سعادت در زندگی زناشویی بستگی به همدلی و همراهی زوجین (زن و شوهر) دارد؛ هر اندازه جهد و تلاش برای آن بیشتر باشد، حلاوت شهد آن نیز بیشتر است. بسیاری از مردم می‌پرسند این خوشبختی را چگونه به خانه‌های خود بیاوریم.
شکی نیست که مسئولیت کسب این سعادت بر دوش زوج است؛ پس بر زوجین لازم است که با همدیگر محبت و علاقه داشته باشند. منظور از محبت، احساسی نیست که گاهی زیاد و گاهی کم شود، بلکه مراد از آن توافق روحی و احساس عاطفی پاک بین زن و شوهر است. خانهای که در آن سعادت وجود دارد تنها به این محبت اکتفا نمی‌کند، بلکه روح تسامح میان این زوج وجود دارد که آن هم به‌وجود نمی‌آید مگر با تبادل حُسن ظن و اعتماد متقابل.
تعاون و همکاری نیز از عوامل مهم در ایجاد خانهای سعادتمند است. این تعاون ممکن است معنوی یا مادی باشد. اگر بخواهیم مثالی برای تعاون معنوی بزنیم؛ می‌توان حُسن استعداد زوج برای رفع و حل مشکلات خانواده را نام برد. زیرا یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که ممکن است بین زن و شوهر به‌وجود بیاید، عدم اتفاق و نبود همکاری و تعاون در مشکلات با یکدیگر و یا عدم رعایت حقوق شریک زندگی است.
یکی دیگر از عوامل وجود سعادت در زندگی مشترک، عفت، پاکدامنی و تقواست که محور زندگی سعادتمند و اصل هر خیر و برکت در شئون انسان است. از عالمی منقول است فرمود: بزرگ‌ترین جمله‌ای که با آن می‌توان زوجی را که تازه ازدواج کرده‌اند، نصیحت‌کنم این است: «آتشی وجود ندارد که نتوان با فنجانی کوچک از آب در اوایل شعله‌ور شدنش آن را خاموش کرد». علت اصلی اکثر اختلافاتی که منتهی به طلاق می‌شوند، مواردی بسیار کم‌اهمیت و سطحی بوده‌اند که به‌صورت تدریجی به مشکلی بزرگی تبدیل شده‌اند. مسئولیت سعادتمند کردن خانواده بر عهده‌ی والدین است و بسیاری از مواردی که این خانه‌ی سعادت زوجین را ویران می‌کند، زبانی تند و سوزنده، طبعی عصبی و شعله‌ور است که هرلحظه آماده‌ی جنگ و درگیری است.
۳۰ توصیه‌ی مهم برای سهولت رسیدن به سعادت در خانواده
۱. به همسر خود اهانت نکنید؛ چراکه هر اهانتی که متوجه او شود، در قلبش رسوخ می‌کند. خطرناک‌ترین و تأثیرگذارترین اهانت‌ها این است که به سبب کار اشتباهی که کرده او را سرزنش کنید یا به والدینش توهین شود. همچنین اگر این توهین متوجه آبروی او شود، بسیار شکننده خواهد بود؛
۲. اگر با همسر خود رفتاری نیک داشته باشید، قطعاً او نیز رفتار نیک و پسندیده‌ای خواهد داشت. برخورد نیک در رفتار و گفتار بیشترین تأثیر را دارد و به‌سبب رفتار نیک شما گمان می‌کند او را بر خود مقدّم می‌دانید و برای به سعادت رسیدن او حریص هستید. اگر مریض شد تا جایی که می‌توانید به او کمک کنید تا سلامتی‌اش را بازیابد. این رفتار نیکو در مردها بسیار ضروری است مخصوصاً زمانی که همسرش در مریضی ماهیانه (قاعدگی) به‌سر می‌برد. در این دورانِ چندروزه زنان بیشتر از هر وقت دیگر به توجه و محبت احتیاج دارند؛
