در این همایش آنلاین که با حضور ١٦٠ نفر از اعضای جماعت در سراسر کشور برگزار شد، استاد عبدالرحمن پیرانی دبیرکل جماعت دعوت و اصلاح در سخنانی کوتاه، افراد جماعت را به تقویت ایمان و اخوت فرا خواند. وی ضمن تلاوت آیه‌ی «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ» گفت: خداوند را شاکریم که در این مقطع جدید از فعالیت جماعت و در این برهه‌‌ی حساس از تاریخ امت‌های مسلمان و به‌ویژه بیداری اسلامی، جماعت از یک آزمون جمعی پیروز و فائق بیرون آمد. وی افزود: «اکنون جماعت یک مرحله‌ی جدیدی را آغاز کرده، ان‌شآءالله با خوش‌بینی و همتی بلند، اخوت و برادری و یک همراهی ستودنی، این مرحله را آغاز و به پیش خواهیم برد؛ لذا بنای شورای مرکزی بر این است که دایره‌ی حضورمان را در جامعه و ایفای وظایف و تکالیف درحد توان و نیاز جامعه گسترش دهیم. وی گفت: در پرتو اندیشه‌ی خیرخواهی، با اراده‌ی خدمت به جامعه و در جهت نشر و دفاع ارزش‌ها و با مراعات قاعده‌ی اساسی که بزرگان ما فرموده‌اند: «نتعاون فيما اتّفقنا عليه ويعذر بعضنا بعضاً فيما اختلفنا فيه»، حضور خود را گسترش خواهیم داد. جماعت با حضور بیش از چهار دهه در جامعه و همراهی شخصیت‌های بزرگوار با آن، اکنون هم خودشناسی دارد و هم جامعه را به‌خوبی می‌شناسد و اینجاست که نیاز هست که حضور بیشتری داشته باشد و بخشی از فعالیت‌های ما در وطنی که برای ما محبوب است و هموطنانی که برای ما عزیزند، معطوف به اجتماع باشد و ما بیش از پیش، درکنار آنان باشیم.»

دبیرکل جماعت افزود: هدف از این توسعه، نشانگر تمامیت‌خواهی جماعت و حاکی از تغییر اندیشه و فکر نیست. در گذشته نیز دعوت عمومی مطرح بوده است و احساس ما این است که کوتاهی صورت گرفته؛ چراکه فعالیت ما بیشتر در داخل جماعت محصور بوده است. طبعاً برخی از فعالیت‌های ما جنبه‌ی اجتماعی داشته و تأثیراتی هم بر جامعه برجای نهاده است. اکنون که جامعه‌ی ما نسبت به دینداری و اخلاقی‌زیستن دچار گرفتاری و مشکلاتی شده است، جا دارد جماعت با توان و اعتماد به نفسی که دارد، در اینجا و اکنون، ایفای نقش نماید و در جهت نشر ارزش‌هایی مانند صداقت، خیرخواهی، خدمت به دیگران، دستگیری از نیازمندان و... انجام وظیفه نماید. جماعت دارای سرمایه‌ها‌ی انسانی ارزشمند و شخصیت‌های فرهیخته‌ای است و می‌تواند در این برهه، منشأ خدمات و حسناتی باشد.

استاد پیرانی به ضرورت هم‌اندیشی و ارتباط بیشتر با جامعه تأکید کرد. وی گفت: تلاش ما معطوف به قدرت نیست و کار ما حضور بیشتر در جامعه است تا هم با مشکلات دست و پنجه نرم کرده و آنها را بشناسیم و برای حلّ برخی از آنها درکنار سایرین، تلاش فکری و جهد عملی داشته باشیم.

