چندی پیش شاهد توافقی تاریخی بین پ.ک.ک و حکومت ترکیه بودیم که به بیش از چند دهه جنگ داخلی مسلحانه در ترکیه خاتمه داد.

لازم است مروری خلاصه‌وار بر تاریخ تأسیس حزب چریکی (کارگران کُردستان) داشته باشيم. 

در سال 1984م عده‌ای از جوانان کُرد تبار ترکیه که شاهد قتل عام و نسل‌کُشی کُردها توسط نیروهای نظامی ترکیه بودند، تصمیم به تأسیس حزبی مسلح و چریکی به‌نام (سازمان کارگران کُردستان) گرفتند که بتواند در راستای تحقق آرمان‌های کُرد که سال‌ها زیر ظلم و ستم دولت ترکیه قرار گرفته بودند، گام بردارند، ازاین‌رو مجبور شدند در برابر نیروهای نظامی ترکیه ایستادگی کرده و از راه جنگ داخلی به مقصود و اهدافشان برسند. اما بی‌نتیجه ماندن اقدامات همین تشکیلات منجر به شدت عمل بیشتر نظامیان ترک در مناطق کُردنشین ترکیه شد. این جنگ در مدت سه دهه با صدمه به بیش از 40هزار نفر غیر نظامی پایان پیدا کرد. 

لازم به ذکر است در اوایل تأسیس این حزب، هدف رسیدن به خودمختاری کُردستان ترکیه نبود، بلکه هدف مهم این حزب پایان دادن به برتری ترک‌ها در تمام مؤسسات دولتی بود و اعتراف به اینکه کُردها جزیی از شهروندان اساسی ترکیه به‌حساب می‌آیند. اما کج‌فهمی حزب حاکم آن وقت که از طرفدارن پر و پا قرص فرهنگ آتاتورکی بودند و باور به برتری قوم ترک بر تمام اقوام در منطقه داشتند و قایل به این بودند که ترکیه فقط از آن ترک‌ها است، باعث انفجار خشم مردم کُردستان شد و بعد‌ها با تغییر اهداف خود برای جدایی از ترکیه و خودمختاری می‌جنگیدند. 

دستگیری اوجلان‌:

شدت گرفتن عملیات مسلحانه و ناآرامی‌هایی که حزب حاکم وقت در دهه‌ی هفتاد در جنوب شرق ترکیه به‌وجود آورده بود منجر به آن شد که پ.ک.ک عملیات‌های مسلحانه‌ی خود را به قلب ترکیه و شهرهای اقتصادی و توریستی (آنکارا و اسطنبول) بکشاند. که هیچ نتیجه‌ای دربرنداشت، بلکه اصرار ترک‌ها را برای نابود کردن کُردها شدید و شدیدتر می‌کرد.

در سال 1999م دستگاه اطلاعاتی ترکیه موفق به دستگیری اوجلان رهبر حزب چریکی پ.ک.ک شده و او را به حبس ابد محکوم کرد. ترک‌ها بر این باور بودند که بعد از دستگیری رهبر حزب به جنگ پایان داده‌اند، اما با تعاطف و همدلی که کُردها نسبت به مردم کُرد ترکیه داشتند، هزاران جوان کُرد در ایران، عراق و سوریه داوطلبانه به کمک هم‌رزمان خویش شتافتند که منجر به ویرانی ساختار اقتصادی و سیاسی در ترکیه علی‌الخصوص جنوب شرق آن کشور شد.

پیروزی اردوغان در ترکیه‌:

زماني‌كه حزب عدالت و توسعه (متشكل از شاگردان نجم‌الدین اربکان) به حکومت‌ راه یافت، رجب طیب اردوغان راه صلح و دوستی را با ملت کُرد در ترکیه انتخاب کرد و یکی از وعده‌های او در انتخابات پارلمانی همین بود، که منجر به پیروزی حزبش در انتخابات شد. او توانست در طی سال‌های گذشته اقدامات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در مناطق کُردنشین پیاده کند که یکی از عوامل مهمی با محبوبیت روز افزون او در جنوب شرق ترکیه شد. فراموش نکنیم هم‌اکنون بیش از 70نفر از نمایندگان حزب رجب طیب اردوغان را کُردها تشکیل می‌دهند.

