روز شنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ انتخابات چهارمین دوره‌ی پارلمان کردستان عراق برگزار شد که در آن نزدیک به‌ ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار کُرد حق دادن رأی داشتند که تصور اینکه روزی به شیوه‌ای دموکراتیک سرنوشت سیاسی خود را رقم بزنند، نمی‌کردند. انتخاباتی که به باور ناظران بین‌المللی بخشی از استانداردهای یک انتخابات سالم و دموکراتیک را دارا بود. حدود ۷۴ درصد از واجدین شرایط پای صندوق‌های رأی رفتند تا از میان ۳۱ لیست و ۱۱۲۹ کاندیدا ۱۱۱ کرسی پارلمان را پوشش دهند تا این بار نیز نشان دهند که از آزمون دموکراسی و مردمسالاری سربلند بیرون آمده‌اند. اما به هر حال نباید کاستی‌های موجود در این آزمون دموکراسی را نادیده گرفت. کاستی‌هایی که باید با مشارکت همه‌ی گروه‌ها و احزاب به حداقل برسد و روند رو به رشد دموکراسی به‌ صورت تدریجی، ادامه یابد.
اما نگاهی به نتایج نشان می‌دهد که تغییرات در حوزه‌ی سیاست کردستان در راه است و مثل هر جامعه‌ی دموکراتیک دیگری مردم در تعیین سرنوشت خویش مؤثرند. اینک کردستان می‌رود که‌ از حالت سنتی و دو قطبی رهایی جوید و تا جایی که‌ بنا به‌ نظرگاه‌ پاره‌ای از ناظران سیاسی، نمی‌توان کردستان را دو منطقه‌ی سبز و زرد [۱] تصور نمود، بلکه احزابی که در چهار سال گذشته نقش اپوزیسیون را به خوبی ایفا نموده‌اند، توانسته‌اند وزن سیاسی خود را بالا برده‌ و بسیاری از تابوهای موجود در فضای سیاسی کردستان را بشکنند. شکست اتحادیه‌ی میهنی کردستان که تا چهار سال قبل از آن به عنوان قدرتمند‌ترین بازیگر کردستان یاد می‌شد و افزایش کرسی‌های اسلامگرایان مهم‌ترین نتایج حاصل از انتخابات ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۳ بود.
حزب دموکرات کردستان (موسوم به‌ پارتی) به‌ رهبری مسعود بارزانی که در این انتخابات بدون یار همیشگی خود وارد عرصه شده بود، بیشترین کرسی‌های پارلمانی (۳۸ کرسی) را از آن خود کرد؛ البته نباید فراموش کرد که پارتی نیمی از کرسی‌های خود را در استان دهوک بدست آورد که همه‌ی مسؤولان حکومتی را در آن استان در اختیار دارد و پناهجویان کرد سوری نیز بخشی از رأی‌دهندگان در آن استان بودند. اما با این اوصاف پارتی برنده‌ی انتخابات شد و باید به فکر تشکیل دولت محلی آینده باشد، امری که با توجه به شکست اتحادیه‌ی میهنی کردستان (یه‌کێتی) شاید سخت‌تر از قبل باشد. در هر حال فرصتی یک ماهه در اختیار پارتی قرار می‌گیرد تا بتواند حداقل ۱۸ کرسی دیگر را همراه خود کند تا به اکثریت مطلق آرا، برای تشکیل حکومت دست یابد.
جنبش تغییر (گۆڕان) که در سال ۲۰۰۹ به‌ وسیله‌ی پاره‌ای از رهبران ناراضی از دل اتحادیه‌ی میهنی کردستان زاده‌ شد، کمیسیون انتخابات، تعداد کرسی‌هایش را ۲۴ اعلام کرد، اما آنان مجموع کرسی‌های خود را ۲۸ اعلام کرده‌اند و منتظر نتایج نهایی هستند. گوران رتبه‌ی دوم را کسب کرده است و استان سلیمانیه‌ را بعد از سال‌ها که میدان جولان اتحادیه‌ی میهنی کردستان بود، در تصرف خود درآورد. گوران که در این چهار سال به همراه دو حزب اسلامی جماعت اسلامی کردستان (کۆمه‌ڵ) و اتحاد اسلامی کردستان (یه‌کگرتووی ئیسلامی کوردستان) اپوزیسیون را تشکیل می‌دادند، پایگاه مردمی خود را تقویت کرده و اینک به قدرتی تبدیل شده که به باور خوشبینانه‌ی افراد بسیاری، می‌تواند دولت آینده را تشکیل و رهبری کند که در اینصورت باید پارتی را در حلقه‌ی بیرون از حکومت دید، البته بار‌ها در روزهای تبلیغات انتخاباتی، سخن از مشارکت در حکومت آتی را مطرح کردند.
