اوایل سپتامبر گذشته که نجیب میقاتی دولت جدید لبنان را پس از ناکامی مصطفی ادیب و سعد حریری تشکیل داد، نگارنده در یادداشتی تأکید داشت که این مسأله نمی‌تواند نشانه‌ای از گشایش جدی در بحران این کشور باشد و صرفا باید در چارچوب مدیریت این بحران و جلوگیری از خروج آن از کنترل به تشکیل کابینه جدید نگاه کرد و گفته شد که دور از انتظار است عربستان با دولتی کار کند که حزب الله سهم عمده‌ای در آن دارد و تشکیل دهنده این دولت است؛
روسیه و اسرائیل دلایل و انگیزه‌های زیادی برای همکاری مشترک دارند كه شرح مبسوط آن در یک یادداشت نمی‌گنجد. واقعیت این است که هر دو طرف نسبت به گسترش روابط و همکاری فیمابین احساس نیاز شدیدی می‌کنند و این نیاز یکجانبه نیست. روسیه وارث اصلی شوروری است که نخستین کشوری بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت. شکل گیری اسرائیل بیشتر به نامه و وعده بالفور وزیر خارجه وقت بریتانیا در ١٠٤ سال پیش به روچیلد از رهبران یهودیان این کشور برای تاسیس "میهن ملی برای یهودیان" نسبت داده می‌شود؛
١ـ عراق فردا انتخابات پارلمانی دیگری را تجربه می‌کند که شش ماه قبل از موعد مقرر برگزار می‌شود و انتخابات زودهنگام نام گرفته است. برگزاری این انتخابات خواسته اصلی اعتراضات شروع شده در اکتبر ٢٠١٩ بود؛ اما در حالی که عادل عبدالمهدی در نتیجه این اعتراضات استعفا داد و بعدا مصطفی الکاظمی در نتیجه توافقی خواسته یا ناخواسته میان نیروهای سیاسی و حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی آن‌ها به قدرت رسید، ولی خواسته انتخاباتی معترضان برآورد نشد و فردا این انتخابات در حالی برگزار می‌شود که آن‌ها تقریبا در گوشه رینگ سیاست قرار گرفته‌اند.
چند ساعتی از درگذشت عبدالقدیر خان پدر بمب اتمی پاکستان نگذشته است که رسانه‌های جهانی مشغول بازخوانی زندگی و فعالیت اتمی او هستند. این اهتمام محصول نوع فعالیت عبدالقدیر خان و تاثیرات فرامرزی آن است.
اما چه شد که عبدالقدیر خان به سمت بمب اتم رفت؟ وی در سال ١٩٣٦ و در دوران استعمار بریطانیا، در خانواده‌ای مذهبی در بوهپال هند دیده به جهان گشود؛ پدرش معلم و مادرش زلیخا مذهبی بود و در کنار اردو به فارسی هم تکلم می‌کرد. جوانی پرکار و بلندپرواز بود.
در گذشته‌ای نه چندان دور عمق راهبردی کشورها و سرزمین‌ها تنها با سنجه مساحت و قدرت نظامی تعریف می‌شد که در دنیای پسا مدرن این دو فاکتور با وجود اهمیت‌شان در صورتی کارایی مطلوب دارند که مقرون به دیگر مولفه‌های نوین قدرت همچون اقتصاد و رسانه باشند. اما کم نیستند کشورهای نابرخوردار از مساحت کافی و قدرت نظامی که صرفا به علت اقتصاد و ثروت و دیگر مولفه‌ها بهرمند از عمقی راهبردی گشته‌اند که جدا از بازدارندگی مدرن در مقابل تهدیدها و چالش‌ها، موقعیتی مهم، نه منطقه‌ای بلکه جهانی یافته‌اند. قطر از این دست کشورهاست که مساحتش ١١ هزار کیلومتر مربع است
فیلد مارشال محمد حسین طنطاوی فرمانده کل نیروهای مسلح و وزیر دفاع اسبق مصر که سه‌شنبه گذشته در ٨٥ سالگی درگذشت، را می‌توان متنفذترین ژنرال مصری در سپهر سیاست مصر در سه دهه اخیر پنداشت. طنطاوی تقریبا در همه جنگ‌های مصر از ١٩٥٦ تا ١٩٧٣ شرکت داشت. او یک بروکرات نظامی بود که شخصیتی آرام و بی سر و صدا داشت و در خفا و به دور از سیاست‌ورزی آشکار کار می‌کرد.
