خێریش ده‌كه‌ن، ئه‌وا خودا پێی ئاگاداره. واتا ده‌سهه‌ڵگرتن له ئازاردان و گێڕانه‌وه‌ی سامانه‌كانیان بۆیان، خێره.
ئێستاش ده‌چینه سه‌ر به‌شێكی تری هه‌مان ئایه‌ت، كه باسی فره‌ژنییه، نه‌ك دایكه هه‌تیو و ده‌فه‌رموێ(فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً) و اتا ئه‌گه‌ر ترسان عه‌داڵه‌ت له نێوان ژنان نه‌كه‌ن، ئه‌وا ته‌نها یه‌ك ژن به‌سه -بیرتان بێت له سه‌ره‌تا عه‌داڵه‌تمان چۆن پێناسە كرد-له شیكرنه‌وه‌ی ئه‌و خاڵه ده‌گه‌ینه ئه‌و تێگه‌یشتنه: پیاو ده‌شێ له ناخه‌وه یه‌كێكی خۆشتر بوێت، به‌ڵام ناشێ دادپه‌روه‌ر نه‌بێت، له دابینكردنی هه‌موو پێداویستیه‌كانی مادی و مه‌عنه‌وی... به‌ڵام له‌وه به‌ده‌ر ئه‌وا هیچ له عه‌داڵه‌ته‌كه كه‌م ناكات. بۆ نموونه ژنێك منداڵه‌كانی زیاترن ئه‌و شوێنی فراوانتری پێویسته، یان منداڵی نه‌خۆشه ئاگادرای زیاتری پێویسته، به‌و مه‌رجه‌ی هیچ له ئه‌ویتر كه‌م نه‌كاته‌وه و... .
هه‌ڵبه‌ته پێویسته ئه‌وه بڵێین كه هێنانی ژنی دووه‌م و سێیه‌م و چواره‌م بۆ هه‌ر هۆكارێك بێت مادام مه‌رجه‌كانی زه‌واجی تێدابوو وه‌ك: ڕەزامه‌ندی هه‌ردوو كه‌س و ماره‌یی و ڕه‌زامه‌ندی كه‌سوكار و هه‌بوونی دوو شاهید، ئه‌وا دامه‌زراوه و كه‌س ناتوانێ بڵێ خوانه‌خواسته زینایه. هه‌روه‌ها خودا نه‌شیفه‌رمووه كه نابێ كه‌سی ژنهێن ژنیتری هه‌بێت. به‌ڵام له‌و زه‌واجه گرنگترین كۆڵه‌که‌ی خوداناسی و یاسای جوانكردنی ژیان كه عه‌داله‌ته وجودی نابێ...كه‌وابێت زه‌واجه‌كه له جیاتی ببێته مایه‌ی خۆشبه‌ختی لێره و له‌و جیهان، ده‌بێته مایه‌ی ماڵوێرانی...
بۆی هه‌یه یه‌كێ بڵێ من ده‌توانم عه‌داڵه‌ت بكه‌م له نێوان هاوسه‌ره‌كانم !!!!!!! به‌ڵام ئه‌وه‌تا خودا وڵامی هه‌مووان ده‌داته‌وه و له ئایه‌تی 129ی النساء ده‌فه‌رموێ(وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ وَإِنْ تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا)واتا ناتوانن عه‌داڵه‌ت له نێوان ژنان مسۆگەر بکەن، هه‌رچه‌ندی هه‌وڵیش بده‌ن، كه‌وایه زۆر به‌لای یه‌كێكیاندا مه‌شكێنه‌وه و ئه‌وه‌یتر وه‌ك هه‌ڵواسراو مەهێڵنه‌وه............
باشه با له خۆمان بپرسین!! ئه‌رێ كه خودای مه‌زن بفه‌رموێ ئه‌گه‌ر ترسان نه‌توانن عه‌داڵه‌ت بكه‌ن ئه‌وا یه‌ك ژن. دواتر هه‌ر خودای (عالم الغيب و الشهادة)به قه‌تعى ده‌فه‌رمووی ناتوانن...كه‌وابێ ده‌بێ ملكه‌چی (فواحدة) بين... به‌و پێیه ژنی دووه‌م و سێیه‌م و چواره‌م هه‌رگیز رێپێدراو نییه و خودا به (فواحدة)دیاری كردووه.
ئه‌گه‌رچی خودای باڵاترین له كۆتایی ئایه‌ته‌كه ده‌زانێ ئه‌و رێنماییه هه‌ر جێبه‌جێ ناكرێ، ده‌فه‌رموێ: ئه‌گه‌ر چاكه‌كار و خۆپارێز بن له زوڵم، ئه‌وا خوداش غه‌فوور و ڕه‌حیمه. واتا خوداش غه‌فوور و ڕه‌حیمه له‌و له رێنمایی ده‌رچوونه، لێتان خۆش دەبێت و ڕه‌حمتان پێ دەكات.
ئه‌وه‌ی جێگای سه‌رنجه له ته‌فسیره كۆنه‌كان (لا تمیلوا كل المیل)به مه‌یلی ناخه‌كی لێكدراوه‌ته‌وه؛ به واتای، نه‌كه‌ن له ناخه‌وه یه‌كێكتان خۆشتر بوێت له‌ویتر...نازانم ئه‌وه چۆن ته‌فسیرێكه، ئاخر ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌كه مه‌یلی قه‌لبی بێت، ژن چۆن هه‌ستی پێده‌كات؟؟ له كاتێ ته‌نها خودا ده‌زانێ ناو دڵه‌كان چی تیایه (يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ) و هەروەها (وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ).
هه‌موو بنه‌مایه‌كیش شازی تێدایه. بۆیه ده‌شێ حاڵه‌ت هه‌بێت، هێنانی ژنی دووه‌م زۆر به پێویست له‌قه‌ڵه‌م بدات... وه‌ك گوتمان ئه‌وه‌ش حاڵه‌ته و هیچ له تۆكمه‌ی یاساكه ناگۆڕێ، چونكه گشتگیر نابێت.
بۆچوونه‌کان