در این روزگار تلخ که بیماری کرونا شیرینی زندگی را به کام ما تلخ نموده است و زینتها و لذائذ دنیا رنگ و بوی خود را باخته‌اند. روز قیامت و صحنه‌های آن بیشتر با ذهن ما آشنا می‌گردد. همچنانکه قرآن می‌فرماید: «یوْمَ یفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ وَأُمِّهِ وَأَبِیهِ وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِیهِ» روزی که انسان از برادر و مادر و پدر و همسر وفرزند خود می‌گریزد. امروز هم مردم چنان در فکر نجات خود هستند که یارای بدرقه عزیزترین عزیزان خود را تا قبرستان ندارند. اما هول و هراس مبتلی شدن به یک بیماری کجا و دهشت رویارویی با حساب و کتاب روز قیامت و عذاب خداوند کجا، شاید پروردگار جهانیان می‌خواهد ما را قبل از افتادن در آن واقعه عظیم بیدار نموده به این امید که توشه‌ای برایش فراهم نماییم. و از جهتی دیگر مقداری از این عشق مفرطمان به دنیا را بکاهیم و میخهای محبت را که در خاک کوبیده‌ایم بر کنیم. از آنجا که منشا تمام جورها و ستمها و ناعدالتیها حب دنیا و به تبع آن طمع مال و عشق به قدرت است. ما برای چند صباحی زندگی در این دنیا تمام تدابیر را اندیشیده و با اقسام بیمه‌ها خود را بیمه می‌کنیم. آیا عقل حکم نمی کند برای حیات ابدی به فکر بیمه باشیم. آن هم نه به قیمت از دست دادن زندگی دنیا بلکه با باز کردن حسابی قرض الحسنه در نزد خدا و هر از چند گاهی با واریز نمودن بخشی از مالی که خالق هستی خود به ما بخشیده است. و اینک با چند برابر تا چند صد برابر به ما باز می‌گرداند. «مَنْ ذَا الَّذِی یقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِیرَةً» (بقره: ۲۴۵) کیست آن کس که به خدا قرض نیکو دهد تا آن را برایش چندین برابر کند. بیاییم در این روزهای سخت حسابی برای آن دنیای خود باز نموده که نه تنها چیزی از آن تباه نمی گردد، بلکه در ناخوشایندترین روزگار با چند برابر تا چندصد برابر بنا به اخلاص ما به ما باز گردانده می‌شود. و جالب اینجاست که آن را به هم نوع خود می‌بخشیم که بدان محتاج است و به تعبیر رسول اکرم تنها چیزی که برایمان باقی می‌ماند همان است. وقتی ان حضرت به خانه برمی‌گردد و از همسر بزرگوارش عایشه سؤال می‌کند از گوسفندی که ذبح کرده بودند. ایشان هم در جواب تکه گوشتی را به پیامبر نشان داده و می‌گوید: تنها این برای ما باقی مانده است و بقیه را بخشیده‌ایم پیامبر فرمود: تنها این برای ما باقی نمانده است. یعنی آنچه را در راه خدا داده‌ایم برای ما ذخیره شده و باقی است. و بدانیم که مردگان از خداوند درخواست می‌کنند تا به آنان مهلت دهد شاید انفاقی کنند. ( وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یأْتِی أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَیقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِی إِلَى أَجَلٍ قَرِیبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُنْ مِنَ الصَّالِحِینَ ) و از آن چه روزیتان کرده‌ایم بخشش کنید پیش ازآنکه مرگ کسی از شما فرا رسد و بگوید: پروردگارا چرا تا فرصتی دیگر مرگ مرا به تاخیر نینداختی تا صدقه بدهم و از صالحان باشم.
