چه کسی جانشین یحیی السنوار در رهبری «حماس» خواهد بود؟
پس از اعلام شهادت یحیی السنوار رئیسدفتر جنبش مقاومت اسلامی «حماس» در درگیری با ارتش اشغالگر در شهر رفح در جنوب نوار غزه، بحث دربارهی جانشین او که رهبری حرکتی را بر عهده بگیرد در سختترین شرایط از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ قرار دارد، دوباره آغاز شده است.
نگاهها در حال حاضر به رهبری "حماس" در خارج و اعضای برجسته دفتر سیاسی آن معطوف شده است که شرایط لازم برای تصدی ریاست دفتر سیاسی را دارند، بر اساس نظام انتخاباتی این جنبش که کارکرد و مناصب سیاسی رهبرانش را تنظیم میکند.
قوانین سازمانی سختگیرانه در درون جنبش "حماس" انتخاب رئیسدفتر سیاسی آن را تعیین میکند و در روزهای آینده مشخص خواهد شد که این فرد چه کسی خواهد بود.
تعدادی از رهبران برجستهای وجود دارند که بدون هیچگونه اختلافی بین رهبران آنها شرایط رسیدن به ریاست دفتر سیاسی را پس از سنوار دارند، همانطور که پس از ترور رئیس پیشین آن، اسماعیل هنیه که در پایان ماه ژوئیه گذشته در پایتخت ایران، تهران، ترور شد، اتفاق افتاد.
محمود مرداوی، یکی از رهبران جنبش "حماس" گفت: انتخاب رئیسدفتر سیاسی به زودی انجام خواهد شد و این انتخاب بر اساس قوانین سازمانی موجود در جنبش و مطابق با نیازها و منافع مردم فلسطین خواهد بود".
مرداوی در گفتوگو با "الخلیج آنلاین" افزود: "قوانین درونسازمانی حماس تعیین میکند که چه کسی رئیسدفتر سیاسی این حرکت خواهد بود و این انتخاب انجام خواهد شد و وضعیت کنونی مدتزمان انتخاب رهبر جدید را کوتاهتر خواهد کرد".
او توضیح داد که پس از انتخاب رهبر جدید جنبش "حماس"، همه به دور او جمع و منابع انسانی و مادی؛ برای تحقق اهداف این جنبش بسیج خواهد شد.
مرداوی تأکید کرد که حرکت "حماس" به مسیر رئیس پیشین خود، سنوار، ادامه خواهد داد که در طول سال گذشته هیچ تصمیمی در مورد مذاکرات، دور از دفتر سیاسی، اتخاذ نکرد.
برجستهترین نامزدها
در بررسی برجستهترین نامزدها برای ریاست دفتر سیاسی جنبش "حماس" بهجای سنوار، طبق آئیننامههای معتبر این جنبش، خالد مشعل که رئیس جنبش در خارج از کشور است، در صدر قرار دارد. سپس خلیل الحیه، معاون رئیسدفتر سیاسی، محمد سنوار، برادر یحیی السنوار و فرمانده برجسته در گردانهای القسام، و نزار عوض الله که یکی از برجستهترین رهبران تاریخی دور از صحنه رسانهای است، قرار دارند.
عوض الله از بنیانگذاران جنبش "حماس" به همراه شیخ احمد یاسین است و بهعنوان یکی از سختترین رهبران این جنبش شناخته میشود. نام او در مذاکراتی که پس از اسارت سرباز اسرائیلی، گیلعاد شالیط، در غزه مطرح شد، به چشم میخورد و رسانههای اسرائیلی او را مهندس توافق تبادل اسرا بین حماس و "اسرائیل" در سال ۲۰۱۱ توصیف کردند. او ریاست هیئت جنبش حماس در این توافق را بر عهده داشت که شامل شهید احمد الجعبری، معاون فرمانده گردانهای القسام نیز بود.
نظام انتخابی
بر اساس لوایح انتخابی جنبش "حماس"، انتخابات داخلی آن هر چهار سال یکبار به دلیل ملاحظات مربوط به پیگردهای امنیتی از سوی "اسرائیل" در شرایطی کاملاً محرمانه برگزار میشود.
انتخابات به سه منطقه تقسیم میشود: نوار غزه، کرانه باختری و منطقه "خارج" (خارج از سرزمینهای فلسطینی). فرایند رأیگیری داخلی شامل چند مرحله است که بهصورت تدریجی انجام میشود. اولین مرحله انتخاب شوراهای "محلی" در سطح محلهها است که شوراهای "بزرگ" در سطح استانها را انتخاب میکنند.
