یادى مه‌ولوود، یادێكى پڕ له وانه و عیبڕه‌تى مێژووى بانگه‌وازى ئیسلامیى، بگره مێژووى مرۆڤایه‌تییه، جێى خۆیه‌تى له ئاست ئه‌و یاده و ژیانى خاوه‌نى ئه‌و یاده‌دا هه‌ڵوێسته بكرێ و تایبه‌تمه‌ندیى ژیانى پێغه‌مبه‌رى سه‌ردار و ته‌مه‌نى پڕ خزمه‌ت و جیهاد و خه‌باتى بخرێته‌وه به‌رچاو.
یادى مه‌ولوود: یادى هاتنه دونیاى هه‌ڵگرى دوا په‌یامى خوایه بۆ نه‌وه‌ى ئاده‌میزاد، هه‌تا هه‌تایه.
یادى مه‌ولوود: یادى ڕزگاركارێكه كه مرۆڤایه‌تیى له كۆیلایه‌تیى چه‌وسێنه‌ران ڕزگار كرد و به‌ره‌و لوتكه‌ى عیززه‌ت و سه‌ربه‌رزیى خواپه‌رستیى بردنى.
سەراپای مانگی مەولوود بە گشتی و ڕۆژی دوانزدەی ڕەبیعولئەووەل بە تایبەتی، وەرزی گەشانەوەی ڕوح و بووژانەوەی دڵ و پتەوکردنی باوەڕ و خزمەتکردنی درەختی ئیمانە، وەرزی گەڕانەوەیە بۆ ڕۆژێکی گەشی بێوێنە لە لاپەڕە پڕ لە سەروەری و زێڕینەکانی مێژووی مرۆڤایەتی. وەرزی زمان شیرنکردنە بە فەرموودەکان و خۆجوانکردن بە ئاکار و ڕەفتار و ڕەوشتە جوامێرەکانی مەولوودە نازدارەکەی مانگی ڕەبیعولئەووەل.
هه‌موو پیاوێكی گه‌وره‌ی هه‌ڵكه‌وتوو له جیهاندا، كه لێی ورد ئه‌بینه‌وه و ژیانی ئه‌خوێنینه‌وه، تێده‌گه‌ین كه گه‌وره‌یی و بلیمه‌تییه‌كه‌ی هه‌ر له‌یه‌ك ڕووه‌وه بووه، وه‌ك (سوقڕات) و (فیساگۆرس)ی یۆنانی و (كۆنفۆشیۆس)ی چینی و (شاملیۆن)ی ئه‌مریكایی و (میڕابۆ)ی فه‌ڕه‌نسی ، (كاریبالد)ی ئیتاڵی و (كوتم)ی هیندی كه هه‌ر یه‌كێك له‌مانه له تاقه شتێكا پسپۆڕ و لێهاتوو بووه.
به‌رپرسیاره‌تی و ڕێگاكانی به‌هێزكردنی ئه‌گه‌ر داوا له مناڵێك بكه‌ی كه ئاماژه به واتایه‌كی دروست له به‌رپرسیاره‌تی بكات، پێتان ده‌ڵێ به‌رپرسیاره‌تی واته: «كردنی كارێكی دروست» یا «ئه‌نجامدانی هه‌ر كارێك كه دایك و باوك داوا بكه‌ن» یا «به‌جێهێنانی ئه‌ركه‌كانم». به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئه‌و پرسیاره له كه‌سێكی عاقڵ بكرێ، به‌ڕاتان چ وه‌ڵامێك ده‌داته‌وه؟ له‌ڕاستیدا به‌رپرسیاره‌تی و به‌رپرسبوون، باسێكی بانتر له كار و ئه‌رك و ئیشه واجب و پێویسته‌كانی ژیانه. مرۆڤ به‌دوای واتادا ناگه‌ڕێ، به‌ڵكوو واتای ڕاسته‌قینه‌ی به‌رپرسیاره‌تی، به‌ڵێنیی جێبه‌جێكردنی كارێك یا چه‌ند كارێكه.
