لەم بابەتەدا هەوڵدەدەین گوزەرێكی خێرا بە چەند وێستگەیەك لەژیانی پێغەمبەری خوا(د.خ) بكەین و لەو سۆنگەیەوە هەموو ئەو شێوازو هۆكارە ئەمنیانەی كە لەمیانەی هەنگاوەكان و تێپەڕاندنی قۆناغەكاندا رە چاویكردوون نیشان بكەین، بۆ ئەوەی ئێمەش بتوانین پێبەپێی ئەو پێشەوا بەرێزەمان لە كاری ئیسلامیماندا هەنگاو بنێین و لە پێناو پاراستنی كارو زامنكردنی ئامانجەكانمان لایەنی پارێزكاری و قایمكاریمان زیاترو باشتر تۆكمەتر بكەین . ماڵی ئەڕقەمی كوڕی ئەڕقەم:
دیارە گەشت و سەیران یەكێكە لەو ڕێگایانەی كە مرۆڤ لێیەوە دەگاتە ناسینی بوونەر و دروستكراوەكانی خوا, لەوێشەوە بەدیهێنەری مەزن و تاقانە دەناسێت , هەر بۆیەش پەروەردگار ڕێنماییمان دەكات بە گەران و گەیشت و سەیران تا لە بوونەر و دروستكراوەكانی خوا ووردبینەوە و تێڕامێنین ( قل سیروا فی الأرض فنظروا .... ) وەك هەر شتێكی تر گەشت و سەیرانیش ئاداب و ڕێ و شوێنی خۆی هەیە كە پێویستە مرۆڤی موسوڵمان جێ بە جێیان بكات , تا دونیای نەكاتە قوربانی ئاخیرەت و زەرەرمەندی هەردوو دونیا نەبێت , لەو ئادابانەش :
1. به بۆنه‌ی کاره‌ساتی بۆمبارانی کیمیایی شاری هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید، شاعیر و ئه‌دیبی کورد، جه‌ماڵ حه‌بیب الله "بێدار"، کۆمه‌ڵه هۆنراوه‌یه‌کی له ژێر ناونیشانی "ناڵه‌ی هه‌ڵه‌بجه" له ساڵی 1368 هه‌تاویدا بڵاو کرده‌وه. له سه‌ر داوای کاک جه‌مال، پێشه‌کیه‌کم بۆ نووسی. ئه توانم بڵێم ده‌رده دڵێ بوو، به بۆنه‌ی ئه‌و کاره‌ساته دڵ‌ته‌زێنه‌وه – وه‌ک پێشه‌کی نووسیم-.
ئوم سوله‌یم كێیه؟
موسڵمانان بۆ کوشتار و خوێنڕشتن له‌شکه‌رکێشيان نه‌کردوه،چون ئامانجی ئه‌وان په‌ره پێدانی دينی يه‌کتاپه‌ره‌ستی و بڵاوکردنه‌وه‌ی سوڵح،دادپه‌روه‌ری و نه‌رم و نيانی بوو. له قورئانی که‌ريم و ياسا شه‌ڕعييه‌كان به که‌می ڕسته‌ی«اقتلوهم :ئه‌وان بکوژن» هاتووه، به‌ڵام وشه‌ی«قاتلوهم » زۆر به کار هاتووه .
عەبدولڕەحمان پیرانی ساڵی ١٩٥٤ لە شارۆچکەی رەوانسەری پارێزگای کرماشان لەدایک بووە. ساڵی ١٩٩٣ بەکالریۆسی زانستە شەرعییەکانی لە زانکۆی تاران وەرگرتووە. ساڵی ١٩٩٧ بەکالریۆسی یاسای لە زانکۆی تاران وەرگرتووە. ساڵی ٢٠٠٣ ماستەری یاسای دەستووری لە زانکۆی نیلەین "النیلین" لە سودان وەرگرتووە. لە هەمان زانکۆ دکتۆرای لە یاسا نێودەوڵەتییەکان وەرگرتووە. ساڵی ١٩٩١ بە ئەمینداری گشتی جەماعەتی دەعوەت و ئیسڵاحی ئێران هەڵبژێردراوە. لە کۆنگرەی ساڵەکانی ٢٠٠١ و ٢٠٠٦ی جەماعەتی دەعوەت و ئیسڵاح، سەرلەنوێ وەک ئەمینداری گشتی ئەو حیزبە دەنگی زۆرینەی هێناوەتەوە و لە پۆستەکەی خۆی بەردەوام بووە.
