رییس سازمان سنجش آموزش كشور با اعلام اینكه كنكور از سال ۱۴۰۲ به صورت مجازی برگزار می‌شود، گفت: «كنكور ۱۴۰۱ نیز سه تغییر اساسی شامل كاهش تعداد سوالات، كاهش زمان پاسخگویی و افزایش دفترچه  سوالات خواهد  داشت.» 

عبدالرسول پورعباس، دیروز و در اولین نشست خبری خود پس از انتصاب به ریاست سازمان سنجش آموزش كشور و در حالی كه هفته گذشته هم دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، توضیحاتی درباره آخرین مصوبات این شورا ارایه كرده بود، در اشاره به مهم‌ترین تغییرات كنكور ۱۴۰۱ گفت: «دفترچه و پاسخنامه آزمون ارتقا پیدا خواهد كرد به این معنی كه یك دفترچه عمومی و دو دفترچه تخصصی به همراه یك پاسخنامه عمومی و دو پاسخنامه تخصصی در بین داوطلبان توزیع می‌شود. در گذشته روال به این صورت بود كه پاسخنامه‌های عمومی و تخصصی چهار تا چهار و نیم ساعت در دست داوطلبان قرار داشت و داوطلبان در این مدت موظف به پاسخگویی بودند، در كنكور ۱۴۰۱، تغییراتی در این روند اعمال شده از جمله اینكه پاسخنامه‌ها حداقل ۷۰ تا ۸۰ دقیقه در اختیار داوطلب قرار دارد و بعد از اتمام كار داوطلب با پاسخنامه اول، پاسخنامه بعدی به داوطلب داده می‌شود كه این تصمیم امنیت آزمون را به ‌شدت تقویت می‌كند.به تبع تغییر دفترچه‌ها در آزمون ۱۴۰۱، تعداد سوالات آزمون نیز تغییر خواهد كرد و ممكن است تعداد پنج یا شش سوال كمتر از گذشته باشد، اما در عین حال محتوایی كردن سوالات مدنظر سازمان سنجش قرار  دارد.»

طبق اعلام پورعباس یكی دیگر از تغییرات در كنكور ١٤٠٢، دو مرحله‌ای شدن كنكور و البته حذف دروس عمومی و توسعه دروس تخصصی در آزمون است كه دیروز در توضیح این تغییر هم گفت: «برگزاری آزمون سراسری حداقل دو بار در سال، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، با فرآیندی كه ما طراحی می‌كنیم هر ماه یك آزمون برگزار می‌شود و فرد حداكثر ۲ مرتبه شركت می‌كند.پیش از این هم اولین آزمون الكترونیك ETS در كشور در سازمان سنجش برگزار شده و این تجربه در كشور وجود دارد و آزمون‌سازی سازمان سنجش توان دارد در هر دقیقه ۱۰ میلیون  سوال  ارایه  كند.»

بحث سهمیه‌های كنكور موضوع دیگری بود كه رییس سازمان سنجش به آن اشاره كرد و گفت: «موضوع سهمیه‌های كنكور در دستور كار شورای عالی انقلاب فرهنگی است. با توافق مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار شد شورای عالی به موضوع سهمیه‌ها ورود كند. این موضوع در مرحله تدوین است تا تعدد سهمیه‌ها متعادل شود. این تغییرات به كنكور ۱۴۰۱ نمی‌رسد و همان سهمیه‌های پیشین اعمال می‌شود. موضوع منطقه‌بندی و سهمیه‌های یك و دو و سه و آزاد در شورای عالی انقلاب فرهنگی مجددا بررسی خواهد شد، اما در كنكور ۱۴۰۲ زیرگروه‌ها و آزمون عمومی نخواهیم داشت. آزمون تخصصی گسترش پیدا می‌كند و با زمان بیشتری طراحی می‌شود.»

