ماموستا شیرکو بیکس از شاعران بزرگ نوپرداز کُرد که به عنوان «امپراتور شعر دنیا» لقب داشت، روز یکشنبه ۱۳ مرداد در سن ۷۳ سالگی در کشور سوئد درگذشت.
شیرکو بیکس از شاعران برجستهی کردستان عراق که در سال ۱۳۱۹/۱۹۴۰ در شهر سلیمانیه به دنیا آمد. در سال ۱۹۶۸ نخستین مجموعه شعر خود را به نام «مهتاب شعر» به چاپ رسانید.
او جزو شاعران نسل دوم کردستان عراق و از هم نسلان عبدالله پهشیو، لطیف هلمت و رفیق صابر است.
شیرکو بیکس پر کار و خستگی ناپذیر که بیشتر به مفهوم ادبی جهانی در اذهان اهل فنّ جایی گرفته است و با آنکه در نقد، داستان و ترجمه توانایهایی در خور و شایسته بود، اما کار شعر، سرنوشت محوری قلم او را رقم میزد.
ماموستا شیرکو بیکس سالها از راه ادبیات و سرودن شعر به مبارزه علیه رژیم فاسد و اشغالگر بعثی صدام حسین اشاره کرد.
سختکوشی و پیگیری این شاعر جهانی در سیطرهی فرهنگ، ادبیات و شعر کوردی به او شخصیتی غولآسا و عاصی بخشیده است. شاعر چیره دست فارس زبان روزگارمان سیدعلی صالحی سالها پیش شیرکو بیکس را امپراتور شعر دنیا نامیده است. شاملو نیز در وصف وی چنین گفته است: « اگر شیرکو بیکس را زودتر میشناختم اشعارش را قبل از لورکا ترجمه میکردم. افسوس که شاعر و نابغهی کُرد را دیر یافتم ولی تعدادی از شعرهای این نابغهی کُرد را ترجمه کردم. »
آثار شیرکو غنی و بسیارند، در سال ۱۹۶۸ میلادی نخستین مجموعه شعر وی با عنوان «مهتاب شعر» منتشر شد و صاحب آثاری چون آئینههای کوچک، بامداد، من عطشم را با آتش فرو مینشانم، کاوهی آهنگر، سپیدهدم، پیرمرد و دریا، دو سرود کوهی، رودخانهها، عقاب، کجاوه گریهها، صلیب و مار و روزشمار شاعر و مجموعه مقالات، ترجمهها و غیره است.
شیرکو بیکس در سال ۸۸-۱۹۸۷ میلادی از دست «انگوار کارلسن» نخست وزیر سوئد جایزه جهانی «توخولسکی» مدال افتخار در ادبیات را دریافت کرد و همچنین در فلورانس ایتالیا، بزرگترین انجمن مدنی به او لقب «همشهری» داده است.
اشعار شیرکو تاکنون به زبانهای آلمانی، فرانسه، ایتالیایی، سوئدی، نروژی، عربی، فارسی و غیره ترجمه شده است و بعضی از اشعار او انتخاب شده و در کتابهای درسی چند کشور برای تدریس گنجانده شده است.
نظرات
بندهٔ گمنام
14 مرداد 1392 - 08:49شعر كردی با وجود محاصرهی فرهنگی، هرگز هویت ملی خود را از دست نداده و شاعران كرد بخاطر تشخیص امتیاز انسانی و مسیر متعهد خود، هرگز تسلیم تخیل بی بار و پروسه زیبایی كلام نمیشود. آنچه خط همبستگی زبان و جان خلاق این شاعران را به وجود میآورد، زبان مشترك آنها از یك حلقوم خونین است. یكی از عمده عواملی كه تاكنون سبب حفظ و حراست فرهنگ ملت كرد شده است همین همسویی اندیشهی قومی است. شاعران كرد به آن نكته فروزش و فراگیر اندوه و شادمانی مشترك انسانی رسیدهاند و زبانشان ... همبستهی بغضها و بیمها و دردها و عشقها و عاشقانههای آدمی را در بر می گیرد. شاعرانی كه رسوب، فرهنگ، دردها و ناعدالتیها و ادبیات این ملت را به گوش دنیا رسانده و خود نیز جهانی شده اند . یكی از این شاعران جهانی و معاصر كرد استاد شیركو بیكس می باشد. شیرکو بیکه س از شاعران برجسته ی کردستان عراق که در سال ۱۹۴۰ میلادی در شهر سلیمانیه به دنیا آمد . در سال ۱۹۶۸ اولین مجموعه شعر خود را به نام ) مهتاب شعر ( به چاپ رسانید .او جزو شاعران نسل دوم کردستان عراق و از هم نسلان عبدالله په شیو ،لطیف هلمت و رفیق صابر است. شیركو بیكس فرزند «فایق بیكس» كه پدرش یكی از شاعران بزرگ و ملی كرد می باشد. شیركو بیكس در سال 1940 میلادی (1319) شمسی در شهر سلیمانیه به دنیا آمد و در دامن مادری فرهنگ دوست و پدری دانا بزرگ شد. او بعد از استاد عبدالله گوران، یكی از شارحان و معماران پیشرو شعر آزاد كوردی است. شیركو بیكس پر كار و خستگی ناپذیر كه بیشتر به مفهوم ادبی جهانی در اذهان اهل فن جایی گرفته است و با آنكه در نقد ، داستان و ترجمه تواناییهایی در خور و شایسته می باشد، اما كار شعر ، سرنوشت محوری قلم او را رقم می زند . استاد شیركو بیكس هر چند وابستگی به احزاب و گروههای فعال سیاسی كورد را داشت اما از راه ادبیات و سرودن