از این شوراها نهادهای اداری شکل میگیرد، تا به انتخاب شورای عمومی در سطح هر منطقه، سپس رئیس جنبش در آن منطقه، و در نهایت انتصاب رهبری هر منطقه در جنبش، تعدادی از اعضای خود را برای عضویت در "کارگروه اجرایی" (دفتر سیاسی) که بالاترین نهاد رهبری است، منصوب کنند. این نهاد تحت رهبری رئیسدفتر سیاسی جنبش قرار دارد.
این انتخابات بدون اجازه نامزدی یا انجام تبلیغات انتخاباتی برگزار میشود، بلکه نامزدی به طور خودکار برای شخصیتهایی که در رده خاصی طبق سلسلهمراتب سازمانی جنبش قرار دارند، انجام میگیرد و در برگزاری آن کاملاً محرمانه عمل میشود و شامل تمامی سطوح اداری و مشورتی است.
آخرین فرایند انتخاباتی بر اساس مکانیزمی که برای اولینبار به کار گرفته شد، انجام شد که شامل افرادی میشود که ۱۵ سال از عضویت آنها گذشته است و به آنها حق انتخابشدن داده شده است، درحالیکه در سالهای گذشته، انتخاب فقط محدود به افرادی بود که به رتبه رفیع «رئیس» دستیافته بودند که بالاترین رتبه سازمانی در حرکت «حماس» است.
اولین رئیسدفتر سیاسی حرکت «حماس» موسی ابو مرزوق بود که از ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ انتخاب شد، سپس خالد مشعل از ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۷ ریاست دفتر سیاسی را بر عهده داشت و اسماعیل هنیه در سال ۲۰۱۷ بهعنوان رئیسدفتر سیاسی بهجای مشعل انتخاب شد.
پس از شهادت اسماعیل هنیه شهید یحیی السنوار رهبری این جنبش را برعهده گرفت.
نظرات
ناشناخته
29 مهر 1403 - 10:40چه کسی جانشین «یحیی السنوار» میشود؟/ هراس آمریکا از برادر سنوار پس از شهادت یحیی سنوار رهبر حماس گمانه زنی هایی در خصوص جانشین وی مطرح شده است. این رژیم اعلام کرد در جریان عملیات ارتش اسرائیل در نوار غزه، سه نیروی حماس کشته شدند که یکی از آنها یحیی سنوار رهبر حماس بوده است. رادیو ارتش اسرائیل اعلام کرده است که درگیری با السنوار در تل السلطان در رفح رخ داد و او به همراه یکی دیگر از فرماندهان میدانی لباس نظامی به تن داشته است. در محافل فلسطینی، 6 نام پیشنهادی برای تصدی این سمت مطرح میشود: خالد مشعل: رئیس اسبق دفتر سیاسی حماس او به عنوان رئیس جنبش حماس در خارج از کشور فعالیت میکند. وی در شهر سیلواد در شمال شرقی رام الله در کرانه باختری به دنیا آمد. مشعل بخش عمدهای از زندگیاش را در خارج گذرانده و از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۷ ریاست دفتر سیاسی را بر عهده داشته است. چه کسی جانشین «یحیی السنوار» میشود؟/ هراس آمریکا از برادر سنوار مشعل یکی از برجستهترین رهبران جنبش حماس و نزدیک به قطر و ترکیه به شمار میرود. مشعل که با کنیه «ابو الولید» شناخته میشود، نامی آشنا برای جهانیان است چراکه از رهبران شناخته شده و بنیانگذاران حماس است و فردی است که پیشتر هم سکاندار این جنبش و مقاومت مردم فلسطین در نوار غزه علیه صهیونیستها بوده است. مشعل نفوذ زیادی در داخل و خارج حماس دارد و برخی او را به دلیل نقشی که در مدیریت روابط بینالمللی جنبش دارد، کاندیدای قوی برای تصدی رهبری آن میدانند. موسی ابومرزوق موسی ابومرزوق نخستین رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ بوده است. او در اردوگاه رفح در غزه به دنیا آمد. والدین ابو مرزوق اهل یبنا، قیمومت بریتانیا بر فلسطین (یاون کنونی، در اسرائیل) بودند. آنها پس از جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل پناهنده شدند و مجبور شدند به اردوگاه رفح در نوار غزه نقل مکان کنند. چه کسی جانشین «یحیی السنوار» میشود؟