وی به مسئله‌ی مهمّ اجتهاد با استناد به حدیث نبوی«أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَمَّا بَعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ قَالَ: «كَيْفَ تَقْضِي» ثُمَّ اتَّفَقَا إِذَا عَرَضَ لَكَ قَضَاءٌ؟ قَالَ: أَقْضِي بِكِتَابِ اللَّهِ قَالَ: «فَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِي كِتَابِ اللَّهِ؟» قَالَ: فَبِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «فَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِي سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ؟» قَالَ: أَجْتَهِدُ رَأْيِي وَلَا آلُو، قَالَ: فَضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَدْرَهُ وَقَالَ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَفَّقَ رَسُولَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَا يُرْضِي رَسُولَ اللَّهِ» در حلّ مسائل و رفع مشکلات جدید پرداخت و گفت: در شرایط کنونی نیازمندان عالمانی هستیم که در همه‌ی مواقع با استناد به قرآن و سنّت، برای رویاروی با مسائل استنباط و اجتهاد نمایند. 

دبیرکل جماعت در پایان درباب ساختار اجرایی تشکل متبوعش، افزود: سه معاونت و یک نهاد(روابط عمومی، آموزشی-تربیتی و فرهنگی- اجتماعی، نهاد مدیریت امور مالی) معطوف به درون جماعت و سه نهاد(علما و طلاب علوم دینی، اساتید و دانشجویان و بانوان) تلاششان معطوف به بیرون از جماعت و در راستای خدمت‌رسانی بیشتر به مردم و جامعه است. وی موفقیت این معاونت‌ها و نهادها را منوط به همراهی، همدلی و مسؤولیت‌پذیری تک‌تک اعضای جماعت در مناطق دانست.

جمال اسماعیلی، «دبیر شورای مرکزی جماعت دعوت و اصلاح» به‌عنوان سخنران اصلی همایش در ابتدای سخنانش، برگزاری موفقیت‌آمیز کنگره‌ی جماعت را مجدداً تبریک و تهنیت گفت. وی این موفقیت را مرهون کسانی دانست که مجاهدت را بر عافیت ترجیح داده‌اند و آنان را شایسته‌ی قدردانی دانست. وی یادآور شد که ششمین کنگره‌‌ی جماعت در شرایطی برگزار شد که منطقه، آبستن حوادث بزرگی بود و در داخل جماعت نیز نیازمند گفت‌وگوهای جدّی و ایجاد تفاهم بیشتر بود که به فضل خداوند متعال این مهمّ محقّق شد و با بزرگ‌منشی اعضا، جماعت توانست بر چالش‌ها فائق آید. شورای مرکزی دوره‌ی پیش شعار «انسجام و پویایی» را برای کنگره‌ی ششم برگزید تا چراغی فرا راه فعالیت‌هایش باشد.

وی درباب شعار کنگره گفت: این شعار مختصر می‌تواند عمده‌ی فعالیت‌های جماعت را پوشش دهد. انسجام به‌معنای پیوستگی، هماهنگی و اتصال بین اعضای یک سیستم، گروه یا هر مجموعه‌ای است. خمیرمایه‌ی انسجام دو بخش عاطفی- روانی و سازمانی است. بعد عاطفی- روانی انسجام این است که ما سالیان سال است با آن آشنایی داریم و آن همان اخوت و برادری است که قوام‌بخش کار جمعی ماست. وی در این راستا از اصحاب قلم جماعت خواست که در قالب جستار و مقالات این موضوع مهمّ را بسط دهند و رسانه‌های جماعت هم درحد وسع‌شان به آن بپردازند. وی ضمن ایضاح بیشتر موضوع گفت: مسائلی مانند مبانی و اصول و اقتضائات و الزامات اخوت و برادری باید بدان پرداخته شود؛ ازجمله‌ی این اقتضائات، محبت‌ بی‌دریغ و دوست‌داشتن بی‌شائبه‌ی همدیگر برای رضای خداست که این مهمّ می‌تواند به‌عنوان خمیرمایه‌ی جماعت، انسجام آنرا حفظ کند. وی اضافه کرد: گذشت و چشم‌پوشی از خطاهای یکدیگر، آوردن عذر برای همدیگر، پرهیز جدّی از تهمت و غیبت به بهانه‌های مختلف، حاکمیت نصیحت و دلسوزی به‌جای فضای انتقاد گزنده و آزاردهنده از دیگر الزامات برادری و انسجام جماعت‌اند