اتحادیه‌ی میهنی کردستان، یکی از دو قدرت بلامنازع کردستان در سالهای اخیر که اینک خود را پایین‌تر از گوران می‌بیند، همانگونه که پیش‌بینی می‌شد بدون رهبرش (مام جلال) کار سختی پیش رو دارد. دیگر شاید جلال طالبانی برنگردد و اتحادیه‌ی میهنی کردستان خود را بدون این رهبر کاریزماتیک ببیند که نبودش در انتخابات نیز تأثیر خود را بجا گذاشت. با توجه به اینکه اتحادیه‌ی میهنی تنها ۱۸ کرسی از ۲۸ کرسی گذشته‌اش را بدست آورده است، باید تمام جوانب امر را بسنجد؛ زیرا آنان اگر به پیمان استراتژیک با پارتی پایبند باشند و دوباره مثل سابق حکومت تشکیل دهند پایگاه سابقشان را در حاکمیت از دست می‌دهند؛ چون این پارتی بود که قبل از انتخابات پیشنهاد ائتلاف را مطرح کرد، ولی با مخالفت بخش اعظم رهبری اتحادیه‌ی میهنی کردستان مواجه شد و به این دلیل است که شاید دیگر در طول چهار سال حکمرانی دو حزب، نخست‌وزیر تغییر نکند. اما اگر پیمان استراتژیک ملغی شود، اتحادیه‌ی میهنی کردستان به سمت گوران می‌رود، امری که سران پارتی به شدت از آن واهمه دارند، به همین علت است که خواستار مشارکت بعضی از احزاب، در دولت آینده‌ شده‌اند.
اتحاد اسلامی کردستان (یه‌کگرتوو) با کسب ۱۰ کرسی از ۱۱۱ کرسی پارلمان همچنان روند رو به رشدش را ادامه می‌دهد، این حزب که قبلاً صاحب ۶ کرسی پارلمانی بود، پس از گوران بیشترین میزان رشد در آرایش نسبت به‌ دوره‌ی پیش مشاهده‌ می‌شود، اینک می‌تواند در صحنه‌ی سیاسی کردستان، نقش مهمی را بازی کند با توجه به اینکه اتحاد اسلامی پرچمدار اسلام مدنی-رحمانی میانه‌رو در کردستان است، همه‌ی گروه‌ها از تشکیل حکومت با آن سخن به میان آورده‌اند و به نظر می‌آید این بار اتحاد اسلامی را در حاکمیت ببینیم امری که برخی از رهبری آن نیز مطرح کرده‌اند. البته مشروط بر اینکه شریکی حقیقی در حاکمیت سیاسی باشند. نکته‌ی قابل ذکر در مورد آرای اتحاد اسلامی این است که این حزب در هر سه استان کردستان، رأی‌آوری داشته‌اند که این نشانگر آن است که اتحاد اسلامی در بین همه‌ی اقشار جامعه و به دور از طایفه‌گری، امتیاز خشونت‌پرهیزی و سال‌ها فعالیت مدنی (خدمت‌رسانی و آموزشی) داشته و دارای طرفدار است.
جماعت اسلامی کردستان (کۆمه‌ڵ) دیگر حزب میانه‌رو اسلامی به‌ رهبری علی باپیر است که‌ پس از انشعاب از حرکت اسلامی (بزوتنه‌وه‌) در صحنه‌ی سیاسی کردستان فعالیت می‌کند. این حزب اسلامگرا در این دوره‌، شمار کرسی‌هایش از ۴ به ۶ افزایش یافته‌ است. به‌ نظر می‌رسد این حزب در جذب آرای توده‌ی سنتی مردم استان اربیل توفیق بیشتری از یه‌کگرتوو داشته‌ است.
در این میان بجاست به سایر احزاب که توانسته‌اند حداقل یک کرسی را کسب کرده‌اند اشاره کرد. در پارلمان گذشته احزاب کوچک به همراه پارتی و اتحادیه‌ی میهنی کردستان در تشکیل حکومت شرکت کردند و در مجموع تعداد کرسی‌های این احزاب که شامل حرکت اسلامی کردستان (بزوتنه‌وه‌ی ئیسلامی)، حزب سوسیالیست، حزب کمونیست (شیوعی)، اقلیت‌های ترکمان، کلدانی و آشوری می‌شوند که آرایشان با کاهش روبرو بوده است.
 گزینه‌های احتمالی کابینه‌ی هشتم دولت محلی
۱. ائتلاف شامل تمامی احزاب (حکومت ائتلافی)
۲. حکومت ائتلافی بر اساس پیمان استراتژیک پارتی و اتحادیه‌ی میهنی کردستان (یه‌کێتی)
۳. حکومت ائتلافی شامل پارتی، گوران، اتحاد اسلامی و جماعت اسلامی
۴. حکومت ائتلافی شامل گوران، اتحاد اسلامی، جماعت اسلامی و اتحادیه‌ی میهنی کردستان
هرچند احتمالات دیگری نیز برای تشکیل حکومت وجود دارد، اما این چهار احتمال که به ترتیب اولویت، آمده‌اند، محتمل‌ترین گزینه‌ها هستند.
پانوشت‌:
 [۱] - رنگ سبز نشان اتحادیه‌ی میهنی کردستان (یه‌کێتی) و رنگ زرد نشان حزب دموکرات کردستان (پارتی) است.