بۆ ئه‌‌وه‌‌ی هاووڵاتیانی ئاگاداری كار و كرده‌‌وه، پڕۆژه‌‌ی ئابووری و چۆنیه‌‌تيی ڕه‌‌وتی بڕیاردانی داموده‌‌زگا حكوومییه‌‌كان بن، هه‌روه‌ها ئاگایان له بارودۆخی ناوه‌‌وه و ده‌‌ره‌‌وه‌‌ی وڵات بێت، ده‌‌بێ ئامرازه‌‌كانی ڕاگه‌‌یاندنی گشتی به به‌‌رپرسیاریه‌‌تییه‌‌كی ته‌‌واو و لهسهر بنه‌‌مای ئه‌‌خلاقێكی به‌‌رزی ڕۆژنامه‌‌وانییه‌‌وه، كه‌‌ره‌‌سه‌‌ی سه‌‌ره‌‌كی بن له مه‌‌یدانی گواستنه‌‌وه‌‌ی زانیاریدا. ئه‌‌م ئه‌‌ركه‌‌ی ئه‌‌وان، متمانه له ناو هاووڵاتیان و حكوومه‌‌تدا دروست ده‌‌كات.
خۆشەویستی زات یانی خۆویستی و خۆشویستنی جگە لە ئەوەش واته مرۆڤدوستی. دو ویست و خواستی سروشتییە کە بە کەشی حەکیمانەی ئیلاهی لە دەروونی تەواوی ڕۆڵەکانی مرۆڤدا بەدی هاتووە. هەر یک لەو ویسته سروشتییانە، بەشێکی کاریگەری لە مسۆگەرکردنی بەختەوەری و کامەرانی مروڤ هەیە و دەبێت لە جیگای خۆی ڕازی بکرێت.
هەوەڵ جار بوو کە ناوی تۆم دەبیست، چکۆڵە بوومؤ، پێیان کوتم کە تۆ بە جانتایەکی پڕ لە حەتحەتۆکە(ئەسباب بازی) لە کولانەی ماڵەکانەوە دێیە ژوورەوه! لە دڵەوە ئارەزووم دەکرد کە بتبینم!
ئەو شەوە گەرچی ماڵی ئێمە کولانە و ئاورگەی نەبوو، بەڵام هەر چاوەڕێ بووم کەتۆ بێیتە خوارێ، گەرچی ئەمزانی سەربانی ماڵی ئێمە ناتوانێ کەژاوە و گوریس و نێرییەکێوییەکانی تۆ ڕابگرێ!
دەستەواژەی (بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە) لە سەرەتای سەدەی بیستەوە لەلایەن هەندێک پیتۆڵی ئەورووپییەوە وروژێنرا، یەکێک لەوانە: دەروونناس و بیرمەند (جۆن دیوی ١٨٥٩ - ١٩٥٢) ئەمریکی بوو، کە یەکێک بوو لە ڕابەرانی فەلسەفەی براگماتی. لەو کاتەوە ڕەخنەگرانی دەروونناسيی و کۆمەڵناسيی، وەک بەشێکی گرنگی بواری مروڤناسیی، توێژینەوەی زۆریان لەسەر ئەم بابەتە کردووە و نزیک بووەتەوە لە زانستێکی سەربەخۆ.
بیری ڕه‌خنه‌گری به واتای توانایی له ڕوون و ئاوه‌زمه‌ندانه بیركردنه‌وه دایه و تێگه‌یشتن، پێوه‌ندیی ژیربێژانه‌ی نێوان بیرۆكه‌كانه. بیری ڕه‌خنه‌گری له سه‌رده‌می یوونانی كۆنه‌وه به‌رباسی فیلسووفانێكی وه‌ك ئه‌فلاتوون و ئه‌ره‌ستوو بووه و تاكوو ئه‌و سه‌رده‌مه درێژه‌ی هه‌بووه. بۆ نموونه توانایی له ناسینه‌وه‌ی هه‌واڵی ناڕاست. بیری ڕه‌خنه‌گری له‌وانه‌یه سه‌ربه‌خۆ و به لێوردبوونه‌وه پێناسه بكرێت.
کۆپی ڕایت 1401 په‌یامی ئیسلاح. ھەموو مافێکی ئەم ماڵپەڕە، پارێزراوە. ئامادەکردن و په‌ره‌پێدان لەلایەن شەریکەی بەرنامەنووسی رووپەل