 وی ابراز عقیده کرد که در چنین فضایی می‌توان به پیشرفت و ترقی جماعت اندیشید. وی واژه‌ی برکت را توضیح داد و گفت: تبریک موفقیت کنگره به یکدیگر بدین معناست که جماعت و کنگره وسائلی هستند که بتوان از آنها بهترین استفاده‌ها را در نیل به اهداف نمود. وی همچنین به اهمیت مسئله‌ی اخلاص در نیت و عمل اشاره کرد و گفت: زمانی ما می‌توانیم از حداقل امکانات و ابزارهای موجود، بهترین استفاده‌ها را ببریم که اخلاص داشته باشیم و نسبت به همدیگر محبت و صمیمیت داشته باشیم. وی گفت: آنچه جماعت را در نزدیک به پنج دهه نگاه داشته است صفا، صمیمیت و همدلی و یکرنگی بوده است.  

انسجام؛ بعد دوم فرهنگ سازمانی 

اسماعیلی در بخشی دیگر از سخنانش به بعد دوم انسجام یعنی فرهنگ سازمانی پرداخت. وی گفت: همه نیک می‌دانیم که هر سازمانی، رویه، روند و اصول خاص خود را دارد که می‌طلبد آنها را عملی کند. ما از یک جمع خودمانی کوچک به یک جماعت بزرگ تبدیل شده‌ایم که نیازمند قوانین و مقرراتی است و از این جهت ما تشکیلات را برای خود برگزیده‌ایم و ساختاری را تعریف کرده‌ایم که در آن تقسیم وظایف صورت می‌گیرد؛ این مهمّ اقتضائاتی دارد که برای عملکرد بهینه‌ی جماعت ضروری است. ازجمله‌ی این اقتضائات: تعاون، همکاری و همیاری است. تعهد به رعایت قوانین و مقررات از سویی و نیز تعهد به اهداف متعالی جماعت، منظم‌بودن و التزام به رعایت زمان در قرارها و تصمیمات و انجام به‌موقع وظایف. مدیریت زمان به‌معنای اولویت کارها به‌طور مؤثر. انعطاف‌پذیری فردی و جمعی بدین معنا که بتوانیم خود و جمعمان را با حفظ اصول و ثوابت با شرایط جدید تطبیق دهیم. داشتن اخلاق حرفه‌ای مانند مسؤولیت‌پذیری و تقویت آن به‌عنوان رعایت الزامات سازمانی. یکی دیگر از الزامات کار سازمانی یادگیری مستمر و درجا نزدن و جا نماندن از داده‌ها، اطلاعات و دانش روز به ما کمک می‌کنند تا ما به‌روز بوده و سخن همدیگر را نیک بفهمیم و تفاهم حاصل شود. نشان‌دادن رهبری و توانمندی در محیط خانواده و کار به‌عنوان الگویی برای دیگران و نیز پایبندی به تصمیمات و مصوبات رهبری جماعت. توانایی مدیریت حل تعارضات به انسجام سازمانی کمک خواهد کرد. نکته‌ی مهمّ این است که بر اهداف سازمانی تمرکز داشته باشیم. بسیار مهمّ است که ما تلاش کنیم که اهداف شخصی خود را با اهداف جمعی در یک مسیر و راستا قرار دهیم و درصورت داشتن نظری شخصی از بیان آن دریغ نورزیم و آن‌را جهت تصحیح نظر یا در جهت استفاده به‌فرض صحت، عرضه نماییم. داشتن ارتباطات گسترده چه در داخل جماعت و چه در بیرون جماعت نیز به انسجام سازمانی ما کمک می‌کند. وی تأکید کرد که این رفتارها اگر تکرارپذیر باشند به فرهنگ سازمانی تبدیل می‌شوند و این انسجام است که یک جمع را می‌تواند به یک گروه موفق تبدیل کند و از رفتار سازمانی و عملکردهای شاخص، ناظران و دیگران متوجه عضویت فرد در جماعت دعوت و اصلاح می‌شوند.

