پیام سید محمد خاتمی با تاکید بر بازگشت جمهوریت به حاكمیت
«اگر گامی در جهت بهبود زندگی مردم برداشته نشود و كمك نشود كه تغییری در داخل و خارج ایجاد شود، همه‌مان زیان خواهیم كرد.» این عبارات، محتوای بخشی از پیامی است كه سید محمد خاتمی رهبر اصلاحات برای دهمین كنگره سراسری حزب اتحاد ملت ارسال كرده است. پیامی كه خاتمی و جریان اصلاحات در آن بر همان گفتمان و كلیدواژه‌هایی تاكید كرده كه از سال 76 تا به امروز همواره بر آنها تاكید داشته و تحقق توسعه كشور را در گروی تأسی جستن بر آنها دانسته است. كلید واژه‌هایی چون «تغییر»، «دموكراسی»، «تعامل»، «تفاهم»، «گفت‌وگو»، «تحول»، «گفت‌وگوی میان نسلی»، «ارتباط معقول با جهان»، «توسعه» و... كه خاتمی در پیام خود بارها بر آنها تاكید كرد و راه برون رفت از مشكلات را تأسی جستن بر آنها قلمداد كرده است. خاتمی در عین حال محتوای 15ماده‌ای كه پس از رخدادهای 1401 را خطاب به نظام حكمران پیشنهاد داده بود را كم‌هزینه‌ترین و پر فایده‌ترین راه برای دوری كشور از آشوب و درگیری معرفی كرد؛ رویكردی كه باعث می‌شود هم تلاش‌ها برای براندازی ناكام بماند و در عین حال نیز خودبراندازی صورت نگیرد.
بر این اساس دهمین كنگره سراسری «حزب‌اتحاد ملت ایران‌اسلامی» با پیام «سیدمحمد خاتمی» و با حضور جمعی از چهره‌های سیاسی، صبح پنجشنبه در سالن اجلاس سران، برگزار شد. نشستی كه درسالن همایش‌های اجلاس سران برگزار شد و در آن چهره‌هایی چون، الیاس حضرتی رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت، محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشكی، علی زینی‌وند معاون سیاسی وزیر كشور، شهیندخت مولاوردی، معصومه ابتكار، جواد امام، آذر منصوری، فاطمه راكعی، مصطفی كواكبیان، محمدتقی فاضل میبدی، مصطفی معین، علیرضا علوی‌تبار، هادی خانیكی، حسین كاشفی، علی شكوری راد، كیوان صمیمی و علی تاجرنیا حاضر بودند و در آن تصویری از مشكلات و دورنمایی كه كشور باید به سمت آن حركت كند، اشاره شد. مهم‌ترین بخش از محتوای این نشست كه بازخوردهای قابل توجهی پیدا كرد به پیام سید محمد خاتمی و صحبت‌های آذر منصوری دبیركل حزب اتحاد ملت باز می‌گردد. رییس دولت اصلاحات با اشاره به اینكه احساس می‌كنیم دست‌هایی در كار است تا وضع مردم بدتر شود، گفت: «دولت باید این را جدی در نظر بگیرد و اگر گامی در جهت بهبود زندگی مردم برندارد و به تقویت امیدی كه ایجاد شده است كمك نكند كه تغییری در داخل و خارج ایجاد شود، به‌خصوص معیشت مردم و تنگنا‌هایی كه برای مردم است، همه‌مان زیان خواهیم كرد.»
