فضیلت ماه مبارک رمضان

 در سنن نسائی آمده است: رسول خدا (صلی الله علیه و سلّم) فرمودند: روزه همتا ندارد؛ همچنین در سنن بیهقی نیز آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه و سلّم) فرمودند : دعای روزه دار رد نمی گردد و شخص روزه دار دو شادی دارد؛ یکی به هنگام افطار و دومی هنگامی که به دیدار خداوند شاد می‌شود.

آداب و احکام روزه :

 روزه داری آداب و احکامی است، بعضی از آن آداب واجب و بعضی سنت است. قبل از بیان واجبات و مستحبات روزه، لازم است اشاره ای داشته باشیم بر اینکه روزه بر چه کسانی واجب است. روزه ماه مبارک رمضان بر هر زن و مرد مسلمانی که به سن تکلیف رسیده ، مقیم و خالی از موانع شرعی باشند واجب است. مکلف نیز کسی است که بالغ و عاقل باشد ؛ بنابراین روزه بر افراد زیر واجب نیست. 1* کافر مامور به انجام تکالیف شرع نیستند، زیرا آنان چون فاقد حسن ذاتی یعنی ایمان هستند، دیگر مکلف به انجام حسن عملی نیستند؛ 2 * روزه بر بچه و دیوانه واجب نیست، چون فاقد عقل سلیم اند که شرط تکلیف می باشد؛ 3* زنی که در عادت شرعی می باشد؛ 4* زنی که در دوران (نفاس) پس از زایمان بسر می برد؛ 5 * کسی که مریض است بطوری که روزه موجب شدت مریضی یا تاخیر در صحت او شود . 6* پیر مرد یا پیر زنی که در اثر پیری قادر به روزه نباشد . 7* روزه بر شخص مسافر واجب نیست تا به وطن برگردد، بشر طی که سفرش به اندازه مسافت نماز قصر طولانی باشد، زیرا قرآن می فرماید :(فمن کان منکم مریضا او علی سفر فعده من ایام آخر) یعنی اگر کسی از شما مریض بود یا در مسافرت بود در روزهای دیگری بعد از رمضان روزه را قضا کند. ناگفته نماند اکثر علما بر این نظرند اگر سفر مشقت آور و سخت نباشد ، گرفتن روزه بهتر از نگرفتن آن است، هر چند شخص اجازه دارد روزه نگیرد، زیرا ابو سعید خدری نقل کرده ما همراه پیامبر در غزوه ای در ماه رمضان شرکت کردیم که بعضی از ما روزه و بعضی دیگر روزه نبودند و هیچ کس دیگری را سرزنش نمی کرد. تبصره 1- شخص مسافر نباد قبل از شروع سفر روزه را بشکند زیرا احتمال دارد سفرش لغو شود، بلکه باید بعد از شروع سفر و خروج از سورالبلد (دیوارها وابنیه ی شهر)روزه اش را بشکند . تبصره 2- مسافری که وارد شهری می شود و نیت اقامت بیش از چهار روز را دارد باید روزه بگیرد. تبصره 3- دانشجو یا ن و طلابی که برای تحصیل علم به خارج از وطن خود سفر می کنند و قصد اقامت چندین روزه دارند ، باید روزه بگیرند . تبصره 4- کسی که در اول روز روزه بوده و در وسط روز سفر می رود می تواند روزه اش را بشکند . تبصره 5: در فتاوای ابن تیمیه آمده کسی که معمولاٌ در سفر است ولی محل مشخصی برای سکونت ندارد، بعد از انجام وظیفه به آن محل بر می گردد مانند رانندگان بین شهری ، خلبانان ، کارمندان دولت یا ناخدایان کشتی م توانند روزه نگیرند و بعداٌ آن را قضا کنند. تبصره 6-هرگاه کسی که در شهر خود غروب کرده و پس از افظار سوار هواپیما شود و در سفر هوایی آفتاب را مشاهده کند ، امساک بر او واجب نیست، زیرا او روزه اش را به اتمام رسانده . 

