سابقه نشر کتاب در میان اهل سنت ایران از سابقه نشر کتاب در ایران جدا نیست. نیازهای فرهنگی و ضرورت وجود آثار مکتوب برای رفع خلأ‌ها و کمبودهای مرتبط، بسیار زود فعالان فرهنگی اهل سنت را متوجه این بخش کرد. ابتدا این کار به صورت چاپ کتاب از سوی افراد بر اساس سلیقه و نیازهای مقطعی انجام می‌شد.
به ویژه کتابهای مورد نیاز مدارس و حوزه‌های علمیه و همچنین کتا بهای احکام شرعی مورد نیاز اهل تسنن برای آشنایی با وجوه شرعی اعمال و اقدامات خود، بیشترین بخش کتابهای چاپ شده را تشکیل می‌دادند.
وضعیت چاپ و نشر اهل سنت تا آستانه انقلاب اسلامی به این صورت بود و غیرمنسجم و فردی انجام می‌شد اما پس از انقلاب، با تغییری که در سیاست‌ها و رویکردهای کشور پدید آمد، نیاز به فراوانی کتاب برای رفع نیازهای مذهبی جامعه اهل سنت بیشتر شد. به همین دلیل در دهه شصت، این فعالیت‌ها در قالب انتشارات منسجم شدند و ابتدا دو انتشارات باسابقه یعنی نشر احسان در تهران و انتشارات صدیقی در زاهدان پا به میدان گذاشتند و به مرور ناشران در مناطق دیگر اهل سنت‌نشین فعال شدند. در حال حاضر بیش از ۲۰ ناشر در این حوزه فعالند.
موضوع‌های منتشرشده از سوی ناشران اهل‌سنت را می‌توان به دو بخش عمده تقسیم بندی کرد؛ یک بخش کتابهای عمومی و فکری‌اند که فارغ از چارچوب مذهب، به مسائل کلان اندیشه اسلامی می‌پردازند و مخاطبان شیعه و اهل سنت می‌توانند خلأهای فکری خود را از طریق آن‌ها رفع کنند.
بخش دوم به کتابهای مورد نیاز جامعه اهل‌سنت اختصاص دارد که شامل فقه، حدیث، تفسیر، تاریخ، عقاید و امثال آن هستند. باید گفت بخش اعظم این کتاب‌ها ترجمه‌اند و بخشی هم در قالب تالیف مستقل ارایه می‌شوند. بسته به موضوع این کتاب‌ها، می‌توان گفت مخاطبان هم متفاوتند و هر طیف و طبق‌های بر اساس علایق و سلایق خود، می‌توانند کتابهای موردنظرشان را از بین کتابهای منتشرشده پیدا کنند. این نکته را هم باید یادآور شد که بیشینه درصد دغدغه‌های فکری و فرهنگی اهل سنت با دغدغه‌های کل جامعه ایران یکسان است و تنها درصد کمی که مربوط به تفاوتهای ناگزیر مذهبی است، دغدغه‌های فرهنگی خاص اهل سنت به شمار می‌آیند. در این میان، انتظار اهل قلم و ناشران اهل سنت از سازمانهای رسمی به ویژه وزارت ارشاد این است که بتوانند بدون دغدغه، کتابهای موردنیاز خود را چاپ و منتشر کنند. می‌دانیم که در حوزه چاپ و نشر، فارغ از دین و مذهب و گرایش‌های ناشر، گله‌مندی وجود دارد.
مشکلات ناشران اهل سنت هم در این چارچوب قرار دارند. در قانون اساسی، حقوق مذهبی اهل سنت به ویژه در حوزه چاپ و نشر و فراهم بودن محصولات فرهنگی، حقوق برابر و یکسان پیش بینی شده است.
اگر برخی اعمال سلیقه‌های فردی وجود نداشت، شاید دیگر نیاز نبود اکنون از مشکلات و کمبود‌ها صحبت شود.
باید مراقبت کرد تا محتوای کتابهایی که عقاید و باورهای اهل سنت را تبیین می‌کنند با حذف و اصلاح و محدودیت مواجه نشوند، زیرا این کتاب‌ها در مناطق اهل سنت و بین مخاطبان سنی‌مذهب توزیع می‌شوند و بدخواهان هم مترصد نفرت‌پراکنی و ایجاد اختلاف مذهبی و طایفه‌ای در هر شکل و قالبی و با هر عنوان و توجیهی و از طرف هر گروه و جریانی هستند.
نباید زمینه‌ای فراهم شود که پیروان یک مذهب احساس تبعیض کنند چون نتیجه این وضعیت، به وجود آمدن شکاف در جامعه خواهد بود و وجود شکاف در جامعه هم به نفع هیچ کس نیست و راه را برای رخنه بدخواهان باز می‌کند.
لازم است به این مطلب اشاره شود که گاهی اخذ مجوز انتشار کتاب در وزارت ارشاد بسیار طولانی می‌شود. کتابهایی داشته‌ایم که بیش از دو سال در انتظار مجوز مانده‌اند. خوشبختانه با تغییراتی که با دولت یازدهم ایجاد شده و وعده‌هایی که دکتر روحانی در زمان انتخابات دادند، گشایش قابل قبولی در این حوزه به چشم می‌خورد و انتظار می‌رود دولت، جدیت بیشتری برای تحقق وعده‌های خود در حوزه فرهنگ به خرج دهد.
نظرات