حمد و ستایش خدایی را سزد که بر ما با خلق زمان‌های مبارک و اوقات خیر و پرفضیلت منت گذاشت و درود و سلام بر پیشوای رسولان و اسوه‌ی متقیان که فرموده است: «بورک لامتی فی بکور‌ها»؛ خیر و برکت امتم در سحرخیزی نهفته است. و درود و سلام بر خاندان و یاران راستینش باد. خدای عزّ وجلّ بعضی از زمان‌ها را مبارک و بعضی از اماکن را، مانند مکه‌ی مکرمه، مدینه‌ی منوره، بیت‌المقدس، مساجد و ... را مبارک و باعث خیر و برکت و مکان رحمتهای خویش قرار داده است. و بعضی از زمان‌ها را نیز مایه‌ی خیر و برکت قرار داده است، مانند روز جمعه، ماه مبارک رمضان، روزه‌ی روز عرفه و ... و همچنین فضیلت بخشیدن به دهه‌ی اول ماه ذی الحجه و فضیلت بخشیدن به شبهای قدر که عبادت یک شب در آن با عبادت هزار ماه برابری می‌کند. نیز بهره گرفتن از وقت سحر، وقت نزول رحمتهای الهی است، نماز، دعا، تلاوت قرآن و استغفار در آن، از افضل اعمال و زمان اجابت دعاست. بنابراین استفاده از زمانهای مبارک و از مکانهای مقدس بهترین فرصت برای استقبال از رحمت و مغفرت الهی است. ضروری می‌نماید که در این ایام، خویشتن را در معرض وزش رحمتهای الهی قرار دهیم. تا مشمول رحمت و مغفرت او قرار بگیریم. بنابراین مغتنم شمردن ایام و ماههای خیر و برکت و بهره گرفتن از خیرات و برکاتی که در آن بیان شده است، کار والاهمتان است. چون شب و روز با سرعت تمام و به صورت متناوب و بدون اندک وقفه‌ای در حال سیر‌اند. و شب و روزی که سپری می‌شود در واقع آن، از عمر انسان کاسته می‌شود. چه زیباست که آن را در راستای عبودیت باری تعالی سپری کنیم. و چه زیباست که اعمال صالح را در اوقات شریف به پیشگاه الله به نمایش بگذاریم، چراکه‌ عمر انسان کوتاه است. چنانکه رسول الله (ص) فرموده است که عمر امت من از شصت تا هفتاد سالگی است. (روایت از امام ترمذی) و از اوقات مبارکی که لازم است انسان مسلمان برای خیزش در زندگی خویش بهره جوید و وضعیت موجود خویش را به وضعیت مطلوب برساند و آن را سببی از اسباب قربت الی الله قرار دهد و از آن بهره‌جویی مثبت کند و آن را نقطه‌ی عطفی در مسیر زندگی خویش قرار دهد. آن بهره بر گرفتن از ایام دهگانه‌ی ذی‌الحجه است. که الله –عزّ وجلّ- درباره‌ی آن فرموده است: « وَالْفَجْرِ ﴿١﴾ وَلَيَالٍ عَشْرٍ» (فجر: ۱ـ۲) سوگند به صبح و به شبهای دهگانه، ابن کثیر گفته است که مراد از آن دهه‌ی اول از ماه ذی الحجه است. نیز الله -عز وجل- فرموده است: «وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّـهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ » (حج: ۲۸)  ابن عباس گفته است که مراد از آن، دهه‌ی اول ذی الحجه است. رسول الله (ص) فرموده است: هیچ ایامی نیست که عمل صالح در آن نزد الله از این ایام محبوب‌تر باشد، یعنی عبادت و انجام اعمال صالح، از قبیل نماز، صدقه، حج، تلاوت قرآن، ذکر و ... صحابه -رضی الله عنهم- عرض کردند: ‌ای رسول الله (ص) از جهاد در راه الله نیز بهتر می‌باشد؟ فرمود: جهاد فی سبیل الله هم آن اندازه به نزد الله محبوب نمی‌باشد. (روایت از امام بخاری) «بنا براین، اعمال صالح نماز، روزه، صدقه، ذکر، تکبیر، تلاوت قرآن، خوشرفتاری با پدر و مادر، و برقراری صله‌ی رحم، و نیکویی با مردم و خوش همسایگی، و سایر اعمال شایسته که لازم است مسلمان با آن آراسته شود، شاید کسی بپرسد که چگونه این ایام، ایام ذی الحجه، راهی برای تجدید حیات و باعث ترفیع درجات ما می‌شود؟ در پاسخ باید گفت که چه بسا یک جمله‌ای سبب ساختن یک نسلی از امت اسلامی و یا باعث هدایت او شود که الله -عز وجل- اثر جاودانه و یا پیروزی نزدیک و یا مجد و عظمتی پایدار را به‌ دستان او رقم زند. بنابراین این ایام مبارک را با انجام دادن موارد زیر به ثمر بنشانیم: 

