با حضور اساتید و متخصصان امر، «سمینار بررسی آثار تاریخی مهاباد» دیروز پنج‏شنبه 28 اردیبهشت ماه 1391 در سالن اجتماعات دانشگاه پیام‏نور مهاباد برگزار شد.

بنا به گزارش پایگاه‌ اطلاع‌رسانی اصلاح، به مناسبت «روز جهانی موزه» به‌ همت انجمنهای علمی دانشجویی تاریخ و علوم اجتماعی دانشگاه پیام‏نور مهاباد، سمیناری تحت عنوان «بررسی آثار تاریخی مهاباد» با محوریت «ضرورت شناخت آثار تاریخی و تأثیر آن در زندگی اجتماعی»، «بررسی میزان شناخت و اهتمام مردم به آثار باستانی» و «بازخوانی تاریخی دخمه‌ی سنگی فخریگاه مهاباد»، دیروز پنج‏شنبه 28 اردیبهشت ماه 1391 در سالن اجتماعات دانشگاه پیام‏نور مهاباد برگزار شد.

«محمود پدرام» کارمند سابق اداره میراث فرهنگی و باستان‏شناس محقق در حوزه‌ی آثار تاریخی منطقه، با بازخوانی تاریخ فخریگاه، گفت: «فخریگاه مقبره‌ای مربوط به زمان مادهاست و در کنار روستای ایندرقاش(اگریقاش) نزدیک شهر مهاباد قرار گرفته ‌است. این دخمه دو طبقه ‌دارد. چهار ستون سنگی و ۳ گور خالی داخل آن موجود است و از نظر حجاری و ستون‎بندی در رده مقبره‌های مهم دوره‌ی ماد به شمارمی‏آید. به احتمال قریب به یقین این گورها مدفن «هوخشتر» که از پادشاهان معروف سلسله‎ی ماد پسر فرورتیش یا فرارتس بوده است و دو گور دیگر متعلق به همسر و فرزند او بوده‎اند، پیکر مومیایی آنان امروزه در موزه‌ی لوور فرانسه نگهداری می‏شود.» وی همچنین علت رو به قبله بودن این مکان و بسیاری از اماکن تاریخی را استفاده نور خورشید برای گرمابخشی در زمانی که وسایل گرمایشی کم بوده است، بیان کرد.

وی در آخر افزود: « آنچه که می‌گویم یک نصیحت نیست، یک درخواست است، اگر زمانی ما و هم نسل‏های ما نبودند خیلی راحت آثاری چون «قلایچی‎» واقع در 7 کیلومتری بوکان، در سمیناری که در شیراز برپا شد و به عنوان مرکز مانایی‌ها معرفی شد، یا آثار منطقه‌ی باستانی «موساسیر» واقع در شهر ربط، «سنگن‌بشته‎ی کێله‌شین» در اشنویه، «سنگ‌نبشته‏ی برده مافوره» مابین پیرانشهر و مهاباد و... بیش از این تخریب می‏شد باز به سرقت می‏رفت و ما باید سراغشان را در موزه‏های کشورهای اروپایی می‏گرفتیم. خواهشمندم از آثار تاریخی حتی کوچک ساده نگذریم، گاهی یک خط یک تاریخ و یک دنیا را نشان می‏دهد.»

«دکتر رسول پیروتی» استاد و مدرس تاریخ از ربط سردشت، سخنان خود را با ضرورت اهتمام و بزرگداشت از شخصیت‏ها و اساتید شروع کرد و با بازخوانی خاطره‎ی سفر اولین سفیر روسیه به ایران، به آوازه‎ی بلند شاعران و اساتید در خارج از کشور و متأسفانه پس از مرگ در داخل کشور اشاره کرد. و همچنین گفت: «جای بسی گلایه است، که «صلاح‏الدین ایوبی» را که در سراسر اروپا به عنوان قهرمان جنگ‏های صلیبی از وی یاد می‏شود، اما چون در قرن هفتم هجری حس ناسونالیستی حاکم بر قرن بیستم را نداشته، باید از تاریخ حذف شود و نقش آن نادیده گرفته شود یا شخصیتی چون «پرفسور علی محی‌الدین قرداغی»، از اقتصاددانان برجسته‌ی کردستان و منطقه تجلیل و قدردانی نشود.»