ایران در وضعیت خطیری قرار دارد
خاتمی در پیام خود ضمن واكاوی شرایط كشور و مشكلات ریشه‌داری كه كشور با آن دست به گریبان است، راه برون رفت از مشكلات را در گروی افزایش مشاركت، تن دادن به تغییر و تلاش برای تحقق توسعه و دموكراسی معرفی كرد.متن پیام حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمد‌خاتمی به دهمین كنگره حزب اتحاد ملت ایران اسلامی به شرح زیر است: «بسم‌الله الرحمن الرحیم. از دیدار با اعضای محترم حزب اتحاد ملت ایران خوشوقتم. در این مرحله مهم تاریخی ایران برای حزب اتحاد، به عنوان یك حزب مسوول، كه می‌خواهد وظایف خودش را بشناسد و به نقش خودش در جامعه عمل كند و در عرصه حضور داشته باشد آرزوی موفقیت می‌كنم. با همه فرازونشیب‌ها و حساسیت‌هایی كه جامعه ما داشته حزب اتحاد ملت توانسته است معقول و خوب كارش را انجام بدهد تا نمایندگی‌اش از سوی مردم خدشه‌دار نشود و در عین حال ثبات و امنیت كشور محفوظ بماند و با توجه به اینكه توجهش به سمت بهبود تدریجی كشور بوده و نیز نسبت به حاكمیت و هم مردم رفتار معقولی داشته است، باید از این جهت از اعضای این حزب تقدیر و تشكر كرد. معنای دموكراسی این است كه اولا منشأ قدرت را مردم بدانیم و ثانیا مردم را در خودمان خلاصه نكنیم و بدانیم در جامعه با دیگری سروكار داریم؛ دیگری یعنی غیر از ما است و ما چگونه می‌توانیم برای آنكه جامعه منسجم داشته باشیم با دیگری تعامل و تفاهم كنیم. حزب اتحاد ملت كه در درون جبهه اصلاحات عمل می‌كند - و ضرورت‌ها ایجاب كرده كه حركت به صورت جبهه‌ای انجام بگیرد - و به جبهه متعهد است در درجه اول با احزاب دیگر كه در آنجا حضور دارند، هم‌سویی را بیشتر و مشتركات را تقویت كند. امروز بیش از هر زمان جامعه ما نیاز به گفت‌وگو دارد؛ گفت‌وگوی میان خودمان، گفت‌وگو با دیگرانی كه در عرصه هستند، گفت‌وگو با جهان، گفت‌وگو با حاكمیت. من انتظار دارم این نقش را حزب اتحاد هم با احزاب و گروه‌های مخالف و با بخش‌های مختلف جامعه به پیش ببرد و با توجه به اینكه جامعه در حال تحول است، خودش دائما به نو شدن بیندیشد و زمینه حضور نسل‌های بعدی را در جامعه بیشتر كند همچنان‌كه بیش از آن انتظار از حكومت است كه توجه به مساله اختلاف نسلی بكند و برای جانشینی نیرو‌های در صحنه در عرصه مدیریت، سازوكار حضور نیرو‌های تازه‌نفس و جوان‌تر را فراهم كند و البته احزاب هم در این زمینه مسوولیت و نقش دارند. احزاب می‌توانند و باید واسطه‌ای میان ملت و حاكمیت باشند، و نیز واسطه‌ای میان نسل‌ها و بخش‌های مختلف جامعه با یكدیگر و با حاكمیت و حتی بتوانند دنیا را بشناسند و رابطه درست و منطقی با جهان را جست‌وجو و برقرار كنند.راجع به اوضاع و احوال كشور اجمالا بگویم كه در وضعیت خیلی خطیری قرار داریم، البته این به آن معنا نیست كه در برابر مشكلات دست‌ها را بالا ببریم، من فكر می‌كنم اگر تدبیر و هماهنگی و تفاهم در جامعه وجود داشته باشد، فرصت‌هایی هست كه می‌توان از آن استفاده كرد و اگر نیست ما باید فرصت‌ها را بسازیم. اگر بنا باشد اشكالی از نظام بگیریم این است كه آیا از این فرصت‌ها استفاده كرده یا اینكه عملا در مسیری قرار گرفته است كه تهدید‌ها بیشتر شده است؟ البته تهدید‌ها همیشه بسیار بوده است، هم در داخل و هم در خارج و امروز بیشتر هم شده است. اما حكمرانی خوب این است كه بتواند آنها را بشناسد و از فرصت‌هایی كه در كنار تهدیدات وجود دارد استفاده كند و حتی تهدید‌ها را به فرصت مبدل سازد. البته این امری ایده‌آل است و ما باید مشكلات را در نظر بگیریم. اما اگر من می‌گویم وضعیت خطیر است به این معنا نیست كه مأیوس شویم و كنار بكشیم، مهم این است كه در این وضعیت خطیر بتوانیم و از گذشته و از اشتباهاتی كه بوده است، درس بگیریم و شجاعانه رویكرد‌های درست را پیدا كنیم و فرصت‌هایی را ببینیم یا حتی بسیاری از تهدید‌ها را تبدیل به فرصت كنیم. حتی درس بگیریم كه چرا این تهدید‌ها به وجود آمد، چه میزان ناشی از مسائل خارجی بود، چه میزان ناشی از رویكرد‌ها و رفتار‌ها در داخل بوده است و چقدر ما خودمان سبب شدیم تهدید‌ها كارگر بیفتد یا افزایش پیدا كند؛ تدبیر همین است و آیا راهی وجود دارد كه تهدید‌ها را كمتر كنیم و از موقعیت سخت، فرصت‌هایی بسازیم كه برای مردم و جامعه و كشور خوب باشد؟ این مساله مهمی است كه باید در نظر گرفت. من به عنوان شهروند كوچك جامعه، در سال‌های گذشته پیام‌های غیررسمی و شخصی به مسوولان بالای كشور داده‌ام و زمانی هم رسما اعلام كردم. مدتی پیش هم بیانیه ۱۵ ماده‌ای نوشتم و منتشر شد و روح آن بیانیه این بود كه جمهوریت را با حاكمیت، به جامعه ایران برگردانیم. چون بنا بوده است كه جمهوری اسلامی داشته باشیم. اگر از این مساله دور شدیم چه راهكار‌های مسالمت‌آمیز و منصفانه‌ای وجود دارد كه همه اعم از احزاب و جریان‌ها و جامعه و حاكمیت با هزینه كمتر به جمهوریت برگردد و اگر ما اسلامی هم فكر می‌كنیم چگونه اسلام را در عرصه اجتماعی ببینیم كه با جمهوریت سازگار باشد و البته اسلام را به‌گونه‌ای ببینیم كه جمهوریت را لطیف‌تر و قابل تحمل‌تر كند، نه اینكه اسلام را در مقابل جمهوریت ببینیم و جمهوریت رادر مقابل اسلام و در نتیجه هم اسلام و هم جمهوریت لطمه ببینند.از الزامات این امر این است كه بدانیم ما در كدام دنیا زندگی می‌كنیم و چگونه رابطه‌ای با دنیا می‌توانیم داشته باشیم تا اصول و موازین منطقی و نیز امنیت و تمامیت ارضی حفظ شود، البته طوری اصول را تعریف كنیم كه متناسب با زمان باشد و در عین حال قبول كنیم كه ما در یك دنیایی هستیم كه ما آن را نساختیم، ما در این دنیا هستیم، نظام ظالمانه‌ای در دنیا وجود دارد، رژیم‌هایی كه اكنون دشمن ما هستند از بنیاد بر اساس غصب و سركوب بودند و وجود دارند، روابط در دنیا در دست قدرت‌هایی است كه امكانات و توان زیادی دارند و نظام بین‌المللی هم نظام عادلانه‌ای نیست. ولی ما این واقعیت را به وجود نیاورده‌ایم، گرچه تغییر آن برای‌مان مطلوب است ولی توان، اراده و امكانات ما چیست؟راهكار‌های آن چگونه است؟ باید به اینها فكر كرد. از جمله اینكه ما در روابط خارجی، در دنیا، در منطقه چگونه باید فكر و رفتار كنیم. من فكر می‌كنم هنوز هم آن ۱۵ ماده‌ای كه مطرح شد كم‌هزینه‌ترین و پرفایده‌ترین راه است برای اینكه كشور دچار آشوب و درگیری نشود و به تعبیر من هم براندازی ناكام بماند و در عین حال خودبراندازی هم نباشد و نظام جمهوری اسلامی در جایگاه خودش بماند و مهم‌ترین مساله اینكه مردم احساس كنند در این نظام محترم هستند و حقوق‌شان رعایت می‌شود و از زندگی مناسب برخوردار می‌شوند و در این دنیا امنیت برای خودشان و خانواده و كشورشان وجود دارد و تمامیت ارضی محفوظ می‌ماند و تمام این مسائل را احساس كنند، چرا كه معتقدم قدرت اصلی اینجاست و هرچه دامنه رضایت مردم از حاكمیت بیشتر شود امنیت و قدرت كشور بیشتر خواهد شد و قدرت چانه‌زنی نظام ما با دنیای پر ظلم و ستم و آشوب كنونی بیشتر می‌شود؛ و من معتقدم راه‌های كم‌هزینه و پرفایده وجود دارد.