۱ـ با عادت دادن نفس برگزاری نماز در مسجد در وقت معین آن با جماعت، شرایط هرچه که باشد. لذا تا حد امکان نباید از آن کوتاهی و غفلت کرد. چون نماز روشنایی و هدایت است. بلکه آن تغذیه‌ی روحی‌ای است که در شبانه‌روز پنج بار از آن برای تقویت ایمانی و معنویات خویش بهره می‌جوید.

 ۲ـ تجدید توبه به پیشگاه الله -عز وجل- و صلح و آشتی با ذات کبریایی‌اش، چون تنها او اشتباهات و گناهان بندگان را می‌بخشد و مغفرت و بخشش خویش را شاملشان می‌گرداند، چون صفت او غفار و غفور است. و بدیهای بندگان را با عفو و مغفرت شستشو می‌دهد و بدی‌ها را تبدیل به نیکی‌ها می‌کند. چنانکه فرموده است: « وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّيْلِ ۚ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ» (هود: ۱۱۴) در دو طرف روز (که وقت نماز صبح و عصر است) و در اوائل شب (که وقت نماز مغرب و عشاء است) چنان که باید نماز را به جای آورید. بیگمان نیکیها (و از جمله نمازهای پنجگانه) بدیها را از میان می‌برد. نیز فرموده است: « وَتُوبُوا إِلَى اللَّـهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (النور: ٣١)   ای مؤمنان! همگی به سوی خدا برگردید (و از مخالفتهائی که در برابر فرمان خدا داشته‌اید توبه کنید) تا رستگار شوید.

 3ـ حرص‌ورزی بر مشارکت در مجالس علم که در مساجد و ... برگزار می‌شود. چون علم نور و بصیرت است. رسول الله (ص) فرموده است: هرکس راهی را بپیماید و در آن علمی بجوید، الله –عزّ وجلّ- راه رسیدن او را به بهشت آسان خواهد کرد.

 ۴ـ همه‌ی امور خویش را با نیت عبادت قرار دهد که بوسیله آن به الله تقرب جوید، و با آن کار درست خویش و معاملات صادقانه خود، جان خویش را از لقمه‌ی حرام نجات بدهد. و خویشتن را پلی برای رونق بخشیدن و به جریان انداختن معاملات سایر مسلمانان و غیر مسلمانان قرار دهد. رسول الله (ص) فرموده است: «کل معروف صدقة» (بخاری) هر کار خیری گونه‌ای صدقه محسوب می‌شود. 

۵ـ در این ایام نفس خویش را از عادتهای بد برهاند و بر انس گرفتن با عادتهای نیک عادت دهد. که این مورد با التزام به سنت و سیرت رسول الله (ص) و پیاده کردن آن در زندگی امکانپذیر خواهد بود. لذا پیوسته تلاش کند تا ابعاد مثبت و جوانب منفی را در زندگی خویش شناسایی کرده و آنگاه بر نقاط قوت در وجود خویش پی خواهد برد. وقتی که آن را شناخت و قوت آن را کشف کرد آن را تقویت و حفظ کند و برای ارتقای آن در زندگی خویش تلاش کند. همچنین تلاش کند تا بر نقاط ضعف در وجود خویش آگاه شود و آن را درمان کرده و از آن دوری نماید.

