طلسم رابطه جمهوری اسلامی ایران با پادشاهی عربستان سعودی شكسته شد. از ۱۳ دی ۱۳۹۴تا 19 اسفند 1401 بیش از 7 سال طول كشید تا سرانجام مقام‌های ارشد امنیتی ایران و عربستان نه در كشوری منطقه‌ای بلكه فرسنگ‌ها دورتر با میانجیگری چین نتیجه چند دور مذاكرات پشت پرده را علنی كرده و اعلام كنند كه به یك نقشه راه برای عادی‌سازی رابطه دست یافته‌اند.
انتشار توییتری خبر توافق
جرقه اعلام این خبر بعدازظهر روز جمعه با انتشار یك توییت مبهم در حساب توییتری سایت نورنیوز، نزدیك به شورای عالی امنیت ملی ایران زده شد: «دریابان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران طی چند روز گذشته در یك كشور خارجی مشغول مذاكرات بسیار مهمی است. اعلام قریب‌الوقوع نتایج این مذاكرات، تحولات قابل ملاحظه‌ای را رقم خواهد زد.»
این خبر چندخطی كافی بود تا بازار گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای داغ شود. دامنه این گمانه‌زنی‌ها هم با توجه به پرونده‌های باز ایران در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای گسترده بود. از مذاكرات برای احیای برجام تا تبادل زندانیان میان ایران و امریكا و به تبع آن آزادسازی اموال بلوكه شده ایران در كره‌جنوبی تا مذاكره با عربستان سعودی یا دیداری اعلام نشده در عراق. تجربه هدایت مذاكرات امنیتی - سیاسی میان ایران و عربستان سعودی توسط شورای عالی امنیت ملی وزن بیشتری به گمانه‌زنی‌ها درباره ارتباط خبر نورنیوز با این رایزنی‌ها بخشید. در نهایت ساعتی پس از آن توییت جنجالی، خبر رسمی منتشر شد: «ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دوجانبه توافق كردند.»
پس از انتشار رسمی این خبر در ایران، خبرگزاری رسمی عربستان سعودی (واس)، در گزارشی بیانیه سه‌جانبه ایران، عربستان سعودی و چین درباره ازسرگیری روابط دوجانبه تهران و ریاض در آینده نزدیك را تایید كرد.
وزارت خارجه چین نیز با انتشار بیانیه‌ای توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط را «یك پیروزی برای صلح» خواند.
دورخیز برای از سرگیری رابطه دیپلماتیك ظرف 2 ماه
اعلام حصول این توافق از سوی ایران با انتشار بیانیه مشترك همراه شد. متن توضیح رسانه‌ای ایران درباره این توافق به شرح زیر است:
«به دنبال سفر بهمن‌ماه آیت‌الله رییسی به پكن، دریابان شمخانی از روز دوشنبه ۱۵ اسفندماه در شهر پكن با هدف پیگیری توافقات سفر رییس‌جمهور، مذاكرات فشرده‌ای را به منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران-ریاض با همتای سعودی خود آغاز كرد.
در پایان این مذاكرات، ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پكن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی كمیته مركزی حزب كمونیست و رییس دفتر كمیسیون مركزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.»
متن بیانیه سه‌جانبه به شرح زیر است:
*«در پاسخ به ابتكار شایسته جناب آقای شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری خلق چین در حمایت از گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، بر اساس اصل حسن همجواری و با توجه به توافق ایشان با سران دو كشور در میزبانی و حمایت از انجام گفت‌وگو بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی و همچنین تمایل دو كشور به حل و فصل اختلافات از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی بر اساس پیوندهای برادرانه و با تاكید بر پایبندی دو كشور به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد و منشور سازمان همكاری اسلامی و اصول و رویه‌های بین‌المللی، هیات‌های جمهوری اسلامی ایران به ریاست امیر دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی و پادشاهی عربستان سعودی به ریاست دكتر مساعد بن محمد العیبان وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی از تاریخ ۱۵ تا ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۶ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی در پكن با یكدیگر دیدار و گفت‌وگو كردند.
*جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی با سپاس و قدردانی از جمهوری عراق و سلطنت عمان به خاطر میزبانی گفت‌وگوهای انجام شده بین دو طرف در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ خورشیدی (۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ میلادی) از رهبری و دولت جمهوری خلق چین برای میزبانی و حمایت از گفت‌وگوهای انجام شده در این كشور و تلاش برای به ثمر نشستن آن تشكر كردند.
*در نتیجه گفت‌وگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق كردند ظرف حداكثر دو ماه، روابط دیپلماتیك خود را از سر گرفته و سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی كنند.
*وزرای امور خارجه دو كشور جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یكدیگر ملاقات می‌كنند.
*دو كشور با تاكید بر احترام به حاكمیت و عدم دخالت در امور داخلی یكدیگر در زمینه اجرای موافقتنامه همكاری‌های امنیتی امضا شده در تاریخ 28/1/1380خورشیدی برابر با 17/4/2001 میلادی و نیز موافقتنامه عمومی همكاری‌های اقتصادی، بازرگانی، سرمایه‌گذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان، امضا شده در تاریخ 6/3/1377 خورشیدی برابر با 27/5/1998 میلادی توافق كردند.
*سه كشور اراده قاطع خود را جهت به‌كارگیری تمامی تلاش‌ها برای تقویت صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی اعلام می‌كنند.»
روایت مذاكره‌كننده سعودی
مساعد بن محمد العیبان، مشاور امنیت ملی عربستان در سخنرانی خود قبل از امضای توافق میان ایران و عربستان برای از سرگیری روابط گفت: «استقبال سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد این كشور از ابتكار عمل شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین برای گسترش روابط میان ایران و عربستان در راستای سیاست ثابت ریاض در پایبندی به اصل حسن همجواری است و این امر می‌تواند ثبات و امنیت در منطقه و جهان را تقویت كند و سیاست گفت‌وگو و دیپلماسی برای حل اختلافات به كار گرفته شود.»
روایت مذاكره‌كننده ایرانی
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی پس از امضای بیانیه مشترك سه‌جانبه میان جمهوری اسلامی ایران، پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری خلق چین در پكن در گفت‌وگوی اختصاصی با سایت نزدیك به این شورا گفت: سفر بهمن‌ماه «آیت‌الله رییسی» به چین و گفت‌وگوی «شی جین‌پینگ»رییس‌جمهور چین با رییس‌جمهور كشورمان، بستر شكل‌گیری مذاكرات جدید و بسیار جدی میان هیات‌های ایران و عربستان سعودی را فراهم كرد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت‌وگوهای انجام شده میان دو كشور را صریح، شفاف، همه‌جانبه و سازنده خواند و افزود: رفع سوءتفاهم‌ها و نگاه رو به آینده در روابط تهران-ریاض، قطعا توسعه ثبات و امنیت منطقه‌ای و افزایش همكاری كشورهای حوزه خلیج فارس و جهان اسلام را برای مدیریت چالش‌های موجود به دنبال خواهد داشت.
شمخانی در ادامه از نقش سازنده جمهوری خلق چین در خصوص حمایت از توسعه روابط كشورها كه لازمه رفع چالش‌ها و افزایش صلح و ثبات و ارتقای همكاری‌های بین‌المللی است، قدردانی كرد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ۵ دور مذاكره اولیه انجام شده با عربستان سعودی كه به میزبانی عراق و عمان انجام شد را در دستیابی به توافق نهایی، موثر ارزیابی و از تلاش این دو كشور نیز در این خصوص سپاسگزاری كرد.
وزیرخارجه: به دنبال گام‌های بیشتر منطقه‌ای هستیم
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر جمعه و در پی توافق ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیك در توییتر نوشت: «بازگشت روابط طبیعی بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی ظرفیت‌های بزرگی را در اختیار دو كشور، منطقه و جهان اسلام قرار می‌دهد. سیاست همسایگی به عنوان محور كلیدی سیاست خارجی دولت سیزدهم، با قوت در مسیر درست پیش می‌رود و دستگاه دیپلماسی فعالانه در پس تمهید گام‌های بیشتر منطقه‌ای است.»
