هنوز هم معلوم نشده که هدف اولیه‌ از ایجاد داعش چه بوده؟ چه دولت‌ها وگروه‌هایی‌ پشت این قضیه بوده‌اند؟

آنچه که عیان است چه حاجت به بیان است؛ داعش گروه خیره‌سری از متعصّبان‌ افراطی‌، سرگشتگان وادی حیرت و متنسکان‌ نادانی بودند که از خلأ‌ قدرت در منطقه و استبداد حکّام‌ و نوستالژی سلطه‌ی از دست رفته استفاده نموده، با ترسیم رؤیا‌ها‌ و سرخوش کردن جوانان ساده‌لوح به روش حشاشین‌ و وعده بهشت دادن به فریب‌خوردگان‌ سرگردان، مصیبت و بلایی را بر سر اسلام و مسلمین درآوردند که تا چندین سال آثار سلبی آن زدوده نمی‌شود.

چه جنایتی که به نام دین انجام ندادند؟ چه خون‌های معصومی که ریخته نشد؟ چه زنان و دخترانی که به اسارت گرفته نشدند؟ چه کودکانی که یتیم نگشتند؟ چه اذهان و تصوّر‌هایی نسبت به اسلام تحریک و متنفّر‌ نشدند؟ چه انقلاب‌ها و جنبش‌هایی را از مسیر منحرف نگردانید؟ چه امکانات و آثار باستانی و میراث فرهنگی را از بین نبردند؟ چه شهرها و روستاهایی را از بین نبردند؟ چه مساجد و عبادتگاه‌هایی را ویران نکردند؟

چه کسی می‌داند، چه بلایی بر سر موصل حدباء آمده؟ دومین شهر عراق با خاک یکسان شد؛ بیست و پنج هزار نفر مجروح، پانزده هزار نفر مقتول‌، بیش از پانصد هزار نفر آواره‌، مساجد ویران، دانشگاه‌ها و مدارس تخریب، کارخانه‌ها و مراکز صنعنی منهدم‌، موزه‌ها ویران و مخروبه‌، پل‌ها و خیابان‌ها فرو ریخته، مناره‌ها و ساختمان‌ها سرنگون، پارک‌ها و مراکز تفریحی به گورستان تلنبار تبدیل شده‌اند.

آری موصل ویران و داعش نابود شد‌، اما با چه قیمتی؟ باید سال‌ها صبر کرد تا هزینه‌های تحمیلی داعش محاسبه و معین شود.

 آری مرکز دولت خودخوانده اسلامی سقوط کرد و بار دیگر خوارج به‌گونه‌ای دیگر چهره اسلام را در جهان مخدوش نموده و مشکلات فراوانی را برای مسلمین ایجاد کردند؛ اما تاریخ مصرف داعش تمام شد و هزینه‌های جبران‌ناپذیری بر منطقه تحمیل کرد و تنها کسانی سود بردند که داعش را ایجاد کردند.