۶ـ سعی کند که نفس خویش را در اوقات فراغت و در اثنای رانندگی و در زمان انتظار چراغ قرمز و ... به کثرت لا اله الا الله، الحمدلله، سبحان الله، و الله اکبر، و استغفر الله، گفتن. و به کثرت «لا حول ولا قوة الا بالله». و گفتن: «حسبی الله علیه توکلت وهو رب العرش العظیم» عادت دهد و آن را فراموش نکند. و نفس خویش را بر آن عادت دهد. رسول الله (ص) فرموده است: هیچ ایامی گرانقدر‌تر و هیچ عملی محبوب‌تر در آن به نزد الله از این ایام دهگانه‌ی ذی الحجه نیست، پس در آن، تهلیل، تکبیر و الحمد لله را به کثرت بگویید. (روایت از طبرانی در المعجم الکبیر)

۷ـ عزم راسخ بر ادای حج بیت الله الحرام کند، چه حج فرض و چه عمره. این برای کسی است توان رفتن به آن را دارد. زیرا رسول الله (ص) فرموده است: برای حج گزاردن بشتابید، چون هیچ کدام از شما نمی‌داند (در آینده) برایش چه پیش خواهد آمد. (روایت از امام احمد)

۸ـ عادت دادن نفس بر حب صدقه، احسان و نیکوکاری و پیوند صله‌ی رحم، و مواظب باشد که خویشتن را از جایزه خدای رحمان در روز قیامت محروم نسازد. رسول الله (ص) فرموده است: هفت گروهند که الله عزّ وجلّ آنان را در روزی که هیچ سایه‌ای جز سایه الله نیست (زیر عرش خویش) سایه می‌دهد. یکی از آنان مردی است که صدقه‌ای داده است و آن را چنان مخفی کرده است که دست چپش ندانسته که دست راست چه قدر و چه چیزی را صدقه کرده است.

۹ـ همیشه نفس خویش را بر کسب موفقیت تمرین دهد و هیچ روزی سپری نشود مگر آنکه در آن برای خویشتن کاری نیک و مثبت انجام داده باشد، و سعی کند که کارهای خویش را در آن با موفقیت به اتمام برساند، و یا برای دوستان و خویشاندان خود کار خیری انجام داده باشد. و هیچ روزی را بدون انجام کار خیری سپری نکند، گرچه آن تلاوت ده آیه از قرآن کریم باشد. و یا در آن کتاب مفیدی را مطالعه کند، و یا کار و فعالیت خویش را توسعه دهد. و یا در روابط اجتماعی خویش موفقیتی جدید کسب کرده باشد. امام حسن بصری گفته است: هرگاه کسی را دیدی که در بدست آوردن زرق و برق دنیا با تو رقابت می‌کند، تو با او در بدست آوردن آخرت به رقابت بپرداز. 

۱۰ـ بر روزه‌داری روز عرفه حریص باشد، چون از رسول الله (ص) روایت شده است: با روزه‌داری روز عرفه به نزد الله احتساب کن که آن گناهان سال پیش و سال بعدش را از بین می‌برد. (روایت از مسلم) شاید سر برتری دهه‌ی اول ماه ذی الحجه بر سایر ایام سال، به‌ خاطر اجتماع اصول عبادات در آن می‌باشد. مانند نماز، روزه، صدقه، حج و... است که این عبادات در سایر سال یکجا جمع نمی‌شوند، همانگونه که ابن حجر گفته است. علما گفته‌اند که: ایام دهگانه‌ی اول ذی الحجه، بهترین ایام این ماه هستند، و شبهای دهگانه‌ی اخیر ماه مبارک رمضان بهترین شب‌ها (شبهای قدر) هستند. برادر مسلمان، برای به غنیمت گرفتن ساعات و لحظات و محافظت بر آن مبادرت کن و ذره‌ای کوتاهی مکن. و بر انجام اعمال صالح در این ایام مبارک حریص باش که این حرص، در واقع شتافتن فراسوی خیر و نشانه‌ی تقواست. الله –عزّ وجلّ- فرموده است: «وَمَن يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّـهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ» (حج: ۳۲) و هر کس مراسم و برنامه‌های الهی را بزرگ دارد (و از جمله مناسک حجّ را گرامی‌شمارد)، بی‌گمان بزرگداشت آنها نشانه‌ی پرهیزگاری دلها (و خوف و هراس از خدا) است.