فیصل بن فرحان: كشورهای منطقه سرنوشت واحدی دارند
فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان در صفحه توییتر خود درباره توافق تهران و ریاض نوشت: «ازسرگیری روابط میان ریاض و تهران در راستای رویكرد عربستان در ترجیح دادن راه‌حل‌های سیاسی و گفت‌وگو و تلاش برای تقویت این مساله در منطقه است.كشورهای منطقه سرنوشتی واحد و مشتركاتی با هم دارند؛ بنابراین لازم است كه همه با هم برای شكوفایی و ثبات در منطقه تلاش كنیم.»
امارات: از توافق ایران و عربستان استقبال می‌كنیم
انور قرقاش، وزیر مشاور امارات در امور خارجه در صفحه توییتر خود نوشت: «از توافق ایران و عربستان برای بازگشت روابط استقبال می‌كنیم و از نقش چین در این زمینه تمجید می‌كنیم. امارات به اهمیت روابط مثبت و گفت‌وگو میان كشورهای منطقه و تقویت مفهوم حسن همجواری و ایجاد زمینه مشترك برای ساخت آینده‌ای باثبات‌تر ایمان دارد.»
شورای همكاری خلیج فارس نیز در بیانیه‌ای از ابتكار عمل چین و توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط میان دو كشور استقبال كرد.
سید حسن نصرالله: عادی‌سازی رابطه ایران و عربستان به سود منطقه است
سید حسن نصرالله، دبیركل حزب‌الله لبنان در یك سخنرانی گفت: «تحول به وجود آمده در خصوص روابط ایران و عربستان خوب است و به ضرر ملت‌های منطقه نخواهد بود، بلكه به سود آنان است. نزدیكی روابط تهران و ریاض اگر مسیر طبیعی خود را طی كند، می‌تواند افق‌های جدیدی در منطقه و لبنان ایجاد كند.»
استقبال عمان از توافق ایران و عربستان
نهایی شدن توافق میان ایران و عربستان سعودی در چین در حالی كه این مذاكرات با میانجیگری عراق آغاز شده و عمان نیز نقش مهمی در میزبانی از هیات‌های مذاكره‌كننده اعزامی از تهران و ریاض داشت با موجی از بیانیه‌ها در اعلام حمایت از نتیجه به دست آمده و تحركات دیپلماتیك تهران برای قدردانی از كشورهای كمك‌كننده به این مسیر همراه شد.
بر همین اساس وزارت خارجه عمان با صدور یك بیانیه از این تفاهم استقبال كرد: «وزارت خارجه سلطنت عمان ضمن اعلام استقبال از بیانیه مشترك سه جانبه صادره از سوی پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در خصوص از سرگیری روابط دیپلماتیك عربستان و ایران و بازگشایی سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های دو كشور ظرف مدت حداكثر دو ماه و فعال‌سازی مجدد توافقنامه همكاری امنیتی فیمابین و موافقتنامه عمومی همكاری دو كشور در زمینه‌های اقتصاد، بازرگانی و سرمایه‌گذاری، علمی، فناوری، فرهنگی، ورزشی وجوانان ابراز امیدواری می‌كند كه اتخاذ این گام به تقویت پایه‌های ثبات و امنیت در منطقه و گسترش همكاری مثبت و سازنده كه در برگیرنده منافع همه ملت‌های منطقه و جهان باشد، كمك كند.»
السید بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان نیز در پی این توافق در توییتر نوشت: «از نتایج گفت‌وگوهایی كه به میزبانی چین بین برادران عربستانی و ایرانی برگزار شد و توافق حاصله دو كشور مبنی بر ازسرگیری روابط دیپلماتیك و فعال‌سازی همكاری‌های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی استقبال می‌كنیم. مطمئنیم كه این گام موجب استحكام پایه‌های ثبات و امنیت در منطقه و تقویت روابط بین دولت‌ها و ملت‌ها خواهد بود.»