تغییرات سوابق تحصیلی داوطلبان كنكور هم توسط این مقام مسوول مورد اشاره قرار گرفت و پورعباس در توضیحات بیشتر گفت: «به نظر من به عنوان آزمون ساز، دیگر كنكور به معنای واقعی نداریم. ۶۰ درصد سوابق تحصیلی در نظر گرفته می‌شود و تركیبی از سوابق تحصیلی و آزمون نتیجه سنجش فرد را نشان می‌دهد. اینكه یك‌سال فرد درس می‌خواند و در چهار ساعت نتیجه‌اش مشخص می‌شود، استرس زیادی به داوطلب وارد می‌كند. سامانه‌ای طراحی شده كه هر استاد دانشگاه یا هر معلمی در هر نقطه‌ای از كشور می‌تواند طراح سوال كنكور باشد و آن را در داشبورد اختصاصی قرار دهد تا برای استفاده از این سوالات، هیات ممیزه سوال به صورت هوشمند سوالاتی كه كدینگ شده‌اند و به خط كتاب رفرنس داده‌اند را مورد استفاده قرار دهند و بنابراین، به دنبال این تغییر اگرچه ممكن است یك سوال تكرار شود اما پاسخ‌های آن متفاوت خواهد بود و دوره چرخه سوالات به صورت هوشمند اجرا می‌شود. البته این تغییر هم تا  سال ١٤٠٣ اجرایی خواهد  شد.»

این اخبار در حالی اعلام شد كه بنا به گفته احسان جمالی؛ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش كشور تغییر در سهمیه‌های ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، با وجود آنكه فعلا در شورای عالی انقلاب فرهنگی در دست بررسی است، تا كنكور سال آینده امكان‌پذیر نخواهد بود و هنوز هم هیچ مصوبه‌ای درباره این تغییرات ابلاغ نشده است. 

در حالی كه طبق اعلام این مقام مسوول، از امروز ثبت‌نام برای شركت در كنكور ۱۴۰۱ آغاز شده و تا یك هفته هم ادامه خواهد داشت، بنا به تاكید جمالی یكی از تغییراتی كه در كنكور سال ١٤٠١ اعمال می‌شود مربوط به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره افزایش ظرفیت پذیرش در رشته‌های پزشكی است كه طبق این مصوبه، سال آینده ۲۰ درصد به ظرفیت پذیرش داوطلب در این رشته‌ها اضافه خواهد شد و بنابراین، در حالی كه در سال ۱۴۰۰، ٨ هزار دانشجوی پزشكی در دانشگاه‌ها پذیرش شدند، براساس مصوبه جدید شورا، این ظرفیت با افزایش ۲۰ درصدی به ٩٦٠٠  نفر خواهد  رسید. 

اولین خبر درباره تغییرات در كنكور ١٤٠٢، چند روز بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم و نیمه خرداد    امسال اعلام  شد. 

سعیدرضا عاملی؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حاشیه جلسه ۸۴۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی كه با دستور كار ساماندهی نظام سنجش و پذیرش كنكور در مقطع كارشناسی برگزار شده بود، در توضیح تغییرات جدید در كنكور ١٤٠٢ اعلام كرد: «از سال ۱۳۴۸ كنكور در ایران شروع شده و تصمیمات این جلسه مهم‌ترین تصمیمات ۵۲ سال گذشته در زمینه كنكور به حساب می‌آید.طبق مصوبات این جلسه، در آزمون سراسری سهم آموزش و پرورش به لحاظ سابقه تحصیلی ۶۰ درصد و سهم كنكور سراسری ۴۰ درصد خواهد بود، كنكور سراسری مختص دروس تخصصی خواهد بود و دروس عمومی به بخش سوابق تحصیلی منتقل می‌شود و سوابق تحصیلی مبنای ارزیابی نهایی خواهد بود، آزمون سنجش (كنكور) دو بار در سال برگزار می‌شود كه فشار و اضطراب از روی دانش‌آموزان ما برداشته شود و دانش‌آموزان ما وقتی در این آزمون شركت می‌كنند، نگران نباشند كه تا سال دیگر فرصت دیگری نخواهند داشت، در حال حاضر حدود ۱۷ درصد صندلی‌های دانشگاه‌ها بدون كنكور پر می‌شود و حدود ۱۳ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها نیازمند شركت داوطلبان در كنكور دو مرحله‌ای است. این مصوبه از سال ۱۴۰۲ اعمال می‌شود و در كنكور ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ این مصوبه اعمال نخواهد شد. همچنین نتایج آزمونی كه دانش‌آموزان در آن شركت می‌كنند تا دو سال اعتبار خواهد داشت و دانش‌آموزان می‌توانند از نتایج آن تا دو سال استفاده كنند. علاوه بر این، دانشگاه‌های كشور می‌توانند یك حدنصاب برای معدل بگذارند و بر اساس آن مشخص كنند كه تا چه معدلی را پذیرش می‌كنند و اگر معدل داوطلب از میزان مشخص پایین‌تر باشد این اختیار به دانشگاه‌ها داده می‌شود كه داوطلب را پذیرش نكنند.»