شعر به مبارزه علیه ظلم و زور روا شده به ملت كورد پرداخت و سالها در این زمینه به فعالیت پرداخت كه می توان به مبارزات او در این مهم بر علیه رژیم فاسد و اشغالگر بعثی صدام حسین و سرودن شعر برای شخصیتهای مبارز كورد و شهیدان این راه اشاره كرد. سخت كوشی و پیگیری این شاعر جهانی در سیطره فرهنگ، ادبیات و شعر كوردی ، به او شخصیتی غول آسا و عاصی بخشیده است. شاعر چیره دست فارس زبان روزگارمان سید علی صالحی سالها پیش شیركو بیكس را امپراتور شعر دنیا نامیده است . شیركو بیكس در جامعه فرهنگی كورد، هم وزن احمد شاملو در پهنای ادبیات معاصر فارس می باشد. آثار شیركو غنی و بسیارند، در سال 1968 میلادی اولین مجموعهی شعر وی با عنوان «درخشندگی شعر» منتشر شد و صاحب آثاری چون: آئینههای كوچك «شعر» ، بامداد «شعر»، من عطشم را با آتش فرو می نشانم «شعر»، كاوهی آهنگر «نمایشنامه منظوم»، سپیده دم «شعر»، پیرمرد و دریا «همینگوی – ترجمه»، دو سرود كوهی «شعر»، رودخانهها «مجموعه داستان»، عقاب «شعر»، كجاوه گریهها«شعر»، صلیب و مار و روزشمار شاعر «شعر بلند» و... مجموعه مقالات ، ترجمهها و ... می باشد. شیركو بیكس در سال 88-1987 میلادی از دست «انگوار كارلسن» نخست وزیر سوئد جایزه جهانی «توخولسكی» مدال افتخار در ادبیات را دریافت كرد و همچنین در فلورانس ایتالیا، بزرگترین انجمن مدنی به او لقب «همشهری» داده است. اشعار شیركو تاكنون به زبانهای آلمانی، فرانسه، ایتالیایی، سوئدی، نروژی، عربی، فارسی و... ترجمه شده است و بعضی از اشعار او انتخاب شده و در كتابهای درسی چند كشور برای تدریس گنجانده شده است. ” دو سرو كوهی “ ،”عقاب“ ، ” رود“ ، ”سپیده دم “ ، ” آفات “ ، ” كركس “ ، ” عطشم را شعله فرو می نشاند “ ، ” دره پروانه ها “ ، ” صلیب ، مار و روز شمار یك شاعر “،” سایه “و ”آزادی، این واژه ی بی آبرو “ از جمله دفتر های شعر این شاعر كرد است كه به زبان های فرانسوی ، ایتالیایی ، سوئدی ، عربی و... ترجمه وچاپ شده اند . در ایران نیز در سالهای اخیر، مجموعه هایی از او همچون منظومه بلند ” دره پروانه “ و ” آزادی ، این واژه ی بی آبرو “ با همت "محمد رئوف مرادی” ترجمه وبه چاپ رسیده است . مهمترین شاخصه كارهای شیر كو بیكس ، غربتی است كه بن مایه اصلی آثار اوست. غربتی كه هم درونی است وهم بیرونی. بدین معنا كه شعوری كه شعر به شاعر هدیه می كند موجب غربت درونی اوست كه این فصل مشترك تمامی شاعران اصیل است . دیگر غربتی است بیرونی؛ كه از دور دست های تاریخ ملتش سر چشمه می گیرد و تا دوران پر آشوب معاصر همواره این غربت در صورت ها و صورتك های بی شمار مكرر شده است . شیركو بیكس بیشك مانند حلقهای گره خورده در زنجیرهی خدایگان تاریخ ادبیات دنیا چفت شده است، خدایگانی مانند: لوركا، محمود درویش، نرودا، ریتسوس، داستایوسكی، شاملو، جبران خلیل و... كه چنان بتی ستودنی در معابر استورهای ملل دنیا جاودانه خواهند ماند
عوسمان هه ورامی
14 مرداد 1392 - 11:58اللهم ان کان محسنا فزد فی احسانه و ان کان مسیئا فتجاوز عنه .
shadi
14 مرداد 1392 - 12:29در سرزمین من در سرزمین من روزنامه ها لال به دنیا می آیند تلویزیون کور رادیو کر و تو که می پرسد چرا؟ لالش می کنند و می کشندش کورش می کنند و می کشندش کرش می کنند و می کشندش در سرزمین من شیرکو بی کس
معروفيان
14 مرداد 1392 - 01:23درود و سلام به شما عزيزان ! خسته نباشيد و طاعت قبول ! خبر خوبى براى جامعه هنرى و ادبيات نبود ، خدا رحمت كند ايشان را با كارهاى ادبى و هنرى خودش خدمت بزرگى به ملت خودشان كردنند، ،،،،،،،،،،،،ً میبینم همین جا در برابر چشم همه هستند کسانی که تن کوهستان و تن دشت و بوستان و تن آفتاب و باران را فروخته اند و با وقاحت تمام بر صندلی شرافت این سرزمین تکیه زده اند از شيركو بيكس،
اهل تصوف
16 مرداد 1392 - 09:27شما اخوانها مثل اينكه نميدانيد شيركو بيكس در روز روشن در شعرهايش كفر ميكند او هيچ اعتقادي ندارد چگونه اينطور از او تعريف ميكنيد
جمال بانه
24 مرداد 1392 - 09:50متاسفم برای جماعت دعوت و اصلاح که این قدر به فوت شیرکو بیکس اهمیت می دهند .