ناسنامه ناوی عه‌بدوڵڵا کوڕی زوبه‌یری کوڕی عه‌وام، که پێیان ده‌کوت ئه‌بوو خوبه‌یبی قوڕه‌یشی ئه‌سه‌دی، یه‌كه‌م مناڵ له موهاجیران بوو که پاش هیجره‌ت له شاری مه‌دینه‌ی له دایکبوو. باوکی زوبه‌یری کوڕی عه‌وامه که ناسناوی حه‌واری (یارو و یاوه‌ر)ی ڕه‌سووڵی خوا (د.خ) به ده‌ستهێناوه و کوڕه پوری پێغه‌مبه‌ری ئازیزه.
به‌خشنده‌و لێبورده‌یی خوای په‌روه‌ردگاربۆئه‌وکه‌سانه‌ی قه‌ڕز به‌خه‌ڵك ده‌ده‌ن. عَنْ حُذَيْفَةَ (ڕه‌زای خوای لێبێت) قَالَ قَالَ: رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله‌علیه‌وسلم) «تَلَقَّتِ الْمَلاَئِكَةُ رُوحَ رَجُلٍ مِمَّنْ كَانَ قَبْلَكُمْ، فَقَالُوا: أَعَمِلْتَ مِنَ الْخَيْرِ شَيْئًا قَالَ: لاَ قَالُوا: تَذَكَّرْ.
نیمه‌ڕۆی ڕۆژی یه‌کشه‌ممه 17ی جۆزه‌ردان، ئه‌حمه‌دی قازی، نووسه‌ر، ڕۆژنامه‌وان، لێکۆڵه‌ر و وه‌رگێڕی کورد له نه‌خۆشخانه‌ی ئازادی تاران به‌ھۆی نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌وه کۆچی دوایی کرد. ئه‌حمه‌دی قازی ساڵی 1315ی ھه‌تاوی له شاری مەھاباد له دایکبوو و له زانکۆی تاران له به‌شی زمان و ئه‌ده‌بیاتی ئینگلیسی لیسانسی وه‌رگرت و دوای کۆچی مامۆستا ھێمن موکریانی له ساڵی 1365، بۆ ماوه‌ی 20 ساڵ بووه سه‌رده‌بیری گۆڤاری «سروه» و له ماوه‌ی ژیانی ئه‌ده‌بی خۆیدا، چه‌ن شاکاری ئه‌ده‌بی جیھان وه‌ک «دۆن کیشۆت» و «گیل گه‌مێش»ی وه‌رگێڕایه‌وه سه‌ر زمانی کوردی.
پێغه‌مبه‌ر(صلی الله علیه وسلم) چه‌ند نيشانه‌يه‌كى بۆ ڕوون كردووينه‌ته‌وه كه به نيشانه‌ى عاقيبه‌ت خێرى داوه‌ته قه‌ڵه‌م و ئه‌گه‌ر به هه‌ر موسوڵمانێكه‌وه بينرا هيوا وايه كه ئه‌و موسوڵمانه به‌هه‌شتى بێت، وه له دنيادا ده‌رده‌چێت به‌و نيشانانه ده‌زانرێت كه ئه‌وه به‌هه‌شتى يه، سه‌ره‌تا پێغه‌مبه‌ر(صلی الله علیه وسلم) پێمان ڕاده‌گه‌يه‌نێت كه كۆتايى كاره‌كانمان گرنگه لاى خواى گه‌وره، وه‌كو پێغه‌مبه‌ر(صلی الله علیه وسلم) ده‌فه‌رمووێت : «إنما الأعمال «بخواتيمها» كالوعاء إذا طاب أسفله طاب أعلاهُ» «وإذا فسد أسفله فسد أعلاه»(1).
کۆپی ڕایت 1401 په‌یامی ئیسلاح. ھەموو مافێکی ئەم ماڵپەڕە، پارێزراوە. ئامادەکردن و په‌ره‌پێدان لەلایەن شەریکەی بەرنامەنووسی رووپەل