این تغییرات در حالی مصوب شد كه چندی قبل، باشگاه خبرنگاران جوان در گزارشی به نقل از علیرضا منادی‌سفیدان، رییس كمیسیون آموزش مجلس نوشت: «با دو مرحله‌ای شدن كنكور، مافیای كنكور نیز قوی‌تر خواهد شد، وقتی رقابت زیاد و تعداد داوطلب كم شود، مافیای كنكور نیز  از  بین  می‌رود.»

چندی قبل هم علی‌اكبر صفوی، رییس تحقیقات و فناوری كارگروه تخصصی آموزش‌های الكترونیكی وزارت علوم امكان‌پذیر بودن برگزاری آزمون‌های سراسری و استخدامی به صورت مجازی را از نظر تكنولوژی ممكن دانسته و به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: «در شرایط كنونی هر دانشگاه با استفاده از نرم‌افزار خاصی كه همگی متصل به گوگل هستند، آموزش مجازی خود را پیش می‌برد و كنكور می‌تواند با هماهنگی در مراكز مختلفی برگزار شود تا حضور داوطلبان در یك مكان در روزهای كرونایی باعث شیوع بیشتر ویروس نشود.نیازمند یك نرم‌افزار به خصوص كه بتواند در یك زمان واحد پذیرای یك میلیون داوطلب باشد، نیستیم و می‌توان از نرم‌افزارها و زیرساخت‌های موجود استفاده كرد. البته تا الان كه اراده‌ای برای برگزار كردن آزمون‌ها به صورت مجازی مشاهده نشده است.»

بهمن سال گذشته، محمدرضا آهنچیان؛ مدیركل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم اعلام كرد: «وزارت علوم در حوزه معاونت آموزشی كه خود متولی برگزاری آزمون‌های سراسری است هنوز طرحی برای برگزاری آزمون مجازی ندارد.با توجه به محدودیت‌هایی كه برای آزمون‌های مجازی وجود دارد در حال حاضر برگزاری مجازی برای كنكور‌های سراسری قابل مفروض نیست.آماده كردن زیرساخت‌های آزمون مجازی برای آزمون‌های سراسری لازم و ضروری است كه مثل سال ١٣٩٩ با تعویق و عقب افتادن چند ماهه كنكور مواجه نشویم. این زیرساخت‌ها ضروری است تا به نحو احسن آزمون‌های سراسری برگزار شود. ولی در حال حاضر بحثی مبنی بر آمادگی و ایجاد زیرساخت‌های برگزاری آزمون مجازی را  نداریم.»

با این حال، ٥ بهمن امسال، با تصویب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و در جلسه ٨٥٥ این شورا به ریاست ابراهیم رییسی مصوبه «سنجش و پژوهش دانشجویان» اصلاح شد كه بر اساس این مصوبه، ۶۰ درصد معدل دوره دوم دبیرستان برای دروس عمومی و تخصصی در كنكور نقش دارد و محتوای كنكور سراسری نیز تنها به دروس تخصصی تعلق پیدا می‌كند و تاثیر دروس عمومی در امتحانات دوره متوسطه  نمایان  می‌شود. 

به دنبال برگزاری این جلسه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاكید بر اینكه مصوبات مربوط به تغییرات كنكور از سال ۱۴۰۲ قطعی است، گفت: «شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۶۷ به مساله سنجش و پذیرش (كنكور) ورود داشته و نیز ضوابط و مقرراتی هم در این زمینه مصوب كرده است. بر مبنای مصوبه این جلسه، معدل سال دوازدهم و اعمال آن در سال ۱۴۰۲ و معدل سال یازدهم در سال ۱۴۰۳ و معدل سال دهم در سال ۱۴۰۴ تاثیر قطعی خواهد داشت. بر اساس این مصوبه سهم ۶۰ درصد ارزیابی توانایی داوطلبان كنكور به دوره تحصیلی دبیرستان منتقل می‌شود و این اصلاحیه بدین معناست كه آموزش و پرورش و دانش‌آموزان زحمات‌شان در دوران تحصیل معنادار می‌شود. ارزیابی دوره دبیرستان هم در دروس عمومی و هم در دروس تخصصی ۶۰ درصد وزن ارزیابی را به خود اختصاص می‌دهد و سهم كنكور ۴۰ درصد خواهد بود. كنكور صرفا به دروس تخصصی اختصاص خواهد داشت.»