نسرین محمد باقری - دبیر ریاضی ٢٤ ژانویه برابر چهارم بهمن روز جهانی آموزش است. هدف از این نامگذاری تاكید بر نقش كلیدی آموزش به عنوان یكی از مهم‌ترین عوامل رسیدن به صلح و پیشرفت است. تنها با آموزش است كه می‌توان تغییر كرد و برای رسیدن به دنیایی بهتر گام برداشت. آموزش به عنوان یكی از مصادیق حقوق بشر، حق تمام كودكان روی زمین است. بنا بر تعریف یونیسف تمام كودكان ٦ تا ١٨ سال لازم‌التعلیم هستند، آموزش ابتدایی اجباری و رایگان و الزام ایجاد آموزش متوسطه برعهده دولت‌هاست و به كودكانی كه به دلایل مختلف، در هیچ یك از مقاطع تحصیلی مشغول به تحصیل نیستند، كودكان بازمانده از تحصیل گفته می‌شود. شعار امسال روز جهانی آموزش، دگرگونی مسیر، دگرگونی آموزش است. قطعا رسیدن به توسعه پایدار مستلزم دگرگونی و تغییرات اساسی در آموزش است. این شعار بی‌ارتباط با شرایط آموزش در دو سال اخیر نیست. شیوع كرونا و تعطیلی جهانی مدارس و مراكز آموزشی باعث تغییرات چشمگیر در شیوه آموزش شد. تجربه آموزش مجازی و از راه دور در كشورهای مختلف و بسته به امكانات و شرایط اقتصادی‌شان متفاوت بود. در كشورهای پیشرفته، قبل از كرونا نیز فناوری و ابزارهای دیجیتال در خدمت آموزش بود و بیشتر دانش‌آموزان از رایانه و اینترنت برخوردار بودند، اما با شروع كرونا، میلیون‌ها كودك در جهان، به كودكان بازمانده از تحصیل اضافه شدند و باز سهم دختران به مراتب بیش از پسران بود. بسیاری از كشورها به دلیل مشكلات زیرساختی، عدم دسترسی دانش‌آموزان به ابزارهای لازم و معلمانی كه خود آشنایی چندانی با فناوری نداشتند، دچار بحران‌های آموزشی فراوان شدند.كرونا ناعدالتی‌های آموزشی را تعمیق بیشتری بخشید. وجود این نابرابری‌ها از یك‌سو و پیشرفت فناوری و تاثیرات آن در سرنوشت و زندگی دانش‌آموزان از سوی دیگر زنگ خطری است برای دولت‌ها كه گام‌های موثری برای ایجاد دگرگونی‌های مثبت در آموزش به عنوان كلید طلایی پیشرفت جوامع بردارند. بدیهی است كه توجه به آموزش بدون توجه به توانمندسازی معلمان به عنوان اصلی‌ترین ركن آموزش عملا امكان‌پذیر نیست. شعار جهانی روز آموزش امسال فرصتی برای بیان راهكارهای عملی تقویت آموزش و پرورش برای ایجاد تغییرات بنیادین آموزش و پایه‌گذاری آینده‌ای پایدار و صلح‌آمیزاست و اما در ایران طبق اصل سی‌ام قانون اساسی: دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودكفایی كشور به طور رایگان گسترش دهد. تا پیش از كرونا كودكان بازمانده در تحصیل ایران عموما در مناطق عشایری یا روستاهای دورافتاده‌ای بودند كه عملا وارد چرخه آموزش نمی‌شدند یا كودكان كاری بودند كه به دلیل مشكلات اقتصادی به جای تحصیل وارد بازار كار می‌شدند.پس از كرونا، سه میلیون دانش‌آموز به دلیل نداشتن گوشی و دسترسی به اینترنت از آموزش مجازی محروم ماندند. قرار بر این بود كه تبلت‌هایی اهدایی به همه كودكان بازمانده از تحصیل ارایه شود كه عملا چنین اتفاقی نیفتاد. بسیاری از خیرین و معلمین تلاش كردند كه مشكلات برخی دانش‌آموزان را تاحدی حل كنند. اما اگر بخواهیم نگاه واقع‌بینانه به نتایج آموزش مجازی دانش‌آموزان حاضر در كلاس‌های درس در دو سال اخیر داشته باشیم حال سواد دانش‌آموزان مخصوصا در مدارس دولتی اصلا خوب نیست! نتایج واقعی آزمون‌های حضوری و برگه‌های سفید موید این مطلب است كه آموزش مجازی ما اشكالات بسیاری داشته است. متاسفانه ناعدالتی آموزشی پس از كرونا بیش از پیش خودنمایی كرد و فاصله مدارس دولتی و غیرانتفاعی بیش از قبل شد. كلاس‌های درس مدارس غیرانتفاعی در پلتفرم‌هایی كه امكانات بسیار خوبی داشتند، در زمان بیشتر و با معلمانی كه محتواهای آموزشی خوب تهیه می‌كردند، برگزار شد. اما در مدارس دولتی زمان كم كلاس‌ها، جمعیت بالای دانش‌آموزی، مشكلات نت دانش‌آموزان، عدم ارتباط دوسویه موثر، ضعف معلمان در تولید محتوای آموزشی و برنامه غلطِ تدریس همزمان مجازی و حضوری را می‌توان از عوامل افت آموزشی قلمداد كرد.در بخشنامه اخیر آموزش و پرورش مبنی بر حضوری شدن مدارس آمده است كه ارایه آموزش حضوری و برخط (آنلاین) تماما از محیط كلاس و با استفاده از امكانات مدارس صورت پذیرد. كاش مشخص می‌شد كدام امكانات؟ چگونه می‌توان از مدارسی كه حتی نت دراختیار معلم قرار نمی‌دهند انتظار همراهی داشت؟! به گمان من در كشور ما كسی برای همراهی با شعار جهانی روز آموزش گامی بر نمی‌دارد. آموزش و پرورش و مشكلاتش در اولویت هیچ دولتی قرار نمی‌گیرد. مشكلات معلمان سال‌هاست كه شأن و اعتبار معلمی را از بین برده است. با این حال بالادستان نظام آموزشی رفع تمام مشكلات را از پیامبری به نام معلم توقع دارند. فكری به حال آموزش فرزندان ایران داشته باشیم كه فردا دیر است...
نظرات