ارکان روزه: 

1- نیت یعنی در قلب و یا به همراه لفظ نیت کند که فردا را روزه بگیرد. نیت حتماٌ باید قبل از طلوع فجر یعنی قبل از اذان صبح باشد. پس نیت روزه دارای دو شرط دارد: یکی شرط زمان؛ دوم :شرط مکان، که زمان آن قبل از طلوع و مکان آن قلب انسان است . 

2- امساک : یعنی خود داری از خوردن و آشامیدن و پرهیز از انجام سایر مبطلات روزه از طلوع فجر تا غروب آفتاب . 

چیز هایی که روزه را باطل می کنند: 

1-خوردن؛ 

2 –آشامیدن؛ 

3- وارد شدن هر چیزی به داخل بدن از طریق راه های عادی مانند دهان، گوش و... 

4- استفراغ بطور عمدی؛ چه مجدداٌ وارد معده شود و چه نشود، اما استفراغ غیرعمدی اگر وارد معده نشود روزه را باطل نمی کنند. 

5- کارگری که در کارگاه های آلوده به دود یا در معرض گرد و غبار کار می کند و چاره ای برای پرهیز از آن ندارد اگر دود یا غبار وارد بدنش شود روزه اش باطل نمی گردد.

 6- خروج منی به هر طریقی روزه را باطل می کند مگر احتلام شدن در خواب که روزه باطل نمی شود. 

7- مقاربت و نزدیکیی زن و شوهر هر چند موجب خروج منی نگردد روزه را باطل می کند. 

8- کسی که شی مزه داری را بمکد مانند یک تکه نخ و آب آنرا قورت دهد روزه اش باطل می شود ، اما مزه کردن خالی چیزی بشرطی که آنرا قورت ندهد روزه اش باطل نمی کند. 

9- شنا کردن بشرطی که آب داخل سوراخ های باز بدن نشود روزه را باطل نمی کند. 

10- تزریق آمپول به هیچ عنوان روزه را باطل نمی کند زیرا از راه غیر عادی وارد بدن می شود و حجامت نیز روزه را باطل نمی کند. تبصره: کسی که فرآموش کرده روزه است و چیزی بخورد روزه اش باطل نمی شود ؛ حکم کسانی که با عذر یا بدون عذر از گرفتن روزه خود داری کرده اند :

 1) کسی که بخاطر مسافرت روزه نگرفته بعد از رمضان آن را قضا کند. 

2) کسی که بخاطر مریضی روزه نگرفته هر وقت شفا یافت، باید روزه را قضا کند ولی اگر مرض او ادامه داشته و امیدی برای شفا نباشد، قضا بر او واجب نیست، فقط باید فدیه دهد. 

3) پیر زنان و پیر مردانی که از گرفتن روزه معذورند، فقط فدیه می دهند و قضا بر آنان واجب نیست . 

4) زنی که در دوران (نفاس) پس از زایمان یا در عادت می باشد، باید پس از برطرف شدن عذرش در غیر رمضان روزه را قضا کند . 

5) اگرزن حامله یا شیر ده روزه نگیرد ، باید پس از آن دوران روزه را قضا کند؛ علاوه براین زن حامله یا شیرده اگر بخاطر ترس از سلامتی خود روزه نگیرد، قضا بر او واجب است ولی اگر بخاطر ترس از بچه شیر خوار یا جنین روزه نگریرد؛ هم قضا و هم فدیه بر او واجب است. 

سنت های روزه :

1) خوردن سحری و تاخیر در آن؛ 

2 ) تعجیل در افطار؛ 

3) بخشش زیاد در رمضان؛ 

4 ) انجام کارهای نیک و تلاوت قرآن؛ 

5) احیای شب ها به ویژه شب های قدر و دهه آخر رمضان ؛ 

6 )خواندن دعا در هنگام افطار؛ مانند دعای مشهور :«اللهم لک صمنا و علی رزقک افطرنا فتقبل منا انت السمیع العلیم» :خداوندا برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار کردیم از ما بپذیر همانا تو شنوا و دانا هستی.