اسماعیلی درباب سرعت تحولات و تغییرات کنونی گفت: سرعت تغییرات این‌قدر سریع است که باید جماعت را به‌سوی پویایی ببرد. اگر جماعت نتواند این تغییرات را درک کند و فناوریهای نوین یا قواعد جدید را درنیابد، ممکن است پویایی‌اش را ازدست دهد. ساختار باید بتواند اهداف را پوشش دهد، درغیر این‌صورت از پویایی برخوردار نخواهد بود. یکی از مصادیق پویایی، ارتباطات ما با خود و دیگران است. جمع ما زمانی می‌تواند پویایی خود را به نمایش بگذارد که با همه‌ی شخصیت‌ها و جریان‌های مؤثر ارتباطات قوی و هدفمند داشته باشد. یکی دیگر از الزامات پویایی، مبحث رهبری و مدیریت به‌روز و الهامبخش است که بتواند با کاریزمای خویش انسجام جماعت را تقویت کند و زمینه را برای شنیده‌شدن نظرات اعضا، فراهم سازد.

وی اظهار داشت: در محموع پویایی سبب می‌شود که عملکرد جماعت بهبود یافته و بتواند انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد و در بزنگاه‌ها و بحران‌های پیش‌آمده بتواند پاسخ دهد و ضعف‌ها را با قوت‌ها پوشش دهد و در مجموع با شنیدن آرای اعضا و به‌کارگیری نظرات مناسب، موجبات رضایت خاطر آنان را فراهم کند.

اسماعیلی ابراز امیدواری کرد اگر مرکزی برای شنیدن آرا و نظرات همه‌ی اعضا وجود داشته باشد، برای حفظ انسجام و پویایی بیشتر جماعت، قطعاً مثمر ثمر واقع خواهد شد.

فعالیت‌های شورای مرکزی و تصمیمات آن

جمال اسماعيلی در ادامه به گزارش فعالیت‌ها و اقدامات شورای مرکزی پرداخت و گفت: در این مدت پنج جلسه برگزار کرده است. چهار جلسه کارگروه ذیل شورای مرکزی برگزار شده است. مجموعاً ٢٤ مصوبه داشته است. بخش عمده‌ی فعالیت شورای مرکزی در این مدت سیاستگذاری برای تحقق شعار کنگره، انسجام و پویایی متمرکز شده است، امّا یکی از مسائل بسیار مهمّ در سیاستگذاریها که دبیرکل جماعت بسیار بر آن تأکید دارد، تفویض اختیار و تمرکززدایی و واگذاری بسیاری از مسؤولیت‌ها و اختیارات به مناطق و استان‌ها است. این امر، سبب مشارکت‌دادن بیشتر اعضا و اتّخاذ تصمیمات مقتضی در حوادث و رخدادهاست. تکیه بر مرکز از پویایی مناطق می‌کاهد و بلکه مرکز بیشتر می‌تواند تسهیلگر باشد. آنچه در مرکز انجام می‌شود بحث سیاست‌گذاریهای کلان و برنامه‌ریزی‌های عمده و ارتباطات سیاسی است، امّا اجرای برنامه‌ها و سرمایه‌های انسانی جماعت در مناطق است که مسؤولان می‌توانند در رتق و فتق امور از ظرفیت‌های موجود در استان‌ها و شهرستان‌ها با ابتکار و خلاقیت خود بهره‌مند شوند.

اسماعیلی افزود: در راستای تمرکززدایی، شورای مرکزی در ساختار تغییراتی داده است و نیز در آیین‌نامه‌ها و مصوّبات و تصمیمات، باید این اصل عملی شود. وی گفت: دادن اختیار به اعضای کنگره در هر استان تا مسؤول استانی خود را انتخاب کنند. و نکته‌ی دیگر تشکیل «مجامع مشورتی» است که به تصویب شورای مرکزی رسید. به این مجامع در سطح استان و شهرستان که متشکل از اعضای منتخب کنگره و مسؤولان اجرایی فعلی است، این اختیار داده شده است تا از اعضای صاحبنظر شهر یا استان را عضو مجمع مشورتی کنند. وی أکید کرد که این مجمع مشورتی قرار نیست در امور اجرایی دخالت کند و پس از مدّتی اختلال در روند کار ایجاد کند؛ اما می‌تواند به هیأت اجرایی در سطح شهر یا استان مشورت دهد و نیز مسؤولان اجرایی را در سطح شهر به مسؤولان مافوق در استان معرفی ‌کند و در سطح استان، مسؤول هیأت اجرایی و نظارت را همین مجمع معرفی کند. افزون بر اینها، تجدید نظر در دعاوی که در سطح استان صورت می‌گیرد به‌عهده‌ی مجمع مشورتی استان گذاشته شده است. وی گفت: جزئیات این تصمیم مهمّ در جلسات توجیهی و آیین‌نامه‌ها ارایه خواهد شد.

