ترکیه در آستانهی سرنوشتسازترین انتخابات تاریخ خود میباشد و از بین کمال قلیچدار اوغلو و رجب طیب اردوغان رئیسجمهور آیندهی ترکیه انتخاب میشود؛ اما بدون تردید پیروزی هر یک از دو طرف میتواند بر روابط ترکیه با دیگر کشورها تاثیراتی داشته باشد در این نوشتار سعی میشود که تاثیرات نتیجهی انتخابات ترکیه بر روابط با تهران را تحلیل کنیم.
سال ۲۰۰۲ در حالی که ترکیه با تورم افسارگسیخته و رکورد شدیدی مواجه بود، حزب اسلامگرای عدالت و توسعه به رهبری اردوغان توانست اکثریت پارلمانی را کسب کند و ازقضا با استقبال ایران همراه شد و فصل جدیدی از روابط تهران و آنکارا شروع شد و این ارتباط گرم حدود یک دهه ادامه پیدا کرد.
با آغاز بهار عربی و حمایت اردوغان از گروههای مخالف دولت بشار اسد در سوریه روابط تهران و آنکارا تیره و تار شد، اگرچه روابط ترکیه با دولتهای حاشیهی خلیج فارس هم تا حدودی بهم ریخت و این به نوعی برای ایران هم که با عربستان، امارات و سایر کشورهای عربی رابطهی نامساعدی داشت بد نبود اما اختلاف اصلی تهران و آنکارا در سوریه بود؛ البته این تنش به خوبی و با وساطت روسها مدیریت شد.
سال ۲۰۱۵ و میزبانی ترکیه از مذاکرات برجام باعث شد، روابط ترکیه و ایران یک بار دیگر رو به بهبودی باشد و حتی در کودتای ناموفق علیه دولت اردوغان هم موضع ایران منجر به بهبودی کامل روابط دو طرف شد و البته گفتوگوهای سهجانبه آستانه با حضور ایران، روسیه و ترکیه تیرگی روابط آنکارا و تهران را کمرنگتر کرد.
اما بلندپروازیهای اردوغان در سالهای اخیر یکبار دیگر نگرانیهایی را متوجه تهران کرده است، سیاستهای ملیگرایانه، نئوعثمانیگرایی، شیطنتهای او در آذربایجان، دفاع از سیاستهای امارات متحده عربی در مورد جزایر سه گانه، تقویت پانترکیسم در داخل ایران و البته تلاش برای حذف تهران در گفتوگوهای سوریه موارد بارزی هستند که تهران را بیش از هر زمان دیگری نگران سیاستهای اردوغان کرده است.
اما قلیچدار اوغلو رقیب سرسخت اردوغان که احتمال دارد به دو دهه سلطهی وی پایان دهد، یک ایرانیتبار است و پدربزرگ وی اصالتاً اهل خراسان بوده، قلیچدار اوغلو یک علوی از حزب جمهوری خلق، حزب کمال آتاترک میباشد که یک حزب سوسیال دموکرات است.
قلیچدار اوغلو که از حمایت احمد داود اوغلو مغز متفکر سیاست خارجی عدالت و توسعه و علی باباجان اقتصاددان و همحزبیهای سابق اردوغان که مخالف سیاستهای اردوغان بودند برخوردار است؛ ائتلافی از اسلامگرایان، کردها و ملیگرایان درست کرده که در سیاست خارجه متمایل به غرب و در داخل هم به دنبال بازگرداندن جمهوری پارلمانی است.
به نظر میرسد در دور اول هیچ یک از کاندیداها به پنجاه درصد آرا نرسند و انتخابات به دور دوم کشیده شود؛ اما در دور دوم نقش سه دسته بسیار تاثیرگذار خواهد بود: اول؛ دو کاندیدای دیگر که در نظرسنجیها به صورت شناور ۵ تا ۷ درصد آرا را کسب میکنند دوم ؛ حزب کردی دموکراتیک خلقها هم که بصورت علنی از قلیچداراوغلو حمایت نکرده است و به نوعی در رودربایستی سیاسی گیر افتاده و سوم؛ اسلامگرایان سنتی ترکیه به رهبری فتحالله گولن که نفوذ زیادی در جامعه ترکیه دارند و در سالهای اخیر با اردوغان زاویه پیدا کردهاند، البته هر یک از عوامل یادشده میتواند له یا علیه دو طرف باشد.
در هر حال به نظر میرسد با توجه به آنچه که ذکر شد اگرچه قلیچدار اوغلو یک لاییک غربگرا محسوب میشود اما احتمالاً او در سالهای اول ریاست جمهوریاش درگیر مسایل داخلی شود نه غربگرایی و اگر روابط ایران با غرب هم رو به بهبودی باشد، قلیچدار اوغلو گزینهی بهتری برای ایران است.
------------------------
توجه: ضمن احترام به نویسندهی محترم، این جستار بههیچوجه، رٲی مختار اصلاحوب نیست و نشر آن صرفاً جهت تبادل آراست.
نظرات
وفا حسن پور
17 اردیبهشت 1402 - 11:56به جای واژه "شیطنت" اردوغان در آذربایجان بهتر است از واژه ای چون "اقدامات" استفاده شود تا بی طرفی نویسنده محفوظ بماند
سليم محمدى
30 اردیبهشت 1402 - 02:52بله كاربرد به جاى كلمه ى شيطنت، فعالیت ها مناسب تر است.
آریا نژاد ترک زبان
19 اردیبهشت 1402 - 15:42امیدوارم مسولان ما در تحلیل ، تاثیر سود و ضرر روی کار آمدن هر کدام برای انتخاب بین اسلام و ایران ،دومین رو ترجیح بدن ( مطمئنا کاهش جو دالان تورانی و خود ترک پنداری ترکیه به نفع ماست تا که بخواد مساجد ترکیه پر یا خالی باشه