همزمان با صدور بیانیه از سوی وزارت خارجه عمان و استقبال از توافق حاصل شده میان ایران و عربستان سعودی، حسین امیرعبداللهیان در یك تماس تلفنی با همتای خود درباره این تحول جدید گفت‌وگو كرد. بدر السید البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان ضمن ابراز خرسندی از توافق شكل گرفته بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، از طرف خود و دولت عمان به وزیر امور خارجه ایران تبریك گفت. امیرعبداللهیان نیز از تلاش‌های قبلی عمان در زمینه حصول توافق بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی تشكر و قدردانی كرد.
از استقبال محتاطانه واشنگتن تا خشم تل‌آویو
در حالی كه جنس رابطه عربستان سعودی و ایالات متحده امكان بی‌خبری واشنگتن از مهیا شدن توافق میان تهران و ریاض را غیرممكن می‌گذارد، واكنش كاخ سفید به این خبر قابل توجه بود. جان كربی، هماهنگ‌كننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی كاخ سفید، در واكنش به بیانیه سه جانبه ایران، چین و عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط تهران و ریاض گفت: سعودی‌ها ما را در جریان این گفت‌وگوها قرار داده بودند، اما ما مستقیما در آن مشاركت نداشتیم. در مورد نقش چین در مذاكرات نظری ندارم. ما از هر تلاشی برای كاهش تنش در منطقه حمایت می‌كنیم. از نظر ما این نقشه راه نتیجه چندین دور مذاكره از جمله مذاكراتی كه در بغداد و عمان برگزار شدند، بود. ما همواره از این فرآیند حمایت كرده‌ایم تا بتوانیم به جنگ در یمن پایان بدهیم و با مداخلات ایران مقابله كنیم.»
جو بایدن، رییس‌جمهور امریكا نیز عصر جمعه با عباراتی مبهم به سوال یك خبرنگار درباره توافق ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیك واكنش نشان داد. بایدن در پاسخ به سوال یك خبرنگار در خصوص توافق ایران و عربستان سعودی گفت: «رابطه بهتر بین اسراییل و همسایگانش برای همه بهتر است.» برخی خبرنگاران كاخ سفید گفته‌اند بایدن احتمالا هنگام ترك كنفرانس خبری به‌طور كامل سوال خبرنگار را نشنیده است.
قرار گرفتن ایران و عربستان سعودی در مسیر كاهش تنش و عادی‌سازی رابطه طبیعتا به مذاق اسراییلی‌ها خوش نیامد. نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق رژیم اسراییل این توافق را یك پیروزی سیاسی برای ایران خوانده و نوشت: «احیای روابط میان ایران و عربستان سعودی تحولی جدی و خطرناك برای اسراییل و یك پیروزی سیاسی برای ایران است. این ضربه‌ای مهلك به تشكیل ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران است.» یاییر لاپید، وزیر خارجه سابق این رژیم هم در توییتر نوشت: «توافق بین ایران و عربستان سعودی شكست كامل و خطرناك سیاست خارجی اسراییل است. این به معنی فروپاشی پدافند منطقه‌ای است كه ساخت آن علیه ایران شروع شده بود.»
مارك دابوویتز، مدیر لابی اف.دی.دی و از مخالفان سرسخت هرگونه تعامل با ایران نیز به توافق ایران و عربستان سعودی واكنش نشان داد و آن را برای منافع امریكا باخت-باخت-باخت توصیف كرد.
براساس ترجمه خبرگزاری فارس، او در توییتر نوشت: «احیای روابط ایران و سعودی در نتیجه میانجیگری چین، باخت، باخت، باخت برای منافع امریكاست.این نشان می‌دهد كه سعودی‌ها به حمایت واشنگتن اعتمادی ندارند و ایران، فرصت را برای دور كردن متحدان امریكا و پایان دادن به انزوای بین‌المللی‌اش مهیا می‌بیند و اینكه چین دارد به بازیگر اصلی سیاست خاورمیانه تبدیل می‌شود.»
