سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

مسأله امر به معروف و نهی از منکر از جهات گوناگون در منظومه معرفتی اسلام بحث مهمّی است. این مسأله از یکسو به گونه‌ای دنیای اندیشه اسلام را از فضاهای دیگر مانند تفکّر لیبرال تا اندازه‌ای جدا کرده است؛ و از سوی دیگر تلقّی‌های گوناگون از آن در جهان اسلام هم از آغاز تا کنون شکاف‌ها و دسته‌بندی‌هایی را به وجود آورده است. برای رعایت اختصار به دو مورد اشاره می‌کنم.

پیش‌تر در مقاله «مسجد، مؤسّسه‌ای دولتی یا سازمانی مردم نهاد» به حق بر عبادت آزادانه اشاره کرده بودم. [نک: کتاب نیایش، ش۳۲، ص۱۱۵-۱۲۰] در این نوشتار جنبه‌هایی از این مفهوم را به اختصار واکاوی می‌کنم. 

۱. از ویژگی‌های دوران مدرن نگاه «حق مدارانه» به موضوعات گوناگون است. در دوران گذشته نگاه غالب به مسائل اجتماعی، نگاه «تکلیف مدار» و «مسوولیت محور» بوده است. بویژه در حال و هوای گفتمان دینی، نگاه مسوولیت مدار بر نگاه «حق مدار» غالب بوده و هست؛