۳. باید بدانید که همسرتان دوست دارد کنار او بنشینید و در هر مورد و مشکلی که باشد با او صحبت و درد و دل کنید. هنگام بازگشت از کار با چهره‌ای عبوس، خسته و یا ساکت و کم‌حرف وارد خانه نشوید! چون این‌گونه رفتارها در ذهن همسرتان سبب نگرانی و شک و شبهه می‌شود؛
۴. تخصص، كار و شغل شخصی خود را به همسرتان تحمیل نکنید؛ به‌عنوان مثال اگر شما در دانشگاه به تدریس علوم فلکی و… مشغول هستید، نباید انتظار داشته باشید همسرتان نیز چنین اهتمامی به این نوع مطالعات داشته باشد؛
۵. در زندگی روراست و یک‌جهت باشید تا شریک زندگی شما نیز چنین باشد و از خوگرفتن به اخلاقی که شایسته‌ی شما نیست پرهیز کنید. این یک‌جهتی را در منزل، محل کار و جاهای دیگر حفظ کنید؛
۶. هرگز غیرت همسرتان را برنینگیزید! مثلاً پیش او از یک زن دیگر تعریف نکنید یا او را هرگز با زنی دیگر مقایسه نکنید؛ چون این‌گونه رفتارها مودّت و محبت میان زوج را به‌نوعی نگرانی، اضطراب و شک و شبهه تبدیل می‌کند و سبب تضعیف بنیان خانواده می‌شود؛
۷. عیب‌های همسرتان را مستقیماً بیان نکنید، بلکه سعی کنید خطاها و عیب‌های او را کم‌کم از بین ببرید؛ اما هرگز از آنها سخن نگویید، به‌ویژه نزد دیگران؛
۸. سلوک و روش خود را تعدیل و منطقی کنید و همسرتان را به عادت‌ها و رفتارهایی که خود دارید مجبور نکنید. همچنین از برانگیختن خشم و عصبانیت همسرتان بپرهیزید، حتی زمانی که شاد و خوشحال هستید؛
۹. صفات حمیده و نیکوی همسرتان را در وجود خود بیاورید و از او یاد بگیرید. چه بسیار مردانی بوده‌اند که از همسران‌شان به سبب التزامی که به اخلاق و رفتار دینی داشتند، ایمان و تقوای‌شان قوی‌تر شده و به مقام والايي (هم در مسیر بندگی و هم در کار و زندگی دنیوی) رسيده‌اند؛
۱۰. آرام و خونسرد باشید و همیشه آرامش خود را حفظ کنید. از عصبانیت به‌شدت دوری کنید؛ زیرا خشم و غضب، اساس هر دشمنی و غضب متقابل است. اگر همسرتان اشتباهی کرد عذرش را بپذیرید و او را ببخشید. مبادا شبی سر به بالین بگذارید درحالی‌که همسرتان (به سبب عصبانیت شما) ناراحت و گریان باشد! آگاه باشید که علت این عصبانیت ارزش آن را ندارد که اختلالی در زندگی آرام و دل‌نواز شما ایجاد کند. در هنگام عصبانیت از شرّ شیطان به خداوند متعال پناه ببرید تا خشم‌تان فروکش کند. متوجه باشید که روابط محبت‌آمیزی که میان شما و همسرتان وجود دارد نباید با یک لحظه عصبانیت از بین برود؛
۱۱. به همسرتان اعتماد کنید و او را به چشم خدمتگزاری که ملزم به انجام اوامر شماست منگرید! در هر موردی با او مشورت کنید، استقلال فکری و کیانی به او بدهید و با او به نیکی سخن بگویید. در مشورت‌ها سعی کنید نظراتش را (اگر صحیح و درست بود) قبول کنید و انجام دهید و با این کار به او اعتمادبه‌نفس بدهید تا ثابت کرده باشید برایش ارزش قائلید. اگر نظرش مخالف با رأی شما است، درصورتی‌که نظر شما بهتر و صحیح‌تر بود، او را با مهربانی و زبانی نرم توجیه کنید؛
