آن چه در پی می آید حاصل تحقیقی است از نحوه گذران ماه رمضان در عمادشهر که بخشی از کتابی است از نگارنده به نام فرهنگ عامه در عمادشهر که آماده چاپ می باشد. امید است که مورد بازبینی دوستان صاحب نظر قرار گرفته و با نظرات اصلاحی خود نگارنده را در هرچه غنی تر کردن این مجموعه یاری فرمایند. * استقبال از رمضان: در عمادده معمولاً تهیّۀ مقدّمات استقبال از ماه رمضان از نیمۀ دوم ماه شعبان شروع می‌شود. با توجّه به این¬که در ماه رمضان فعّالیت¬ها کند می‌شود و کارها از رونق¬ می¬افتد، معمولاً در ماه شعبان همۀ کارهای نیمه¬تمام شتاب بیشتری به¬ خود می¬گیرد تا به ¬اتمام ¬برسد و اگر تمام ¬کردنش ممکن نباشد، معمولاً آن ¬را به سرانجامی می¬رسانند؛ به¬ عنوان مثال اگر کار ساختمانی باشد، سعی¬ می‌شود تا قبل از ماه مبارک آن¬ را به سرانجام ¬برسانند و اگر امیدی به اتمامش¬ نباشد کار را به ¬جایی می¬رسانند که متوقّف¬ کردنش آسیبی به بنا نرساند؛ چرا که معمولاً در ماه مبارک کمتر به این نوع کارها پرداخته ¬می‌شود .عمده کار زنان نیز در ماه شعبان، تهیّۀ مایحتاج و آذوقه¬های مورد نیاز ماه رمضان می‌باشد. تهیّۀ انواع حبوبات مورد نیاز خصوصاً عدس و ماش، پختن نوعی نان به نام “لیتک/litak/” که برای تهیّۀ “تلیت/tlit/” از آن استفاده ¬می‌شود و تدارک سایر خوراکی¬ها از فعّالیّت¬هایی است که به عنوان تهیّۀ مقدمّات ورود ماه رمضان صورت¬ می¬گیرد. * جستجوی هلال ماه و آغاز رمضان: در شب¬های پایانی ماه شعبان، افرادی به ¬ویژه کسانی که معمولاً در رؤیت هلال ماه شب اول تخصّص¬¬¬ داشتند و محل طلوع ماه شب اول را می¬دانستند؛ در جستجوی آن در پشت¬ بام¬ها، خصوصاً پشت بام مساجد، مستقرمی¬شدند و به محض رؤیت، آن را به اطلاع امام¬جمعه، که از اولاد شاه¬سیف¬الله¬قتّال بود، می¬رساندند و امام جمعه نیز بعد از اطمینان، آن¬را به اهالی ابلاغ¬ می¬کرد که معمولاً کلّ منطقۀ صحرای¬باغ در این خصوص همراهی ¬می¬کردند. آغاز این ماه با شلیک هوایی تفنگ همراه¬ بود که بدین ¬وسیله خبر آغاز روزه را اعلام¬ می¬کردند. معمولاً همراه با رؤیت هلال ماه، افراد علاوه بر صلوات، برای خوشبختی و تندرستی خود و خانواده دعا می¬خوانند و آن-هایی که با سوادترند دعای رویت هلال ماه را که در احادیث وارد شده می‌خواندند: “اللهم اَهلَّه علینا بالیمن و الایمان و السلامه و الاسلام ربی و ربک الله” (بارخدایا این ماه را برای ما برکت و ایمان و تندرستی و اسلام قرار بده). * سفرۀ افطاری از دیگر آیین¬های مخصوص در این ماه، انداختن سفرۀ افطاری در مساجد است؛ بدین ¬صورت ¬که هر روز بعد از نماز عصر، خادم مسجد به انتظار خیرات مردم در مسجد¬ می¬ماند و اهالی نیز از آن ¬چه برای افطاری خود تهیّه ¬دیده¬اند مقداری را به مسجد می¬آورند؛ این سفره¬ها در طول ماه مبارک برقرار است که معمولاً در شب بیست¬¬ و هفتم که “عرفات” خوانده ¬می‌شود، انبوهی از غذاهای رنگارنگ که حاصل خیرات مردم است بر روی سفرۀ افطاری مساجد به ¬چشم¬ می¬خورد. گشودن روزه را با دانه¬ای خرما از مستحبّات می¬دانند و معمولاً خرما جزء جدا نشدنی سفره‌های افطاری است؛ “خاکو” (کشک خشک شده¬ای که به¬ وسیله