در موقعیت كنونی كه وضع خطیر و مشكل است، دولتی روی كار آمده كه معتقدم حاكمیت ما با عنایت امكان این تغییر را فراهم آورده و خواسته است این دولت سركار بیاید. این امر وظیفه دولت را خیلی سنگین می‌كند كه چه طرح و برنامه‌ای دارد كه جامعه را پیش ببرد و چه ابزار‌هایی می‌خواهد در دست بگیرد كه راه تغییری كه پذیرفته شده است را جلو ببرد. بنای‌مان این است كه تغییری ایجاد شود و این یك موقعیت بسیار خوبی است و باید از موقعیت پیش آمده خشنود بود و دولت را حمایت كرد. البته ما به عنوان شهروندی كه دوست داشتیم این دولت سركار بیاید و شاید ایده‌آل‌های‌مان هم بالاتر از این بود، در خدمت هستیم، اما نقد هم می‌كنیم و نقدمان به این معنا نیست كه در مسیر تقویت جریانات و جنایاتی كه می‌خواهد اصل ایران از هم بپاشد و اساس جامعه و امنیت از بین برود هستیم بلكه در جهت تثبیت و تقویت جامعه مدنی و تقویت حاكمیتی كه می‌خواهد در خدمت جامعه باشد هستیم و در عین حال كمك كنیم و موثر باشیم تا دولتی كه هست به نفع توسعه جامعه و بهبود وضع جامعه امتیازاتی را از دنیا بگیرد. در این مسیر، هرچه پیوستگی حاكمیت با مردم بیشتر باشد ما از آن موضع بهتر می‌توانیم كار كنیم. باید در فضای منصفانه نصیحت كرد و گفت و از دولت خواست در ارتباط با دنیا بر اساس حفظ تمامیت ارضی كشور و زمینه‌سازی برای توسعه همه‌جانبه و توانمند كردن جامعه و برگرداندن رضایت مردم و افزایش رضایت درون جامعه با دنیا صحبت و تعامل كند. امیدوارم احزاب ما هم بتوانند در این زمینه كارشان را خوب انجام بدهند و ان‌شاءالله دولت هم بتواند لااقل در مسیر شعار‌های خود با تفاهم با حاكمیت آن شعار‌ها را عملیاتی كند. گام‌هایی برداشته شده است گرچه در عرصه اقتصاد وضع مردم خیلی بد است و احساس می‌كنیم دست‌هایی در كار است تا وضع مردم بدتر شود و دولت باید این را جدی در نظر بگیرد و اگر گامی در جهت بهبود زندگی مردم برندارد و به تقویت امیدی كه ایجاد شده است كمك نكند كه تغییری در داخل و خارج ایجاد شود، به خصوص معیشت مردم و تنگنا‌هایی كه برای مردم است، همه‌مان زیان خواهیم كرد. گفتم دست‌هایی در كار است كه مشكل‌ها را بیشتر كند یا لااقل نتیجه آن كار‌ها مشكل‌تر شدن امور باشد. مثلا در این موقعیت خطیر قانونی به نام قانون عفاف و حجاب مطرح می‌شود كه خوشبختانه بسیاری از جمله تعدادی از علمای بزرگوار سخت از آن انتقاد كردند. البته من در همه زمینه‌ها طرح ندارم، اما در برخی مسائل مثل حجاب برنامه دارم كه ایجاد رضایت در جامعه ما داشته باشد. خوشبختانه با تدبیر و