/ هراس آمریکا از برادر سنوار ابو مروزق دبیرستان را در غزه به پایان رساند، تا سال ۱۹۷۶ در قاهره در رشته مهندسی تحصیل کرد و سپس در خلیج فارس به دنبال کار گشت. او تحصیلات خود را در آمریکا با اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته مدیریت ساخت از دانشگاه ایالتی کلرادو ادامه داد. با وجود ریاست بر دفتر سیاسی حماس، اما در مقایسه با سایر نامزدها نام وی کمتر مطرح است، اما با توجه به نقش قبلی خود در جنبش و روابط متنوعش، همچنان در میان چهرههای بالقوه برای تصدی رهبری حماس باقی مانده است. به گفته منابع سیاسی فلسطینی که با «العین نیوز» گفتگو کردند، ابومرزوق که همچنین در دوره ریاست خالد مشعل، معاون رئیس دفتر سیاسی بود، در سالهای اخیر تمایل خود را برای تصدی مجدد ریاست دفتر سیاسی این جنبش ابراز کرده است. او در تمام نشستهای این جنبش شرکت میکند و سرپرستی هیئتهای آن به کشورهای مختلف به ویژه روسیه را به عنوان معاون رئیس این جنبش در خارج بر عهده دارد. خلیل الحیه الحیه به عنوان نایب رئیس حماس در غزه انتخاب شده است. او سالها در قطر و لبنان زندگی میکند. چون وزن اصلی جنبش حماس با وجود جنگ هنوز هم در غزه است، نام الحیه به عنوان یکی از نامزدهای برجسته مطرح میشود. چه کسی جانشین «یحیی السنوار» میشود؟/ هراس آمریکا از برادر سنوار او در تمام نشستهای حماس با هیئتها شرکت میکند و یکی از تصمیمگیرندگان اصلی در این جنبش محسوب میشود. پیش از این شبکه العربیه عربستان مدعی شده بود در جریان رایزنی ها در قطر برای انتخاب جانشین هنیه، «یحیی السنوار» (رئیس حکومت حماس در نوار غزه) بر جانشینی الحیه تأکید داشت. بر اساس ادعای این شبکه، الحیه روابط خوبی با ایران و سوریه دارد و همین موضوع باعث شده تا «السنوار» ریاست وی را ترجیح دهد. «الحیه» مسؤل روابط عربی اسلامی و نایب رئیس جنبش حماس در حال حاضر است. وی بعد از ترور هنیه اظهار داشته بود: خون برادرمان هنیه پیام واضحی دارد و آن اینکه گزینه ما با این دشمن گزینه خون و مقاومت است. این دشمن به هیچ چیزی ایمان و باور ندارد مگر اینکه با مقاومت بتوان با آنها مقابله کرد. انتظار ما این است که بر اساس این خون برادران و آزادگان در سطح عربی و اسلامی موضع گیری درستی در این مسیر داشته باشند. زاهر جبارین در سال ۲۰۲۱ به عنوان نایب رئیس حماس در کرانه باختری انتخاب شد. او از شهر سلفیت در کرانه باختری است. جبارین یکی از برجستهترین رهبران شاخه نظامی این جنبش در کرانه باختری است. وی یکی از اعضای دفتر سیاسی و معاون رئیس حماس در کرانه باختری، که مسئولیت پرونده اسرا را نیز بر عهده دارد، است. چه کسی جانشین «یحیی السنوار» میشود؟/ هراس آمریکا از برادر سنوار جبارین یکی از پایهگذاران شاخه نظامی حماس به شمار میرود که نقشی برجسته در آن از زمان تحصیلش ایفا کرد به طوری که دانشجویان بسیاری را جذب حماس کرد، وی مسئول توزیع نوشتهها طی انتفاضه اول در کرانه باختری بود. وی در سال ۱۹۸۷ دستگیر شد و سپس در سال ۱۹۹۳ به حبس ابد و ۳۵ سال محکوم شد تا اینکه در سال ۲۰۱۱ در یک معامله مبادله اسرا آزاد شد و به خارج از کشور تبعید شد. محمد السنوار بر اساس ادعای یکی از مقامات سابق آمریکایی، محمد السنوار به همان جریان تندرو که برادرش به آن وابسته بود، تعلق دارد. به گفته این مقام، آمریکا معتقد است «محمد السنوار برای تحقق دیدگاهش آماده است جان غیرنظامیان فلسطینی را فدا کند.» چه کسی جانشین «یحیی السنوار» میشود؟/ هراس آمریکا از برادر سنوار او بر شبکه ساخت تونلهای حماس نظارت داشت. یکی از مقامات آمریکایی گفت: «اگر محمد السنوار ـ برادر یحیی ـ ریاست جنبش حماس را بر عهده بگیرد، مذاکرات به طور کامل شکست خواهد خورد».