ساختارهای جماعت

دبیر شورای مرکزی جماعت در ادامه گفت: یکی از مصوّبات شورا در بحث ساختار، این بوده که معاونت آموزشی- تربیتی به‌جای خود ابقا شود. معاونت فرهنگی- اجتماعی با تغییراتی همچنان خواهد بود. نهاد مدیریت اداری- مالی را خواهیم داشت. روابط عمومی با همان رویه‌ی سابق به‌عنوان معاونت به‌کار خود ادامه خواهد داد. چند حوزه‌ی مورد مناقشه حوزه‌ی علما، بانوان و دانشجویی بوده است. سمن‌های مردم‌نهاد در ذیل معاونت اجتماعی- فرهنگی فعالیت خواهند داشت. حوزه‌ی اصلی فعالیت جماعت در دعوت عمومی در قالب اجتماعی- فرهنگی است. کادرسازی و تربیت عضو به‌عهده‌ی معاونت آموزشی- تربیتی است. روابط عمومی هم اطلاع‌رسانی این قضایا و هم ارتباطات درون‌جماعتی و هم انتقال دغدغه‌های درون و برون‌جماعتی به مدیران و مسؤولان و نیز اطلاع‌رسانی آنچه در درون جماعت اتفاق می‌افتد اعم از دیدگاه‌ها و اقدامات را انجام می‌دهد. وی افزود: در دو نشست جداگانه که با اساتید و علما و نیز بانوان داشته‌ایم به این نتیجه رسیده‌ایم که نهاد علما و طلاب علوم دینی و نیز نهاد اساتید و دانشجویی و نهاد بانوان را در راستای تمرکززدایی داشته باشیم. آیین‌نامه‌، نحوه‌ی کار و سبک واگذاری مسؤولیت را تعیین می‌کند که به‌صورت انتخابی از پایین به بالا خواهد بود. در مجموع این تغییرات که خود را در آیین‌نامه‌ها و شرح وظایف نشان خواهد داد، نشانگر این است که جماعت بیش از پیش در خدمت جامعه خواهد بود و فعالیت‌ این نهادها در قالب سمن‌های رسمی یا عرفی و معطوف به بیرون و در خدمت‌رسانی بیشتر به جامعه و اهتمام به آن است. 

وی در بخشی از سخنانش از انتصاب مسؤول هیأت اجرایی مرکزی سخن گفت و برای دکتر یعقوب خرسند مسؤول جدید هیأت اجرایی مرکزی و مسؤول پیشین شعبه‌ی فارس که دارای پتانسیل‌ها و توانمندیهای خاصّ و ارتباطات خوب و دانش روز و تجربه‌ی مدیریت موفق در سطح استانی است، آرزوی موفقیت کرد و از همه‌ی اعضا و مسؤولان خواست که وی را در ایفای وظایف سنگین و خطیر یاریگر باشند و متعهّد شد که در انتقال تجارب و هم‌اندیشی در امور، از هیچ چیزی مضایقه نورزد.

اسماعیلی روند انتخاب مسؤولان هیأت اجرایی استانی را به بحث گذاشت و گفت: الحمدلله در اولین نشست شورا درباب انتصاب مسؤولان استانی، همه‌ی افرادی که از استان‌ها طیّ نامه معرفی شده بودند، به اتفاق آرا، انتخاب شدند و برای همه‌ی مسؤولان جدید آرزوی موفقیت و برای مسؤولان سابق دعای خیر کرد. وی بار دیگر از همه‌ی اعضا درخواست کرد که یاریگر مسؤولان جماعت در سطح استان‌ و شهرستان باشند و آنان را در تحقّق اهداف خرد و کلان جماعت در مناطق کمک کنند و با در کنار بودن آنان موجب تقویت و ارتقای اعتماد به نفس مسؤولان شوند.

