محمود فاضلی وزارت امور خارجه امریکا در گزارش سال ۲۰۲۰ خود مدعی نقض آزادیهای مذهبی در ترکیه به‌ویژه علیه مسیحیان ارتدوکس یونانی شد. موضع امریکا در این زمینه با واکنش تند مقامات ترکیه روبه رو شد. به باور آنکارا، بخشی از این گزارش درباره ترکیه غیرشفاف و جانبدارانه تهیه شده و این گزارش مستند بر هیچ حقایقی نیست و تلاشهای آنکارا در راستای تقویت آزادی دینی در کشور را نادیده می‌گیرد. در جامعه ترکیه همه مردم از ادیان مختلف در صلح و همدلی زندگی می کنند و دولت ترکیه اقدامات ملموسی را برای تقویت آزادی دینی به کار گرفته است. ترکیه همواره از یک ساختار اجتماعی برخوردار بوده است که پیروان ادیان مختلف در آن درکنار همدیگر زندگی مسالمت آمیز دارند. ترکیه جهت پیشبرد آزادی های مذهبی و عبادت تمام شهروندان خود گام های موثری برداشته و «برنامه اجرایی حقوق بشر» که در ۲ آوریل ۲۰۲۱ به عموم اعلام شده است، از این قبیل است. ترکیه از اراده قاطعه و راسخ در جهت حفظ آزادی های مذهبی و عبادت تمام شهروندان خود برخوردار بوده و در آینده نیز چنین خواهد بود. ترکیه همیشه دارای ساختار مشترکی بوده که در آن افراد با اعتقادات مختلف در صلح زندگی می کنند. دولت ترکیه اقدامات ملموسی را برای ارتقای بیشتر آزادی مذهبی انجام داده است. ادعای امریکا در حالی مطرح می شود که یونان به عنوان همسایه ترکیه در سال های گذشته مساجد مسلمانان در این کشور را بسته است که همین امر بارها مورد اعتراض اردوغان واقع شده است. به گفته او، دولت یونان تمام مساجد را در پایتخت این کشور تخریب کرده و حتی یک مسجد هم در آتن باقی نمانده است. مساجد و اماکن نمادین ترکیه در جاهایی که مجبور شدیم یک قرن قبل آنها را ترک کنیم، در مدت زمان کوتاهی نابود شدند. تنش های دیپلماتیک بین یونان و ترکیه پس از انتقاد آتن از برگزاری مراسم قرائت قرآن در مسجد «ایاصوفیه» واقع در استانبول شدت گرفت. آتن مدعی است برگزاری مراسم های مذهبی در مسجد ایاصوفیه که در سال ۱۴۸۳ ساخته شده، با کنوانسیون «یونسکو» مبنی بر حفاظت از اماکن تاریخی در تناقض است. در سال های اخیر امریکا بارها به بدرفتاری های پلیس ترکیه در زندان و نقض حق دادرسی عادلانه با اعمال توقیف و بازداشت خودسرانه، اعمال فشار بر احزاب مخالف، عدم استقلال قوه قضاییه، محدود کردن آزادی ها و ارتکاب جنایت هایی در حق مخالفان و حقوقدانان و مهاجران اشاره شده است. در این گزارش اقدامات ترکیه در مناطق کردنشین شمال سوریه در مقابله با پ ک ک، هدف قرار دادن روستاییان و غیرنظامیان در سوریه و عراق، مرگ غیرنظامیان در جنگ علیه پ ک ک، ناپدید شدن شهروندان، بازداشت های خودسرانه و بدرفتاری ها، مرگ غیرنظامیان در جنگ علیه پ ک ک، ناپدید شدن بسیاری از شهروندان، بازداشت های خودسرانه، شکنجه و بدرفتاری ها و مداخله دولت و اخراج ۷ هزار دانشگاهی از مواردی است که امریکا به آنها اشاره می کند. آنکارا به سیاست امریکا در رابطه با فتح الله گولن به شدت معترض است. ترکیه اعتقاد دارد امریکا همیشه «فرقه» گولن را به عنوان «جنبش» معرفی کرده اما این فرقه، صدها شهروند را به شهادت رسانده و به دموکراسی ترکیه حمله کرده. آنکارا، بارها از واشنگتن خواسته که یا گولن را به ترکیه بازگرداند یا او را به یک کشور آفریقایی بفرستد. فعالیت گروه گولن و برخورد تند با افراد و نهادهای وابسته به او، از دید ترکیه مقابله با تهدیدات ضدامنیتی است اما امریکا، آن را نقض دموکراسی می داند. ترکیه با توجه به تعادل بین امنیت و حقوق و آزادی های انسان ها، به مبارزه با سازمان های تروریستی پ ک ک، گولن و داعش ادامه می دهد. مبارزه با گروه های گولن و پ ک ک/ی پ گ برای ترکیه مساله امنیت ملی است. از زمان کودتا مبارزه با گروه گولن در خارج از کشور یکی از مهم ترین برنامه سیاست خارجی ترکیه بوده است. آنکارا مدعی است شبکه گولن با سرمایه های چند صد میلیارد دلاری با رخنه در تشکیلات قضایی، نظامی، آموزشی و ارکان دولتی نه تنها در امریکا بلکه در کشورهای دیگر نیز از نفوذ بالایی برخوردار است و لابی های فراوانی برای محافظت از این شبکه فعالیت می کنند. بخشی از شبکه های جاسوسی سیا و دیگر ارکان اطلاعاتی امریکا و ناتو نیز با گروه گولن در فعالیت هستند. اگرچه ارتباط ژنرال های مغز متفکر کودتای نافرجام ۱۵ و ۱۶ جولای ۲۰۱۶ (۲۵ تیر ماه ۱۳۹۵) ترکیه لو رفته است اما واشنگتن حاضر نیست شبکه گولن را به عنوان مصداقی از یک گروه تروریستی معرفی کند. ترکیه مدعی است که گولن این کودتا را سازماندهی کرده است. به گفته امریکا، گروه گولن فعالیت آموزشی و فرهنگی دارد و اثری از فعالیت تروریستی مسلحانه توسط اعضای آن دیده نشده است. پس از این کودتای نافرجام بیش از۶۰ هزار پلیس و سرباز و ۱۲۵ هزار کارمند دولتی از کار برکنار یا به حالت تعلیق درآمدند، یک سوم کل نیروهای وزارت دادگستری برکنار شدند، بیش از ۹۴ هزار شهروند بازداشت یا دستگیر و بیش از ۱۵۰۰ نهاد مردمی و اجتماعی نیز به اتهام ارتباط با تروریسم، تعطیل شدند. ۱۱۹ گروه رسانه ای شامل ۵۳ روزنامه، ۲۰ مجله، ۱۶ کانال تلویزیونی، ۲۴ ایستگاه رادیویی و شش خبرگزاری بدون حکم دادگاه و صرفا با حکم وزارت کشور تعطیل شدند. طبق آماری که وزیر کشور ترکیه در مراسم چهارمین سالگرد شکست کودتاچیان ارائه داد تاکنون ۲۸۲۷۹۰ به دلیل ارتباط با کودتا بازداشت شدند که ۹۴۹۷۵ نفر از آنها با حکم دادگاه به زندان رفتند. اردوغان اعتقاد دارد با اقدامات داخلی خود دست گولن را که با دروغ، ریا و تقیه پرورش یافته قطع کرده و پس از این نیز ملت ترکیه هرگز اجازه نخواهد داد که کشور بازیچه و مستعمره این گروه تروریستی شود.