آب نرم می¬کنند)، دوغ و ماست نیز در سفره‌های افطاری وجود¬ دارد که بعد از خوردن آن¬ها و به ¬جا آوردن نماز مغرب، خانواده¬ها اقدام به خوردن شام می¬کنند که اغلب به صورت “تلیت گوشت” یا “تلیت عدس” یا “ماش” و یا به ¬صورت آشی است که در اصطلاح محلی، بدان “گنم گشک”/ gonem gošak/ می‌گویند. *نماز تراویح، وتر و قیام: از دیگر آداب این ¬ماه، برگزاری نماز تراویح و وتر می‌باشد که بعد از ادای نماز خفتن (عشا) به صورت جماعت برگزار می‌شود. معمولاً در این ماه همه سعی ¬می¬کنند نمازهای پنج¬گانه را با جماعت در مساجد به¬ جا آورند که اوج آن ¬را می¬توان در نماز تراویح دید. “تراویح جمع ترویحه [است] و آن اسم است مر یک¬ جلسه مطلق را و جلسه¬ای را که بعد از رکعت چهارم در شب¬های ماه مبارک رمضان بر سبیل استراحت می¬گذرانند”…”و بیست¬رکعت نماز نفل را که شب¬های ماه [رمضان] گزارند. آن ¬را به همین سبب گویند که بعد از هر چهار رکعت خود را راحت و آرام دهند”. (دهخدا، ذیل تراویح) بعد از به ¬جا آوردن نماز خفتن و دورکعت نماز سنّت بعدیه، مؤذن مسجد با صدای بلند، افراد را به نیّت¬ کردن برای روزه فردا دعوت¬ می¬کند، با این عبارت که: “خداوند از آن بندۀ مومن مسلمان راضی ¬باد که نیّت روزۀ فرض فردا کند”. و جماعت نمازگزار با گفتن “ان¬شاالله” به نیت ¬کردن برای روزۀ فردا اقدام می¬کنند؛ سپس خادم مسجد با گفتن جملۀ “صلّوا علی المصطفی سید عالم محمّد” شروع نماز تراویح را اعلام¬ می-دارد. نماز تراویح بیست ¬رکعت یا ده¬ سلام (هر دو رکعت را یک -سلام می‌گویند) است که بین هر دو سلام، نمازگزاران با صدای بلند به خواندن تسبیحات اربعه می‌پردازند. مؤذن و خادم مسجد نیز مسوول شمارش تعداد سلام¬هاست، بدین¬صورت ¬که در ابتدای سلام اوّل می‌گوید: “یک ¬صد هزار بار صلوات بر سیّد عالم محمّد” و در ابتدای سلام دوم می‌گوید: “دویست¬ هزار بار صلوات بر سیّد عالم محمّد” تا سلام دهمین، که علاوه¬ بر گفتن “هزار هزار بار صلوات بر سید عالم محمد” ختم تراویح را نیز اعلام¬ می-دارد. کیفیّت ادای نماز تراویح، معمولاً در سایر مناطق سنی -نشین یکسان است. بعد از نماز تراویح نوبت به ادای نماز وتر می¬رسد. نماز وتر سه ¬رکعت است که به صورت یک سلام دو رکعتی و یک¬ سلام یک¬ رکعتی برگزار می‌شود. موذن یا خادم مسجد بعد از اتمام نماز تراویح، شروع آن را اینگونه اعلام¬¬ می¬کند: “شمع زمین، چراغ آسمان، محمّد است، رکعتین (دو¬رکعت) سنت وتر”. بعد از آن، نوبت به نماز یک¬¬ رکعتی می¬رسد که این¬ بار خادم مسجد با صدای بلند اعلام ¬می¬کند: “یکتای بی¬همتا خداست”؛ گفتن کلمۀ یکتای بی¬همتا، نشان¬ دهندۀ یک¬ رکعتی بودن نماز است. ادای نماز تراویح و وتر در همۀ مناطق سنی¬¬نشین در این ماه رونق ¬دارد. نماز دیگری که در ماه مبارک رمضان به¬صورت جماعت در مساجد برگزار می‌شود، نماز قیام است. این نماز در ساعات پایانی شب و تقریباً دو ساعت قبل از سحری برگزار می‌شود و عبارت از هشت¬ رکعت یا چهار سلام است. معمول آن است که در طول هشت ¬رکعت این نماز، یک ¬جزء قرآن قرائت ¬می‌شود که اغلب دو ساعت به¬ طول¬ می¬انجامد و افراد کمتری در آن شرکت¬ می-کنند. ادامه دارد…