دبیر شورای مرکزی افزود: «دفتر مطالعات جماعت» نیز تثبیت شده و ان‌شاءالله از طریق دبیرکل محترم، مسؤول آن منصوب و بعداً اعلام خواهد شد. وی گفت: بقیه‌ی نهادها در جلسات بعدی شورای مرکزی به آنها پرداخته می‌شود. وی درباره‌ی مسؤولان معاونت‌های مرکزی گفت: تعیین مسؤولان معاونت‌های مرکزی درحال پیگیری و در مرحله‌ی شور و رایزنی است و ان‌شاءالله تا پایان این هفته و نهایتاً هفته‌ی بعد به اتمام می‌رسد؛ تصدی آنها منوط به انتخاب و رأی شورای مرکزی است. تدوین آیین‌نامه‌ها طبق مصوبه‌ی شورا به‌عهده‌ی هیأت اجرایی است و قرار است تا یک ماه آینده، آنها را آماده کنند تا برای تصویب نهایی در اختیار شورای مرکزی گذاشته شود.

دبیر شورای مرکزی جماعت در پایان گفت: ان‌شاءالله پس از اتمام بحث ساختار که ابزاری برای کار است، شورای مرکزی به امر مهمّ سیاستگذاریهای کلان و تعیین خطوط کلی برای جماعت و بررسی ظرفیت‌ها و ترسیم نقشه‌ی راه در حوزه‌های آموزشی- تربیتی و حوزه‌ی اجتماعی- فرهنگی و.. می‌پردازد و حوزه‌ی اجرایی هم با توان هرچه بیشتر بتواند کارویژه‌ی خودش را از سر بگیرد.

رابطه‌ی ما بر اساس ولاء است

در بخشی از این همایش آنلاین دکتر محمود ویسی معاون آموزشی-تربیتی سابق، در سخنانی داشتن ولاء برای دین و جماعت و داشتن التزام عملی، به‌روز بودن همه‌جانبه در زمینه‌ی دانش روز، ایمان و باورهای دینی و تقوی، تداوم و استمرار فعالیت‌ها را در قالب جماعت در ذیل بندگی و عبادت خداوند متعال را از همه‌ی اعضا خواست. وی گفت: ما خلاف بسیاری از احزاب که در ساختاری خشک به‌همدیگر مرتبط‌اند ما در چارچوب اصل «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ» با همدیگر ارتباط داریم و ولاء ما برای خدا، رسول(صلّی‌الله علیه‌وسلّم) و جمع مؤمنان است. توصیه‌ی من این است که متوقف نشویم و از خداوند بخواهیم که پویایی و حرکت ما منشأ خیرات، فتوحات و گشایش شود و سعی کنیم قوت، کیفیت و گره‌گشایی را نصیب جمع کنیم و بدانیم که بودنمان با جمع و جماعت برکات و ثمراتی دارد و ید خدا و قدرت باری در جماعت تجلی می‌کند. «یدالله مع الجماعة» ایجاب می‌کند که «کدر الجماعة خیرٌ من صفو الوحدة» بدانیم. زندگی در جمع با تمام نقص‌ها و مشکلات آن، از تنهایی و انزوا بهتر است. به عبارت دیگر، همزیستی و ارتباط با دیگران، حتی با سختی‌ها و نواقصش، ارزشمندتر از تنهایی و انزواست که به ظاهر آرامش دارد. انزوا و گوشه‌گیری به‌معنای هلاکت است و اگر کسی نقدی دارد، آنرا مطرح کند و فضای ما همیشه پذیرای نقد به‌معنای دقیق آن بوده و هیچگاه با انتقاد به‌معنای تحقیر و هتک حرمت و شکستن شخصیت دیگران نبوده و نیستیم.

گفتنی است پس از سخنان دبیر شورا، در این همایش آنلاین، به پاره‌ای از پرسش‌ها و دغدغه‌های حاضران، پاسخ مقتضی داده شد.