۱۲. هنگامی‌که کاری انجام داد که مستحقّ ثنا و مدح بود، او را تحسين و ستایش کنید. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- می‌فرماید: «مَنْ لَمْ يَشْكُرْ النَّاسَ لَمْ يَشْكُرْ اللَّهَ» (ترمذی)؛ هركس مردم را سپاسگزاری نكرد، الله را نيز سپاسگزاری نكرده است؛
۱۳. از توبیخ، زخم‌زبان و طعنه زدن به همسرتان به‌شدت پرهیز کنید، خصوصاً مقابل دیگران؛
۱۴. درصورتی‌که مغایر با مبادی دین نباشد و همچنین او را از امور مهم‌تری مانند التزام به وظیفه‌ی همسرداری در خانه بازندارد، شرایط و امکانات ادامه‌ی تحصیل را برای او فراهم کنید؛
۱۵. به سخنان همسرتان گوش بسپارید؛ این کار غم‌ها و خستگی طول روز او را از بین می‌برد. این در میان زنان امری عادی است که از اهل و نزدیکان همسر بدگویی کنند؛ در چنین حالتی همسر باید با حکمت و موعظه‌ی حسنه با او برخورد کند؛
۱۶. به همسرتان بفهمانید که در کنار شما در مأمنی قرار دارد که هیچ خطری او را تهدید نمی‌کند تا بدین‌صورت احساس آرامش کند؛
۱۷. به همسرتان بفهمانید كه ازنظر اقتصادی شما کفیل او هستید و هیچ طمعی در مال و ثروت پدرش ندارید و به خاطر مال و ثروتش با او ازدواج نکرده‌اید؛ زیرا اگر همسرتان خودش یا پدرش ثروتمند باشد به این نیاز دارد که بفهمد همسرش برای مال و ثروتش با او ازدواج نکرده است؛
۱۸. از مراسم‌ها و مهمانی‌های ناجایز به‌شدت پرهیز کنید؛ چون اکثر روابط زناشویی که منجر به طلاق می‌شود، منشأ آن مهمانی‌های خلاف شرع است؛
۱۹. ميان محبت و مودت با همسر و خانواده‌ی خود تعادل برقرار کنید و هیچ‌کدام را بر دیگری ترجیح ندهید و حق هرکدام را با دادگری تام ادا کنید؛
۲۰. با همسرتان آن‌گونه باشید که دوست دارید با شما چنان باشد؛ زیرا او نیز همین را از شما می‌خواهد. عبدالله بن عباس -رضی الله عنه- می‌فرماید: همان‌گونه که دوست دارم همسرم خود را برای من بیاراید و زیبا کند، او نیز دوست دارد من خودم را برایش زیبا و آراسته کنم؛
۲۱. او را در بیرون از منزل با هر وسیله‌ای که شد، شاد و سرگرم کنید و با او خوش بگذرانید، مخصوصاً قبل از بچه‌دار شدن که در آینده این فرصت‌ها از او گرفته می‌شود؛
۲۲. با خانواده و نزدیکان او خوش‌رفتار و بامحبت باشید؛
۲۳. برای همسرتان وقت بگذارید، به‌ویژه زمانی که از کار فارغ می‌شوید؛ او را به بیرون ببرید و اوقات خوشی را برایش فراهم کنید؛
۲۴. هنگامی‌که از منزل خارج می‌شوید با تبسّم و طلب دعا از او خارج شوید و هنگامی‌که به منزل برمی‌گردید بدون اذن و خبر قبلی وارد نشوید؛ چنانکه سنّت پیامبر -صلی الله علیه وسلم- بود، مخصوصاً هنگام بازگشت از مسافرت؛
۲۵. رفتاری به‌غایت نیکو و حسنه با همسرتان داشته باشید؛ زیرا زنان بسیار حساس هستند. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- صحابه را چنین وصیت می‌کرد: «ارْفُقْ بِالْقَوَارِيرِ»؛ با بلورها به نرمی برخورد کنید. پیامبر نگفتند «زنان» و فرمودند «قواریر». قواریر جمع «قارورة» به‌معنای ظرف بلورین و ظرف بلورین بسیار شکننده و حساس است. تشبیه زنان به ظروف بلورین از جهت همین دو صفت است. همچنین می‌فرماید: «إِنَّمَا النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ» (احمد (۳/ ۱۹۹-۲۸۲) و دارمی (۷۹۱))؛ «زنان شقائق (همسان) مردان هستند»؛