عواملی كه سبب شد صلح با موفقیت به انجام برسد:

1-روابط صمیمانه و دوستانه‌ی ترکیه با حکومت کُردستان عراق‌: بعد از آنکه سال‌ها حکومت ترکیه سیاست بی‌اعتنایی را در قبال کُردستان در پیش گرفته بود، متوجه شد که این سیاست به نفع ترکیه نیست و تصمیم گرفت که روابط اقتصادی، سیاسی و تجاری را با حکومت کُردستان رونق بخشد. شایان ذکر است که مبادلات تجاری و اقتصادی ترکیه و کُردستان به بیش از 12میلیارد دلار در سال 2012م رسیده است و بعدها با تقویت گرفتن روابط حتی توافق مشترک ضد تروریستی در ترکیه به امضا رسید. این امر باعث آن شد که کردها متقاعد شوند ترکیه هیچ دشمنی با کُردها ندارد بلکه مشکل تنها پ.ک.ک است و همین تصور باعث شد مسعود بارزانی به کمک ترکیه به‌ خاطر حل مساله پ.ک.ک بشتابد.

2-پذیرش راه حل مسالمت‌آمیز‌: با گذشته چند دهه که ترکیه در حال جنگ و رویارویی با پ.ک.ک است، هنوز نتوانسته است بر این حزب پیروز شود و این امر خسارات جانی و مالی زیادی را بر دوش حکومت‌های سابق و حال ترکیه گذاشته است، همین امر موجب شد که اردوغان سیاست منازعه و  کشمکش نظامی را کنار گذاشته و سیاست گفتگو و تبادل نظرات و افکار را به میان آورد و موضوع را از این طریق حل نماید.

3-محبوبیت اردوغان‌: با تحولات اقتصادی که دولت رجب طیب اردوغان در ترکیه بوجود آورد و اقتصاد این کشور را به رده‌های بالای اقتصاد جهان رساند و موجب شد ترکیه کشوری قدرتمند از لحاظ اقتصادی و سیاسی و نظامی در جهان شود، مورد تمجید و تحسین مردم ترکیه قرار گرفت و حتی برای حل قضیه‌ی پ.ک.ک با استقبال گرم روبرو شد، چه از طرف کُردها و چه از طرف ترک‌ها. 

4-تحولات منطقه‌اي‌: ناآرامی‌هایی که در سوریه بوجود آمد، منجر به از دست رفتن پایگاه‌های نظامی پ.ک.ک در خاک سوریه شد و پ.ک.ک پی برد که در سوریه جایی برای او باقی نمانده است و مطمئناً بعد از سقوط بشار اسد دولتی روی کار می‌آید که روابط صمیمانه‌ای با ترکیه خواهد داشت. لذا به این قناعت رسیدند که در آینده‌ی کشورهای منطقه در عرصه‌ی سیاسی و به تحقق رساندن اهداف خود مشارکت داشته باشند. 

5-دگرگونی فکر اوجلان‌: دگرگونی فکر اوجلان رهبر حزب در زندان و باور به اصلِ گفتگو بین احزاب و گروه‌ها و قناعت پیدا کردن به این که اسلحه در دست گرفتن راه‌حلی برای قضیه‌ی کُرد نیست، بلکه از طریق گفتگو و شنیدن نظرات حل می‌شود.

6-محبوبیت اوجلان و تبعیت از او در حزب‌: زمانی که طرفین به توافق نهایی رسیدند، اوجلان طی نامه‌ای مفصل خطاب به فرماندهان نظامی حزب، آن‌ها را به صرف‌نظر کردن از عملیات‌های نظامی فراخواند و مهم‌تر از آن، فرمانده‌ی حزب با اطاعت و فرمانبرداری از سخنان اوجلان، تصمیم به عقب‌نشینی به خاک کُردستان عراق گرفت. این تحول به این معناست که هنوز اوجلان یک سنبل مهم و قهرمان کُرد در میان کُردها علی‌الخصوص پ.ک.ک به شمار می‌رود.

7-فشار مردم تركيه براي پایان دادن جنگ.

8-عضویت در اتحاد اروبا‌: یکی دیگر از عواملی که ترکیه را برای صلح با پ.ک.ک وا داشت، تلاش ترکیه برای عضویت در اروپا است؛ زیرا اتحادیه‌ی اروپا بارها هشدار داده بود که کشوری مثل ترکیه زمانی به اتحادیه اروپا ملحق می‌شود که امنیت و ثبات در کشور حاکم باشد؛ و در غیر این‌صورت امکان این عضویت را ندارد؛ به همین خاطر ترکیه مُصر بود که صلح را به انجام رساند تا راه دشوار عضویت در این اتحادیه را طی کند.

در نهایت، بروز تحولات منطقه‌ای و عدم مقبولیت عملیات مسلحانه در جهان و شکل‌گیری روابط‌ دوستانه‌ی دولت ترکیه با کُردها باعث موفقیت این صلح بزرگ تاریخی شد که به نفع هر دو طرف نزاع، رقم خورد.