قدردانی ایران از بغداد و دوحه
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه در ادامه تماس‌های تلفنی پیرامون این توافق با فواد حسین، وزیر خارجه عراق و شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر گفت‌وگو كرد. امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با فواد حسین از تلاش‌های دولت عراق به عنوان آغازگر گفت‌وگوهای امنیتی بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان تشكر و قدردانی كرد. فواد حسین در این گفت‌وگوی تلفنی به دو كشور بابت حصول این توافق تبریك گفت.
در همین راستا احمد الصحاف، سخنگوی وزارت امور خارجه عراق در مصاحبه با شبكه خبری المیادین درباره این توافق گفت: «توافق عربستان و ایران نقطه اوج دیدگاه دو طرف درباره اولویت دادن به گفت‌وگوهاست. توافق بین عربستان سعودی و ایران، مرحله جدیدی از فرصت‌ها را به وجود می‌آورد.»
شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر نیز در گفت‌وگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان شكل‌گیری تحول جدید در روابط بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را تبریك گفت.
جنبش انصارالله: منطقه نیازمند بازگشت روابط عادی میان كشورهاست
محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله یمن نیز در پیامی در واكنش به توافق ایران و عربستان سعودی گفت: «منطقه نیازمند بازگشت روابط عادی میان كشورهای خود بوده تا امت اسلامی بتواند امنیت از دست رفته خود را در نتیجه مداخلات خارجی به رهبری صهیونیست‌ها و امریكایی‌ها احیا كند. مداخله‌گران خارجی به دنبال سوءاستفاده از اختلافات منطقه‌ای بوده و با بهره‌گیری از ایران‌هراسی درصدد دامن زدن به درگیری‌ها و خصومت‌ها علیه یمن بودند.»
پرونده یمن یكی از مهم‌ترین حوزه‌های مورد اختلاف تهران و ریاض در چند سال اخیر بوده است. قابل پیش‌بینی است كه یكی از بندهای مورد اشاره در توافق دو طرف برای عادی‌سازی رابطه مدیریت این اختلاف‌ها و رسیدن به راهكاری سیاسی برای پایان دادن به جنگ داخلی در این كشور باشد.
لبنان: باید گفت‌وگوی عربی- ایرانی را آغاز كنیم
عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه دولت پیشبرد امور لبنان از توافق ایران وعربستان برای ازسرگیری روابط استقبال كرد و گفت: «این توافق تاثیری مثبت بر روابط منطقه‌ای در مرحله پیش‌رو خواهد گذاشت. لبنان در طول تاریخ بهای اختلافات منطقه‌ای را داده است و امیدواریم كه این گام امنیت و ثبات در منطقه و همكاری‌های مثبت را تقویت كند.از تلاش‌های عراق و عمان و در آخر چین در راستای كاهش تنش‌ها قدردانی می‌كنیم. باید از این فرصت استفاده شود و گفت‌وگویی عربی- ایرانی بر پایه احترام به حاكمیت كشورها و عدم دخالت در امور داخلی برگزار شود.»
مصر: امیدواریم این توافق باعث كاهش تنش در منطقه شود
وزارت خارجه مصر نیز با انتشار یك بیانیه به توافق میان ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط واكنش نشان داد: «امیدواریم كه توافق از سرگیری روابط عربستان سعودی و ایران به كاهش تنش در منطقه كمك كند.»
یك توافق و بی‌شمار پرسش
توافق ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی رابطه با توجه به زنجیره دیدارهای برگزار شده میان دو طرف در دو سال اخیر امر دور از ذهنی نبود، اما پرسش‌های مهمی در نتیجه این توافق مطرح می‌شود كه پاسخ یافتن برای آنها به مرور زمان نیاز دارد:
1- حصول توافق میان تهران و ریاض در حالی كه ایران و غرب به خصوص ایالات متحده تنش بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌كنند چه معنایی دارد؟
2- زمزمه‌های عادی‌سازی رابطه عربستان سعودی با رژیم اسراییل در شرایطی كه همین الگو در روند علنی كردن رابطه امارات متحده عربی با اسراییل هم تكرار شده بود حاوی چه پیامی است؟
3- این عادی‌سازی چه تاثیری بر پرونده‌های مورد اختلاف دو طرف كه اتفاقا در گذر این 7 سال قطورتر هم شده‌اند، خواهد داشت؟ پرونده‌هایی نظیر حمایت مالی ریاض از اپوزیسیون جمهوری اسلامی در خارج از كشور و رسانه‌هایی چون ایران اینترنشنال، جنگ در یمن، ناآرامی‌ها در سوریه و بحران در لبنان .