تفاهمی كه بود فعلا این طرح متوقف شده است، به هر حال می‌توان به دولت تذكر داد. ما زمانی كه موضوع حجاب مطرح شد با متفكران و اندیشمندان و نهاد‌های مدنی جلساتی برگزار كردیم و متنی تهیه شد كه هم دولت و هم احزاب می‌توانند مبنای كار خود قرار دهند. در مورد دانشگاه، آموزش و پرورش كه مسائل آن جامعه را در تنگنا قرار داده است این امر صورت گرفت.در عرصه بین‌المللی و جهانی در موقعیت خطیری قرار گرفته‌ایم. اگر تاكنون برخی راه‌هایی كه رفته‌ایم نتیجه مطلوب نداشته است، اینك با تفاهم و توافقی كه در بالا هست راه دیگری را بر اساس منطق و واقعیات انتخاب كنیم. نه اینكه تسلیم واقعیات شد، اما مهم است كه بدانیم این واقعیات وجود دارد، حتی اگر بخواهیم واقعیات را تغییر دهیم.باید اول آن را بشناسیم تا بتوانیم كارمان را انجام دهیم. من معتقدم با وجود همه نگرانی‌ها و مشكلات نباید در‌های امید را به روی مردم و خودمان ببندیم و در این زمینه هم می‌توان گفت‌وگو كرد، با خودمان گفت‌وگو و با دنیا تعامل كنیم. تحلیل‌های مختلفی درباره اوضاع و احوال كشور و منطقه وجود دارد. اجمالا قبول دارم كه وضع، وضع خوبی نیست و جمهوری اسلامی تحت فشار شدید است. در عین حال كه نباید تحت فشار‌ها خودش را ببازد، اما باید با درس گرفتن از گذشته، شیوه‌های منطقی را اتخاذ كند كه بتواند فشار‌ها را كم و زمینه را به نفع مردم، امنیت و جامعه تغییر دهد و من عرض می‌كنم به نفع جامعه مدنی كه متاسفانه هنوز خیلی ضعیف است. همه همت به كار گرفته شود تا هم پایه‌های جمهوریت محكم شود و هم اسلامی كه در عرصه اجتماعی با جمهوریت و بسط جامعه مدنی سازگار است قدر ببیند و در صدر بنشیند. این كشور متعلق به ملت ایران است با همه قومیت‌ها و گرایش‌هاو همه شهروندان جمهوری اسلامی و ایران هستند و باید زمینه رشد آنها فراهم شود و بیش و پیش از هر چیز باید در جهت جلب رضایت مردم حركت كرد و فاصله‌هایی كه میان حكومت و مردم ایجاد شده است كم كرد، آن را پایه قدرت در تعامل و گفت‌وگو با دنیا و تأمین منافع ملی قرار داد و قطعا در این زمینه مسوولیت دولت كه باید فكر كند و برنامه داشته باشد و تفاهم كند و به راهكار‌هایی برسد كه به نفع كشور می‌باشد بیشتر از همه است و ما باید كمك كنیم تا ان‌شاءالله این دولت بتواند هم فكر كند و هم فكرش را عملی كند، تا بتوانیم از این وضعیت ناگوار عبور كنیم و وارد فضایی شویم كه هم برای ملت و هم برای جامعه و هم احزاب ما بهتر و رضایت‌بخش‌تر باشد.امیدوارم نشست سراسری شما دارای آثار و بركات فراوان برای جامعه باشد.
نظرات