این آیه بیانگر اهمیت بخشش و انفاق است. که برای روز جزا ناجی انسان می‌گردد. اما بدانیم شیطان همیشه سد راه ما می‌گردد و ما را از فقر می‌ترساند، و قرآن می‌فرماید: ( الشَّیطَانُ یعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَیأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ یعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ) بقره ۲۶۸ شیطان ( هنگام انفاق) به شما وعده فقر می‌دهد و شما را به زشتی‌ها فرمان می‌دهد و خدا شما را به امرزش و فضل از جانب خویش وعده می‌دهد و خدا گشایشگر داناست. عاقلانه نیست که ما عاقبت خود را که تضمینی برای آن نیست به خاطر ورثه و فرزندانمان رها کنیم که خداوند کفیل روزی انان است. ( وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا ) و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر آنکه روزیش تنها بر عهده خداست. پس بیاییم تا فرصتی هست زادی برای خود پیش بفرستیم وگره از کار خلایق بگشاییم تا خداوند نیز گره از کار ما بگشاید. چنان ک رسول اکرم فرمود : «مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْیا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ یوْمِ الْقِیامَةِ، وَمَنْ یسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ یسَّرَ اللهُ عَلَیهِ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَاللهُ فِی عَوْنِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِی عَوْنِ أَخِیهِ » (رواه امام مسلم) «هر کس مشکل و غمی از مشکل‌ها و غم‌های دنیا را از مؤمنی برطرف کند، خداوند مشکل و غمی از مشکل‌ها و غم‌های قیامت را از او برطرف می کند و هر کس با بدهکارِ تنگدستی، آسان گیری کند، خداوند در دنیا و آخرت با او آسان گیری می کند و کسی که (عیب) مسلمانی را بپوشاند، خداوند در دنیا و آخرت (عیوب و گناهان) او را می پوشاند؛ خداوند یار بنده است تا وقتی که بنده یار برادر خود باشد. در راستای کمک به مردم نکاتی ضروری لازم به ذکر است.
۱ـ آنانی ک مالک مغازه یا خانه هستند در این شرایطی که وضعیت اقتصادی و درآمد بسیار نا بسامان است. در حدّ توان خود از اجاره‌ی خود کاسته و بر مستاجران ببخشایند.
۲ـ کسانی که از دیگران طلب دارند با آنان مدارا نمایند.و برای دریافت آن آنها را تحت فشار نگذارند. در صورتی که می‌دانند در اثر شرایط بحرانی اقتصادی برای بازپرداخت آن با مشکل مواجه شده‌اند.
۳ ـ کارمندانی که برای امرار معاش خود مشکلی ندارند به یاری کسانی بشتابند که برای پیدا کردن لقمه نانی با مشکل مواجه شده‌اند. بخشی از درآمد خود را به فقرا و مسکینان اختصاص دهند.
۴ – تاجرانی که مایحتاج ضروری مردم را تهیه می‌کنند، فرصت را غنیمت نشمارند و دراین وضع نابسامان با گران کردن اجناس باری اضافی بر دوش جامعه نگذارند که خداوند آنان را مؤاخذه خواهد کرد.
ای که دستت می‌رسد دستی بگیر پیش از آن کز تو نیاید هیج کار
چون زبر دستیت بخشید آسمان زیر دستان را همیشه نیک دار
در پایان سخن را با خوابی از یکی از صالحان سلف به پیایان می‌برم که فرمود: دو قرص نان در خانه داشتم و خودم نیز روزه بودم که برای افطار میل کنم، ناگاه فقیری در زد وغذا خواست یکی از نان‌ها را بدو دادم و با ولع بسیار خورد و باز طلب کرد، نان دیگر به او دادم و خود گرسنه خوابیدم. به خواب دیدم که قیامت است و اعمال خلایق را وزن می‌کنند. اعمال هر کس داخل کیسه‌ای بود و آن را روی کفه ترازوها می‌نهادند. کفه‌ی گناهانم سنگین و نیکی‌هایم سبک، هرچه بر آن می‌نهادند توفیری نمی کرد تا اینکه کیسه‌ی اعمال به انتها رسید و من هم آنقدر دلهره داشتم که نفسم بالا نمی‌آمد. در این هنگام پرسیدند ایا چیزی باقی مانده. گفتند بله فکر کنیم دو قرص نان مانده آنها را روی کفه‌ی حسنات نهادند در کمال ناباوری آنقدر سنگین شد که پایین رفت و کفه‌ی شر بالا نشست. من هم گریه‌کنان از خوشحالی فریاد می‌زدم که با همین چشمان گریان و پریشان از خواب پریدم. نتیجه‌ی اخلاقی که می‌گیریم هرگز خیر را کم نشماریم و خود را برای آن روز سخت آماده کنیم.
نظرات