4- معنای نقش‌آفرینی نهایی چین در مسیر حصول چیست؟
چین نقش امریكا را ایفا می‌كند
تریتا پاریسی، كارشناس سیاست خارجی در تحلیلی كوتاه درباره برداشت‌های اولیه از این تحول نوشت: توافق عربستان و ایران برای عادی‌سازی روابط، خبر خوبی برای خاورمیانه است، زیرا تنش‌های عربستان و ایران عامل بی‌ثباتی در منطقه بوده است. كاهش تنش بین ریاض و تهران می‌تواند پیامدهای مثبتی در لبنان، سوریه، عراق و شاید مهم‌تر از همه یمن داشته باشد.
تنش‌های عربستان و ایران در 40 سال گذشته فراز و نشیب‌های زیادی داشته، اما این اولین‌بار است كه دو طرف با میانجیگری چین با كاهش تنش موافقت می‌كنند. با عدم جانبداری در مناقشه ایران و عربستان، چین به عنوان بازیگری ظاهر شده است كه می‌تواند اختلافات را حل كند نه اینكه صرفا سلاح به طرف‌های درگیر بفروشد.
متاسفانه ایالات متحده رویكردی را در قبال منطقه اتخاذ كرده كه آن را از تبدیل شدن به یك میانجی معتبر ناتوان كرده است. واشنگتن در اغلب درگیری‌های منطقه‌ای مانند یمن تبدیل به یك طرف جنگ می‌شود كه همین رویكرد توانایی این كشور را برای ایفای نقش صلح‌جو كاهش می‌دهد. در حالی كه بسیاری در واشنگتن نقش نوظهور چین را به عنوان یك میانجی در خاورمیانه به عنوان یك تهدید می‌بینند، واقعیت این است كه خاورمیانه باثبات‌تر كه در آن ایرانی‌ها و سعودی‌ها بیخ گلوی یكدیگر را نگرفته باشند، به نفع ایالات متحده نیز است.
آنچه باید تصمیم‌گیرندگان امریكایی را نگران كند، این است كه اگر ما آنقدر درگیر درگیری‌های شركای منطقه‌ای خود شویم، قدرت مانور ما از بین می‌رود و نقش گذشته ما به عنوان یك صلح طلب به‌طور كامل به چین واگذار شود. واشنگتن باید از سناریویی اجتناب كند كه در آن بازیگران منطقه‌ای امریكا را به عنوان یك جنگ‌ساز ریشه‌دار و چین را به عنوان یك صلح‌طلب انعطاف‌پذیر ببیند.
________________________________________
مساعد بن‌محمد العیبان، مذاكره‌كننده ساكت سعودی
مساعد بن‌محمد العیبان، مشاور امنیت ملی عربستان از دانشگاه هاروارد دكترای حقوق دارد. پدر او محمد بن عبدالله العیبان، بنیانگذار اداره استخبارات عمومی عربستان و اولین رییس سازمان اطلاعاتی این كشور بود. چهار سال پیش همزمان با بركناری عادل الجبیر از مقام وزارت خارجه، او به عنوان مشاور امنیت ملی برگزیده شد. در آن زمان گفته شد كه این تغییرات در كابینه بر اثر فشارهای بین‌المللی در پی قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی در كنسولگری عربستان در استانبول رخ داده است.
از ویژگی‌های مساعد بن محمد العیبان این است كه او هم مورد اعتماد ملك عبدالله فقید بوده و هم در دوره حاضر مورد اعتماد ملك سلمان است. مساعد بن محمد العیبان در بسیاری از پرونده‌های مهم منطقه‌ای عربستان نقش مذاكره‌كننده اصلی این كشور را برعهده داشته است.
نظرات