پیروتی ادامه داد: «سه شخصیت تأثیری به سزایی در تمدن‏سازی مهاباد داشته‏اند، یکی «صارم‌بگ مکری» که با تصرف دوباره‏ی «منطقه‌ی دریاس» بنای شهر را در مکان کنونی بنیاد کرد، «بداق سلطان مکری» والی مهاباد در عصر صفویه که به حق معمار شهر مهاباد بوده و با ساختن «مسجد سور» نه به عنوان یک مسجد بلکه به عنوان یک مجتمع عظیم آموزشی و با دعوت از «ملا جامی چۆڕی مریوانی» سومین شخصیت تأثیرگذار در فرایند تمدن‏سازی مهاباد به منظور ارتقای سطح علمی مدرسه، به طوری که شخص «بداق سلطان» برای استقبال از او پای پیاده مسافت چشمگیری را می‏پیماید و درآمد حاصل از مالیات یکی از روستاها را به طور کامل برای وی در نظر می‏گیرد. بداق سلطان همچنین با احداث «پل سرخ» که متأسفانه در اثر سد سازی در سال 1346 شمسی تخریب شد، گام مهمی در سیستم حمل نقل و ارتباطات برداشت. تأثیر و بزرگی او در افکار عمومی به حدی است که به درست یا غلط عده‏ای به زیارت مقبره‏ی وی می‏آیند. حتی «ورهرام» فرماندار و والی مهاباد در عصر پهلوی با احیا و ساماندهی دوباره‏ی مدرسه مسجد سرخ و احداث خیابان‏ها به تقلید از بداق سلطان محبوبیتی چشمگیر برای خویش ایجاد نمود.»

وی در راستای ضرورت توجه از آثار تاریخی گفت: «فرانسه در جنگ جهانی اعلام صلح کرد تا آثار و بناهای تاریخی‌اش از بین نرود، اینگونه است که امروزه درآمد توریسم آن از درآمد حاصل نفت و گاز ما بیشتر است. در این راستا ضرورت وجود مراکز اسناد منطقی بدیهی است.»

«فریدون حکیم زاده» نویسنده‌ و پژوهشگر تاریخ ضرورت بررسی تاریخ ملت‏ها را اینگونه عنوان کرد: «در گذشته پادشاهان به علت ثروتی که داشتند خود را از دیگران برتر می‎دانستند، و جانشینانشان، پادشاهی را یک امر به‌حق و موروثی به حساب می‏آوردند، زیرا ریشه‏ای تاریخی برای آنان داشتند. متأسفانه امروز نیز اینچنین است، کشورها و تمدن‏های جدید به علت سابقه‏ی تاریخی که دارند جهان را به دو طبقه تقسیم کرده‏اند و که اشراف بر دیگران حکومت می‏کنند و نتیجه‏ی نهایی به‌سوی آنان باز می‏گردد، این در حالی است که اگر ما به دقت به تاریخ گذشته بنگریم و شناخت حاصل کنیم، شاهد نتیجه‏ای غیر از این خواهیم بود.» وی در ادامه به معرفی مصور آثار تاریخی منطقه، ریشه‏های تاریخی و مکان جغرافیایی هر اثر پرداخت.

«مهرداد رامیدفر» باستانشناس، نقل قول‎هایی را که در آثار نویسندگان، تاریخ‏نگاران و مستشرقان در مورد فخریگاه نوشته‏اند را بازگو کرد.

در میان برنامه‏هافیلم‏های مستندی در مورد فخریگاه، منطقه‌ی باستانی موساسیر ربط، کوه زندان مهاباد و... که توسط اساتید تهیه شده بودند، به نمایش در آمد.

در آخر از اساتید و سخنرانان با اهدای لوح تجلیل به عمل آمد.

گفتنی است انجمن‏های علمی دانشجویی تاریخ و جامعه‏شناسی دانشگاه پیام‏نور مهاباد در طی تحقیقات میدانی اقدام به بررسی میزان شناخت و توجه مردم به آثار تاریخی نموده‏اند که نتیجه‌ی تحقیقات به همراه مقالات ارسالی در نشریه دانشجویی مێژوو (تاریخ) بصورت ویژه‏نامه‌ی این سمینار ارائه خواهد شد، منتشر می‏کنند.

ضمناً پایگاه اطلاع‏رسانی اصلاح، 29 اردیبهشت «روز جهانی موزه و میراث فرهنگی» را به تمامی پژوهشگران و پویندگان این حوزه، تبریک  و تهنیت عرض می‌نماید.