چون زنان همگام و همراه مردان‌اند و در خلقت انسانی مثل هم می‌باشند؛ پس دارای حقوق مشخصی مانند حقوق مردان هستند ازجمله حق تملّک، حق ارث، حريّت، تصرف در اموال، خریدوفروش، بخشش و حق برگزیدن همسر. همچنین می‌فرماید: «اسْتوْصُوا بِالنِّساءِ خيْرا» (متفقٌ عليه)؛ از من این توصیه را بیاموزید که با زنان نیکی کنید؛
۲۶. سعی کنید در بعضی کارهای منزل به همسرتان کمک کنید؛ زیرا از حُسن معاشرت پیامبر -صلی الله علیه وسلم- با همسرانش احادیث زیادی روایت شده است. حضرت عایشه -رضی اللّه عنها- می‌فرماید: «كان يَكُون في مِهْنَةِ أَهْلِهِ يَعني خِدمَةِ أَهلِه فإِذا حَضَرَتِ الصَّلاة خَرَجَ إِلى الصَّلاةِ» (بخاری)؛ رسول‌الله -صلی الله علیه وسلم- همسران خود را در كارهای خانه كمک می‌کرد و آنان را خدمت می‌نمود؛ اما به‌محض اين‌كه وقت نماز فرامی‌رسید برای نماز بيرون می‌رفت؛
۲۷. سعی کنید عیب و نقص‌های همسرتان را نادیده بگیرید و از آنها چشم‌پوشی کنید. در عوض از محاسن و مکارم اخلاقی او یاد کنید. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- می‌فرماید: «لَا يَفْرَكْ مُؤْمِنٌ مُؤْمِنَةً إِنْ كَرِهَ مِنْهَا خُلُقًا رَضِيَ مِنْهَا آخَرَ» (رواه مسلم)؛ نبايد مؤمن از زن مؤمنش متنفّر شود؛ چون اگر از يک رفتارش بدش بيايد، به رفتار ديگرش، خشنود خواهد شد؛
۲۸. بسیار پسندیده است که شوهر با همسرش بازی و شوخی کند. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- خطاب به یکی از صحابه فرمود: «فَهَلَّا بِكْرًا تُلَاعِبُهَا وَتُلَاعِبُكَ» (بخاری)؛ چرا با دوشيزه‌ای ازدواج نكردی تا تو با او و او با تو بازی كند؟ سيدنا عمر -رضی الله عنه- با آن همه سخت‌گیری در احکام می‌فرماید: شایسته است مرد در خانه مانند یک کودک (با زن و بچه‌اش بازی و شادی کند) و در میان قوم مرد باشد؛
۲۹. به نقدهای همسرتان با قلبی فراخ گوش فرا دهید. چنانکه زنان پیامبر -صلی الله علیه وسلم- در بعضی موارد با نظر ایشان (در امور منزل) مخالف بودند و پیامبر -صلی الله علیه وسلم- بر آنها خشمگین نمی‌شد؛
۳۰. به همسر و فرزندان‌تان بسیار نیکی کنید. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- می‌فرماید: «خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ» (ترمذی)؛ بهترين شما کسی است که در نزد خانواده‌اش بهترین باشد. پس اگر با آنان خوب و شایسته رفتار کنید، رفتاری شایسته از آنان خواهید دید و درنتیجه، زندگی شما پر از خیر و برکت خواهد شد. بر همسر و فرزندان‌تان بخیل و خسیس نباشید. بر آنان انفاق کنید؛ زیرا انفاق بر اهل و عیال بهترین صدقه است. پیامبر -صلی الله علیه وسلم- می‌فرماید: «أَفْضَلُ دِينَارٍ يُنْفِقُهُ الرَّجُلُ دِينَارٌ يُنْفِقُهُ عَلَى عِيَالِهِ» (مسلم و احمد)؛ بهترين مالی که شخص خرج مي‌کند، همان مالی است که بر خانوده‌اش خرج مي‌نمايد.
نظرات