اسناد ویکیلیس برگرفته از نامه‌های وزارت خارجه آمریکا، او را فردی مهربان، خوش اخلاق اما «تغییرستیز» معرفی می‌کند
بالاخره با خروج آخرین سرباز آمریکایی از افغانستان اشغال نظامی این کشور پایان یافت و حضور نظامی آمریکا سرنوشتی مشابه شوروی پیدا کرد و بدون دستاوردی نظامی و سیاسی و با تحمل هزینه‌های هنگفتی چه مالی چه انسانی خاتمه یافت؛ اما شکست آمریکا و شوروی در افغانستان یک تفاوت بنیادین دارند و آن هم این که ایالات متحده با شکست راهبرد نظامی‌اش همچنان از موقعیت هژمونتیکی در جهان و منطقه برخوردار است که راهبرد جایگزین خود را با کاربست قدرت نرم در افغانستان پیش ببرد؛ در حالی که شوروی در هنگام خروج از افغانستان سال‌های آخر عمر خود را سپری می‌کرد و فاقد قدرت نرمی بود
یادداشت پیشین با ذکر داستان برکناری داود خان از نخست وزیری پایان یافت. در ده سال نخست وزیری وی (١٩٥٣ تا ١٩٦٣)، رفته رفته افغانستان در سیاست داخلی و خارجی با منش ظاهر شاه برای ایجاد فضای نسبتا باز در داخل و موازنه در روابط خارجی فاصله گرفت؛ در داخل نظام حاکم به سمت خودکامگی رفت و در خارج هم بیشتر از قبل به شوروی تکیه شد و تنش‌ها با پاکستان شدت یافت؛تا این که ظاهر شاه در نهایت تصمیم به برکناری داود خان گرفت. سپس، محمد یوسف دولت انتقالی را با پیگیری دو هدف تشکیل داد؛ نخست تدوین قانون اساسی افغانستان با هدف پی ریزی یک نظام دموکراتیک و دوم حل مشکل پشتون‌ها با پاکستان.
(١)
به افغانستان که می‌رسم، دیگر دست به قلم نمی‌رود. واژگان در سکوت می‌روند و از جزع و فزع خود به افغان می‌نشینند. کوه غمی که بر دل و جان مستولی گشته، به قول صائب تبریزی پشت فلک را شکسته است. در این سیه روزگاری که هر گوشه‌ای از این خاورمیانه نگون بخت، زخم ناسوری شده، دیگر نای نوشتن و گفتنی نمی‌ماند.
قصه فغان افغانستان سر درازی دارد و شرح آن از حوصله یک نوشته تلگرامی خارج است. این سرزمین با ٦٥٣ هزار کیلومتر مربع به نوعی قلب آسیا و نقطه اتصال جنوب و مرکز آن است که جغرافیایی خشن، ناهموار و محصور در خشکی دارد و همین خود از مولفه‌های مهم فرهنگ و اجتماع در این سرزمین است.
انقلاب‌های عربی موسوم به «بهار عربی» در دسامبر ٢٠١٠ از تونس شروع شد؛ اما دیری نپایید که در دیگر کشورها مغلوب دولت پنهان و قوه قهریه شد، ولی همچنان در مهد انقلاب‌ها نظامی نسبتاً دموکراتیک با مشکلات عدیده آن برقرار بود و به عنوان یک الگو از آن یاد می‌شد. ولی این نظام برآمده از انقلاب تونس در طول یک دهه گذشته به دلیل تنازع داخلی، فشارهای دولت پنهان و قدرت‌های منطقه‌ای حامی آن و «انقلاب‌های معکوس» و در راس آن‌ها امارات نتوانست زمینه‌های توسعه سیاسی و اقتصادی در این کشور ١٢ میلیونی
کپی رایت © 1401 پیام اصلاح . تمام حقوق وب سایت محفوظ است . طراحی و توسعه توسط شرکت برنامه نویسی روپَل